'Nền giáo dục không thể hạnh phúc nếu người dạy bị xúc phạm, người học bị bạo hành'

Đại biểu Nguyễn Thị Hà (đoàn Bắc Ninh) nhận định, bạo lực học đường hiện nay không chỉ là câu chuyện của học sinh với học sinh. Ảnh: mediabaoquochoi

Phát biểu tại phiên thảo luận tại Hội trường sáng 29/10, đại biểu Nguyễn Thị Hà nhận định, bạo lực học đường hiện nay không chỉ là câu chuyện của học sinh với học sinh, mà phức tạp hơn, nguy hiểm hơn khi giáo viên trở thành nạn nhân và phụ huynh hoặc học sinh lại trở thành người gây ra bạo lực. Bạo lực còn diễn biến rất phức tạp trên không gian mạng.

Trách nhiệm của 3 trụ cột: gia đình - nhà trường và xã hội

"Hệ lụy của bạo lực học đường là vô cùng nghiêm trọng và lâu dài. Về thể chất, nhiều học sinh bị thương tật, thậm chí tử vong. Về tinh thần, nhiều em đang sang chấn, rối loạn tâm lý, trầm cảm, cô lập. Những giáo viên vì bạo lực phải sống trong lo sợ, dễ tổn thương và dần mất niềm tin vào giá trị tôn sư trọng đạo", bà Hà nhận xét.

Theo nhận định của đại biểu, những vụ việc bạo lực học đường không còn là hiện tượng đơn lẻ, không chỉ gây bàng hoàng dư luận mà còn đặt ra một câu hỏi nhức nhối: "Phải chăng kỷ cương học đường đang dần bị xem nhẹ? Áp lực của nhiều giáo viên hôm nay không phải là đồng lương, mà là nỗi sợ hãi khi làm việc trong chính môi trường của mình. Điều đáng nói, xã hội có xu hướng đẩy mọi trách nhiệm về nhà trường, xem việc ngăn chặn bạo lực là trách nhiệm của giáo viên mà quên rằng bạo lực học đường không sinh ra từ một phía. Nó là kết quả của sự tác động đan xen giữa 3 trụ cột: gia đình - nhà trường và xã hội", nữ đại biểu trăn trở.

Phân tích sâu về mối quan hệ và trách nhiệm của 3 trụ cột gia đình - nhà trường - xã hội trong bạo lực học đường, đại biểu Nguyễn Thị Hà chỉ rõ:

Về phía gia đình, gia đình là trường học đầu tiên của mỗi người, là nền tảng hình thành nhân cách nhưng một số cha mẹ hiện nay lại thiếu thời gian, thiếu kỹ năng giáo dục cảm xúc, không kiểm soát được việc con xem những sách báo, phim ảnh, game có tính bạo lực cao. Thậm chí, có người thể hiện hành vi bạo lực trước mặt con. "Một đứa trẻ không tự nhiên mà hung hăng hay vô cảm mà nó có thể là kết quả của một môi trường gia đình thiếu yêu thương, thiếu kỷ luật và thiếu tấm gương".

Các đại biểu trong phiên thảo luận tại Hội trường sáng 29/10

Về phía nhà trường, theo bà Hà, hiện một số trường còn nặng về thành tích, chưa chú trọng giáo dục đạo đức, kỹ năng sống. Các biện pháp kỷ luật của nhà trường chưa thực sự có hiệu quả với những tình huống bất ngờ xảy ra. Còn có giáo viên thiếu kỹ năng quản lý cảm xúc và xử lý tình huống bạo lực.

Về phía xã hội, trong thời đại truyền thông mạng xã hội bùng nổ, nơi mà một hành vi bạo lực có khi lại được tán dương bằng rất nhiều lượt xem và "like", xã hội trở nên thiếu gắn kết, thờ ơ và đổ lỗi cho nhà trường.

Đại biểu Nguyễn Thị Hà cho biết, trước diễn biến của bạo lực học đường, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư 19 (sẽ chính thức có hiệu lực vào ngày 31/10). Thông tư quy định hình thức kỷ luật cao nhất là "viết bản kiểm điểm hoặc phê bình" với tinh thần nhân văn hướng đến giáo dục phục hồi thay vì trừng phạt.

Ở góc nhìn cá nhân, đại biểu Hà cho rằng, "sự nhân văn trong việc xử lý học sinh chỉ có thể phát huy hiệu quả nếu được bảo đảm bằng hệ thống hỗ trợ và tư vấn tâm lý học đường chuyên nghiệp. Nhưng hiện nay, phần lớn trường học Việt Nam lại chưa có phòng tư vấn tâm lý chuyên nghiệp. Tại nhiều nơi, phòng tư vấn tâm lý học đường còn trên danh nghĩa và giáo viên chủ nhiệm chỉ tự xoay xở khi chưa được đào tạo chuyên sâu về kỹ năng xử lý những xung đột thực tế".

Nhiều vụ bạo lực học đường gây ám ảnh trong dư luận xã hội. Ảnh cắt từ clip

Giáo dục trên nền tảng kỷ cương, nhân ái và trách nhiệm

Từ những dẫn chứng và phân tích thực tế bạo lực học đường và môi trường giáo dục, đại biểu Nguyễn Thị Hà đưa ra một số đề xuất, cụ thể:

Đối với gia đình, cần quy định trách nhiệm liên đới đối với phụ huynh khi con em là học sinh vi phạm bạo lực nghiêm trọng. Đưa giáo dục kỹ năng làm cha mẹ, giáo dục cảm xúc vào chương trình đào tạo cộng đồng. Coi đây là nội dung bắt buộc trong các hoạt động dân cư, công đoàn, hội phụ nữ, đoàn thể.

Đối với nhà trường, tăng cường tư vấn tâm lý học đường thực chất. Mỗi cụm trường nên có tối thiểu một chuyên gia tâm lý được đào tạo bài bản. Xây dựng cơ chế phản ứng nhanh trong trường học, kết nối với công an, chính quyền địa phương và cơ sở y tế khi xảy ra bạo lực.

Đối với xã hội, các nền tảng mạng xã hội cần có trách nhiệm hơn trong việc đưa thông tin nhằm kiểm soát nội dung bạo lực học đường.

Bạo lực học đường vẫn là một vấn đề nan giải, thậm chí có chiều hướng diễn biến phức tạp gần đây. Ảnh minh họa

Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị cần rà soát, đánh giá tính khả thi và hiệu quả khi triển khai Thông tư 19 nhằm cân bằng giữa nhân văn và kỷ luật. Từ đó, đề nghị có thể bổ sung các hình thức kỷ luật mang tính phục hồi nhưng vẫn đủ sức răn đe, điều chỉnh hành vi để học sinh có thể nhận ra sai lầm và không tái phạm (ví dụ tổ chức hoạt động lao động cộng đồng, tham gia chương trình tư vấn bắt buộc, thực hiện cam kết hành vi tích cực hoặc hình thức xin lỗi công khai dưới sự hướng dẫn của nhà trường).

"Đặc biệt, theo tôi, cần xây dựng tiêu chí kiểm định năng lực tư vấn tâm lý học đường. Cần coi đây là cơ sở để đảm bảo tính hiệu quả và chuyên nghiệp của công tác hỗ trợ học sinh trong nhà trường. Một nền giáo dục không thể hạnh phúc nếu người dạy bị xúc phạm, người học bị bạo hành và cả hai cùng chịu tổn thương về thể chất và tinh thần. Hạnh phúc trong giáo dục chỉ có thể xây dựng trên nền tảng kỷ cương, nhân ái và trách nhiệm", đại biểu Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh.

HKD