NASA: Mặt Trời đang chuyển sang trạng thái hoàn toàn mới

Một nghiên cứu vừa được công bố của NASA cảnh báo rằng Mặt Trời có thể đang thức giấc sau thời gian ngắn tương đối yên tĩnh, đồng nghĩa với việc thời tiết vũ trụ trong vài thập kỷ tới có thể khắc nghiệt hơn.

Mặt Trời tuân theo một chu kỳ hoạt động kéo dài khoảng 11 năm - còn gọi là "chu kỳ vết đen Mặt Trời" - bắt đầu bằng một giai đoạn yên tĩnh kéo dài gọi là "cực tiểu Mặt Trời" đến giai đoạn mạnh mẽ gọi là "cực đại Mặt Trời", sau đó dần trở lại cực tiểu.

Ngoài chu kỳ này, Mặt Trời còn bị chi phối bởi Chu kỳ Hale, kéo dài 22 năm, trong đó từ trường Mặt Trời bị đảo cực một lần vào giữa chu kỳ, sau đó đảo trở lại như cũ.

Mặt Trời của chúng ta có thể duy trì trạng thái hoạt động mạnh mẽ trong vài thập kỷ tới - Ảnh: GODDARD - NASA

Bên cạnh đó, các nhà khoa học nhận thấy Mặt Trời còn trải qua những biến động dài hạn hơn, có thể kéo dài nhiều thập kỷ và rất khó dự đoán hoặc giải thích, ví dụ Cực tiểu Maunder những năm 1645-1715 hay Cực tiểu Dalton những năm 1790-1830.

Đầu những năm 2000, hoạt động Mặt Trời có xu hướng giảm dần khiến một số nhà khoa học tin rằng chúng ta có thể đang bước vào một "thời kỳ cực tiểu Mặt Trời sâu" mới.

Lý thuyết này đã được củng cố sau thời kỳ cực đại Mặt Trời gần nhất, giữa năm 2013 và 2014, vốn yếu hơn nhiều so với các chu kỳ trước đó.

Tuy nhiên, theo nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí The Astrophysical Journal Letters, những gì xảy ra gần đây đã đảo ngược hoàn toàn lý thuyết này.

Nhóm nghiên cứu NASA đã phân tích nhiều số liệu về hoạt động của gió Mặt Trời, cường độ từ trường, vết đen Mặt Trời.

"Mọi dấu hiệu trước đó đều cho thấy Mặt Trời đang bước vào giai đoạn hoạt động yếu kéo dài. Vì vậy, thật bất ngờ khi thấy xu hướng đó đảo ngược. Mặt Trời đang dần thức giấc" - tác giả chính Jamie Jasinski từ Phòng thí nghiệm Động cơ Phản lực (JPL) của NASA cho biết.

Chúng ta đang tiến gần đến giai đoạn cuối của thời kỳ hoạt động cực đại gần đây nhất của Mặt Trời, chính thức bắt đầu vào đầu năm 2024, báo hiệu bằng những màn trình diễn cực quang xảy ra liên tục và lan rộng. Nhưng nó không diễn ra như mong đợi.

Giai đoạn này xảy ra sớm hơn 1 năm so với dự đoán ban đầu. Thay vì diễn ra tương đương chu kỳ yếu hơn trước đó như dự đoán của Cơ quan Quản lý Đại dương và khí quyển Mỹ (NOAA), Mặt Trời đã đạt đến số lượng vết đen cao nhất trong hơn 20 năm và tạo ra số lượng kỷ lục các đợt bùng phát cấp X (mạnh nhất).

Trái Đất cũng đã hứng chịu một số cơn bão địa từ lớn, bao gồm một sự kiện "cực đoan" vào tháng 5-2024, ước tính gây thiệt hại hơn 500 triệu USD.

Giờ đây, nghiên cứu mới cảnh báo rằng những gì chúng ta đã chứng kiến trong vài năm qua có thể sẽ trở thành "hiện trạng" trong vài thập kỷ tới.

Điều này có thể đặc biệt gây nhiều vấn đề bởi vì nhân loại đã phụ thuộc nhiều hơn vào các công nghệ dễ bị nhiễu bởi thời tiết vũ trụ, chẳng hạn như lưới điện, máy móc điều khiển bằng GPS và vệ tinh quay quanh Trái Đất, vốn có thể bị bão Mặt Trời đánh bật khỏi quỹ đạo.

Anh Thư