Não người và mô hình trí tuệ nhân tạo có sự tương đồng trong giải mã ngôn ngữ

Ảnh minh họa.

Ngày 7/12, các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Hebrew Jerusalem (Israel) và Đại học Princeton (Mỹ) đã công bố một phát hiện mới cho biết não người xử lý ngôn ngữ nói theo trình tự từng bước, qua đó phản chiếu cách vận hành bên trong của các mô hình trí tuệ nhân tạo tiên tiến (AI).

Theo nghiên cứu, dù có những khác biệt căn bản về cấu trúc, não người và Mô hình Ngôn ngữ Lớn (LLMs) có sự tương đồng đáng chú ý trong cách thức giải nghĩa.

Phối hợp cùng các chuyên gia đến từ Google Research, nhóm nghiên cứu chỉ ra rằng trong quá trình lắng nghe và tiếp nhận lời nói, bộ não sẽ chuyển từ ngữ thành ngữ nghĩa thông qua một chuỗi các bước thần kinh nhanh nhạy.

Quá trình diễn giải này được triển khai theo thời gian dựa trên một mô hình tương ứng trực tiếp với phương thức xử lý thông tin của mô hình AI qua nhiều lớp độ sâu phân tích.

Bên cạnh đó, nghiên cứu chỉ ra rằng các phản ứng sớm của não đối với lời nói tương ứng với những lớp phân tích nông ban đầu trong mô hình AI - nơi tập trung vào các đặc trưng đơn giản. Hoạt động não trong giai đoạn tiếp theo trùng khớp với các lớp phân tích sâu hơn của AI, nơi bối cảnh, ngữ điệu và các tầng nghĩa phức tạp được tổng hợp.

Sự tương quan này được thể hiện đặc biệt rõ ràng tại vùng Broca - trung tâm ngôn ngữ chủ chốt của não, nơi hoạt động xử lý thông tin mạnh nhất của bộ não trùng với các lớp phân tích sâu nhất và tiên tiến nhất của mô hình AI.

Phát hiện mới đặt ra thách thức với lý thuyết ngôn ngữ học truyền thống - vốn xem xử lý ngôn ngữ như một hệ thống tuân thủ quy tắc cố định. Thay vào đó, nghiên cứu này củng cố quan điểm cho rằng các lớp nghĩa được hình thành dần dần qua các ngữ cảnh.

Nhóm nghiên cứu đã công bố toàn bộ dữ liệu ghi lại hoạt động của não bộ và các đặc trưng ngôn ngữ nhằm hỗ trợ các nghiên cứu tiếp theo về giải mã ngôn ngữ tự nhiên. Kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Communications./.

(TTXVN/Vietnam+)