Nền kinh tế Mỹ bắt đầu xuất hiện vết nứt

Sự suy yếu của lĩnh vực dịch vụ

Theo hãng tin CNN, các cuộc khảo sát với sự tham gia của các doanh nghiệp trong lĩnh vực dịch vụ ở Mỹ cho thấy, nhu cầu tiêu dùng trong nền kinh tế Mỹ có vẻ đã yếu đi trong mùa hè năm nay. Sự suy yếu đó cũng được thể hiện rõ trong dữ liệu mới nhất về tiêu dùng - những con số đã đuối hơn nhiều so với ở mùa hè năm ngoái, thời điểm người Mỹ mạnh tay chi tiêu cho các dịch vụ như rạp chiếu phim và biểu diễn âm nhạc.

Theo đó, báo cáo mới nhất của Viện Quản lý cung ứng (ISM) cho thấy, chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) của ngành dịch vụ ở Mỹ giảm sâu xuống 48,8 điểm trong tháng 6, so với 53,8 điểm trong tháng 5. Trong đó, chỉ số đo lượng đơn hàng mới thậm chí còn giảm mạnh hơn, còn 47,3 điểm từ mức 54,1 điểm. Đối với các chỉ số PMI, mức điểm trên 50 phản ánh tăng trưởng và dưới ngưỡng này phản ánh suy giảm.

Nếu sự suy giảm rõ ràng về nhu cầu kéo dài đủ lâu, có thể khiến các doanh nghiệp ngành dịch vụ tuyển dụng với tốc độ chậm hơn và cắt giảm việc làm. Phần lớn việc làm trong nền kinh tế Mỹ nằm ở lĩnh vực dịch vụ. Cụ thể, tính đến tháng 6,86% trong tổng số 158,6 triệu việc làm hiện nay ở Mỹ liên quan đến các ngành dịch vụ.

Với lạm phát vẫn ở mức cao, lãi suất cao nhất trong hơn hai thập niên, tiền tiết kiệm cạn kiệt sau đại dịch Covid-19 và nợ nần ngày càng tăng, người tiêu dùng Mỹ thực sự đang chịu áp lực. Dữ liệu của chính phủ Mỹ cho thấy, chi tiêu của người tiêu dùng, chiếm khoảng 70% nền kinh tế Mỹ đã chậm lại trong vài tháng qua. Các nhà bán lẻ cũng nhận thấy người mua sắm ở mọi phân khúc thu nhập đang chi tiêu tiết kiệm hơn. Số liệu mới nhất của Bộ Thương mại Mỹ cũng cho thấy, chi tiêu tại các nhà hàng và quán bar giảm 0,4% trong tháng 5.

Tuy nhiên, phải mất thời gian nhất định để sự giảm tốc của nhu cầu chuyển thành sự giảm tốc của nhu cầu tuyển dụng hoặc việc sa thải nhân công, vì doanh nghiệp cần thời gian để xác định xem liệu có đối mặt thời kỳ nhu cầu suy yếu kéo dài nhiều tháng hay không.

Hiện tại, nhiều doanh nghiệp ngành dịch vụ đã bắt đầu kìm hãm tốc độ tuyển dụng. Theo dữ liệu của Bộ Lao động Mỹ mới công bố, các doanh nghiệp này tạo thêm trung bình 168.000 việc làm mỗi tháng trong quí 2. Con số này thấp hơn nhiều so với mức trung bình trong ba tháng trước đó là 241.000 việc làm. Năm ngoái, mức tăng việc làm trung bình hàng tháng trong ngành dịch vụ là 228.000 việc làm.

Chăm sóc sức khỏe là một điểm sáng đáng chú ý trong lĩnh vực dịch vụ, tạo thêm việc làm với tốc độ nhanh chóng trong vài niên kỷ qua, ngoại trừ tình trạng sụt giảm vào năm 2020 do đại dịch Covid-19. Song, gần đây một số doanh nghiệp chăm sóc sức khỏe nhận thấy nhu cầu đang chững lại.

Nhìn chung, thị trường việc làm đã có sự phục hồi đáng kinh ngạc khi nền kinh tế Mỹ mở cửa sau đại dịch Covid-19. Tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ lần đầu tiên giảm xuống mức thấp nhất trong nửa thế kỷ là 3,4% trong năm 2023, tuy nhiên, thị trường việc làm đã hạ nhiệt vào tháng 6 vừa qua, đồng thời ghi nhận tỷ lệ thất nghiệp tăng lên mức 4,1%, cao nhất kể từ tháng 11.2021. Ngoài ra, số đơn xin trợ cấp thất nghiệp mới đang có xu hướng tăng lên.

Ảnh: Bloomberg

Khả năng Fed sẽ sớm cắt giảm lãi suất

Theo nhà kinh tế trưởng Mark Zandi của hãng xếp hạng tín dụng Moody’s, trong bối cảnh thị trường việc làm suy yếu, nếu Fed duy trì chiến lược lãi suất cao càng lâu thì nguy cơ nền kinh tế tổn thương càng lớn.

Các dự báo bi quan bắt đầu xuất hiện. Theo đó, trong báo cáo gửi khách hàng gần đây, Giám đốc chiến lược toàn cầu của BCA Research Peter Berezin cho rằng, suy thoái sẽ xảy ra với nền kinh tế Mỹ vào cuối năm nay hoặc đầu năm 2025. Cơn suy thoái sẽ khiến chỉ số chứng khoán S&P 500 giảm xuống còn 3.750 điểm trong năm 2025, thấp hơn 30% so với điểm số hiện nay.

Việc ông Berezin đưa ra dự báo bi quan như trên một phần vì cho rằng, Fed có thể sẽ “chậm chân” trong việc giảm lãi suất. Ông lưu ý, thị trường lao động Mỹ đang suy yếu rõ rệt, với số lượng việc làm mới tạo ra trong tháng 4 và 5 vừa qua đã bị điều chỉnh giảm so với ước tính ban đầu.

Nhiều nhà phân tích lưu ý, mức giảm việc làm tạm thời trong tháng 6, cao nhất kể từ tháng 4.2021, là điều đáng báo động. Việc làm tạm thời thường suy giảm mạnh ngay trước thời điểm kinh tế suy thoái khi người sử dụng lao động bắt đầu sa thải những người lao động ít gắn bó nhất.

Các nhà phân tích của Citi Research dự báo, với các dấu hiệu suy yếu mới của nền kinh tế, Fed có thể cắt giảm lãi suất đến 200 điểm cơ bản thông qua 8 đợt giảm lãi suất 25 điểm, bắt đầu từ tháng 9 tới.

Châu Anh (Theo CNN; NBC news)