Nâng tầm quản lý môi trường đô thị

Khối lượng khổng lồ ấy lâu nay vẫn được xử lý bằng phương thức truyền thống, thiếu đồng bộ, dẫn tới nhiều bất cập, như: Phương tiện lạc hậu, thu gom chậm, định mức kinh tế - kỹ thuật chắp vá, tạo kẽ hở phát sinh cơ chế xin - cho, gây lãng phí ngân sách và ảnh hưởng đến môi trường.

Để khắc phục những bất cập này và chuẩn hóa công tác vệ sinh môi trường, ngày 20-8, UBND thành phố Hà Nội ban hành Quyết định số 50/2025/QĐ-UBND về quy trình kỹ thuật và định mức kinh tế - kỹ thuật thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, vệ sinh công cộng trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Điểm mới của quy trình là bao quát toàn diện công tác vệ sinh môi trường, từ thu gom thủ công, xe cơ giới, xử lý rác cồng kềnh, rác nguy hại đến duy trì vệ sinh công cộng, vận hành trạm trung chuyển, nhà vệ sinh. Đây là sự “định hình” bài bản nhất cho lĩnh vực môi trường đô thị ở thành phố từ trước tới nay. Quyết định mới phân cấp rõ mức độ duy trì vệ sinh môi trường theo tính chất hạ tầng, như trục chính đô thị, khu trung tâm (mức 1) đến ngõ, xóm, ngách nhỏ (mức 3).

Cách tiếp cận này vừa tiết kiệm ngân sách, vừa tạo điều kiện cho địa phương áp dụng định mức vệ sinh môi trường cao hơn một cách linh hoạt, nếu có khả năng. Đặc biệt, lần đầu tiên thành phố yêu cầu phương tiện cơ giới phải lắp camera giám sát, dữ liệu truyền trực tiếp về cơ quan quản lý để minh bạch thông tin, ngăn chặn gian lận khối lượng rác, tăng hiệu quả điều hành.

Ngoài ra, quyết định cũng gắn trách nhiệm trực tiếp với chính quyền phường, xã trong việc phải tuyên truyền, kiểm tra, xử lý vi phạm, khôi phục hiện trạng nếu để phát sinh các điểm rác. Quy trình cũng quy định cụ thể việc phân loại rác tại nguồn, tạo cơ sở pháp lý để chính sách đi vào thực tiễn.

Thực tế, nhiều nước trên thế giới đã chuẩn hóa quy trình kỹ thuật quản lý vệ sinh môi trường bằng những định mức cụ thể và đem lại thành công. Điển hình như Singapore nổi tiếng là đất nước sạch nhất châu Á nhờ quy trình quản lý rác đồng bộ, công nghệ hiện đại và chế tài nghiêm minh. Thành phố Tokyo (Nhật Bản) phân loại rác tới hơn 10 nhóm, chuẩn hóa toàn bộ khâu thu gom, vận chuyển nên “siêu đô thị” gần 37 triệu dân vẫn giữ được môi trường trong lành...

Qua đó cho thấy, Hà Nội đang đi đúng hướng. Việc thành phố chuẩn hóa quy trình quản lý vệ sinh môi trường không chỉ mang tính kỹ thuật, mà còn là cách nâng tầm văn minh đô thị. Song, một quyết định đúng đắn chỉ thực sự có ý nghĩa khi được thực thi nghiêm túc. Vì thế, các sở, ngành thành phố cần sớm xây dựng cơ chế giám sát, tổng kết định kỳ, kịp thời điều chỉnh những điểm chưa phù hợp. Các doanh nghiệp dịch vụ môi trường phải nhanh chóng đầu tư phương tiện, đổi mới công nghệ thu gom và xử lý rác thải nhằm đáp ứng quy chuẩn mới.

Cùng với đó, sự hợp tác của người dân là yếu tố then chốt. Bởi, không một quy trình nào có thể vận hành hiệu quả, nếu cộng đồng không tuân thủ. Văn minh đô thị không chỉ đến từ máy móc hiện đại, mà quan trọng hơn là kỷ luật và ý thức tự giác của từng người dân. Ở tầm vĩ mô, môi trường đô thị sạch đẹp không chỉ cải thiện chất lượng sống, mà còn nâng cao sức hút đầu tư và du lịch. Hình ảnh một thành phố hiện đại, văn minh sẽ là “tấm danh thiếp” quan trọng để quảng bá với bạn bè quốc tế, nhất là trong bối cảnh thành phố đang tổ chức các sự kiện kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2-9.

Việc ban hành quy trình kỹ thuật và định mức kinh tế - kỹ thuật lần này chính là “kim chỉ nam” để Hà Nội giải quyết những bất cập lâu nay, hướng tới một môi trường đô thị bền vững. Do đó, đã đến lúc cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người dân Thủ đô cùng chung tay thực hiện quyết định, để thành phố Hà Nội ngày càng xanh - sạch - đẹp - văn minh.

Hoàng Sơn