Nền kinh tế Nhật Bản đang trên đà phục hồi ở mức vừa phải

Người tiêu dùng mua sắm tại siêu thị ở Tokyo, Nhật Bản. (Ảnh: Kyodo/TTXVN)

Chính phủ Nhật Bản ngày 26/11 vẫn giữ đánh giá rằng nền kinh tế trong nước đang trên đà phục hồi ở mức vừa phải, nhưng vẫn cảnh báo rằng các mức thuế quan cao hơn từ phía Mỹ đang gây áp lực lên ngành ôtô.

Trong báo cáo tháng 11, Văn phòng Nội các Nhật Bản đã giữ nguyên đánh giá tổng thể tháng thứ ba liên tiếp, trong bối cảnh tiêu dùng cá nhân và đầu tư vốn có sự khởi sắc, đồng thời duy trì nhận định tình hình xuất khẩu đang ở mức "gần như đi ngang."

Văn phòng Nội các, cơ quan phụ trách giám sát chính sách kinh tế và tài khóa của Nhật Bản, vẫn giữ nguyên đánh giá đối với các thành phần chủ chốt của Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), với nhận định rằng tiêu dùng tư nhân đang có dấu hiệu khởi sắc và đầu tư kinh doanh đang phục hồi ở mức vừa phải.

Trong khi đó, cơ quan này đã hạ đánh giá về tình hình nhập khẩu lần đầu tiên sau 9 tháng, điều chỉnh từ mức "có xu hướng khởi sắc" xuống "gần như đi ngang," phản ánh sự sụt giảm trong lượng nhập khẩu điện thoại thông minh và quần áo từ các khu vực khác của châu Á.

Báo cáo cũng cho biết bên cạnh những hạng mục khác, đánh giá về chỉ số giá sản xuất đã được điều chỉnh từ "đi ngang trong thời gian gần đây" sang "tăng nhẹ trong thời gian gần đây," phản ánh chi phí gạo và đồng đang gia tăng.

Trước đó, Nội các của Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi đã thông qua gói chi tiêu bổ sung lớn nhất kể từ đại dịch COVID-19, trị giá 21.300 tỷ yen (khoảng 135,5 tỷ USD), bao gồm nhiều biện pháp từ hỗ trợ giá cả đến thúc đẩy đầu tư vào các lĩnh vực ưu tiên.

Phần lớn nhất trong gói kích thích này sẽ được dành cho việc giảm bớt gánh nặng chi phí sinh hoạt cho người dân, với tổng kinh phí 11.700 tỷ yen. Theo đó, mỗi hộ gia đình sẽ nhận được khoản hỗ trợ 7.000 yen để trả tiền gas và điện trong ba tháng tới đến hết tháng 3/2026, với tổng chi phí là 500 tỷ yen. Bên cạnh đó, bà Takaichi cũng dành 400 tỷ yen để trợ cấp tiền mặt 20.000 yen cho mỗi trẻ em, và 2.000 tỷ yen sẽ được gửi về để hỗ trợ các địa phương.

Việc phân bổ ngân sách đáng kể cho hỗ trợ giá cả như trên cho thấy cam kết của bà Takaichi trong việc giải quyết tình trạng lạm phát dai dẳng, yếu tố đã làm gia tăng sự bất bình của người dân.

Dữ liệu công bố ngày 21/11 cho thấy chỉ số giá tiêu dùng chính của Nhật Bản đã duy trì ở mức bằng hoặc cao hơn mục tiêu 2% của Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ) trong 43 tháng liên tiếp, đánh dấu chuỗi thời gian dài nhất kể từ năm 1992.

Trong số các biện pháp khác nhằm chống lạm phát, khoảng 1.000 tỷ yen được dành ra để bãi bỏ thuế xăng dầu, một biện pháp lần đầu tiên được đề xuất bởi các đảng đối lập. Việc nâng ngưỡng miễn thuế thu nhập, một ý tưởng khác của các đảng đối lập, cũng đã được thông qua, với chi phí 1.200 tỷ yen.

Theo Văn phòng Nội các, các biện pháp về giá này được dự đoán sẽ kéo giảm chỉ số lạm phát chung trung bình 0,7 điểm phần trăm trong giai đoạn từ tháng 2-4/2026.

Văn phòng Nội các Nhật Bản đưa ra báo cáo tháng 11 trong bối cảnh GDP của Nhật Bản đã sụt giảm lần đầu tiên sau 6 quý trong giai đoạn từ tháng 7-9, một phần do kim ngạch xuất khẩu sụt giảm dưới tác động từ chính sách thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Hoạt động xuất khẩu ôtô sang Mỹ đã chịu ảnh hưởng nặng nề bởi các mức thuế cao hơn. Những nhà sản xuất ôtô Nhật Bản buộc phải giảm giá thành sản phẩm và tự gánh chịu chi phí thuế quan nhằm duy trì khả năng cạnh tranh tại thị trường trọng điểm này, sau khi mức thuế đánh vào ôtô bị nâng từ 2,5% lên 27,5% vào tháng 4.

Tuy nhiên, Văn phòng Nội các cho biết giá xuất khẩu ôtô của Nhật Bản đã bắt đầu phục hồi sau khi thuế suất được giảm xuống còn 15% vào giữa tháng 9 nhờ một thỏa thuận song phương. Động thái này được kỳ vọng sẽ giúp cải thiện lợi nhuận cho các nhà sản xuất ôtô.

Theo dữ liệu mới đây của Bộ Tài chính Nhật Bản, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ trong tháng 10/2025 giảm 3,1% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống 1.750 tỷ yen (11,1 tỷ USD), đánh dấu tháng giảm thứ bảy liên tiếp.

Dù mức giảm đã thu hẹp nhờ thỏa thuận giữa Nhật Bản và Mỹ về việc hạ thuế ôtô từ 27,5% xuống 15% từ giữa tháng 9/2025, các lô hàng ôtô Nhật Bản sang Mỹ vẫn giảm 7,5% tính theo giá trị. Một số mặt hàng khác giảm mạnh hơn, như thiết bị sản xuất chip (giảm 49,6%) hay dược phẩm (giảm 30,8%).

Cảng hàng hóa ở Tokyo, Nhật Bản. (Ảnh: Kyodo/TTXVN)

Ở chiều ngược lại, nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ của Nhật Bản tăng 20,9% trong tháng 10 vừa qua, lên 1.220 tỷ yen, mức cao kỷ lục cho các tháng 10 hàng năm, chủ yếu do các đơn hàng mua sắm máy bay. Điều này khiến thặng dư thương mại của Nhật Bản với Mỹ thu hẹp 33,6%, xuống 529,4 tỷ yen.

Cùng trong tháng 10/2025, Nhật Bản ghi nhận mức thâm hụt thương mại 231,8 tỷ yen, giảm mạnh 53,6% so với cùng kỳ năm trước, nhờ kim ngạch xuất khẩu tăng 3,6% lên 9.770 tỷ yen - mức cao nhất từng ghi nhận cho tháng 10. Kim ngạch xuất khẩu sang phần còn lại của châu Á tăng 4,2%, giúp thặng dư thương mại với khu vực này tăng hơn tám lần, lên 209,1 tỷ yen, bù đắp cho đà giảm tại thị trường Mỹ.

Tuy nhiên, Nhật Bản vẫn nhập siêu với Trung Quốc tháng thứ 55 liên tiếp, ở mức 766,5 tỷ yen, và tiếp tục thâm hụt thương mại với Liên minh châu Âu tháng thứ 21 liên tiếp.

Ông Takafumi Fujita, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Meiji Yasuda, nhận định tác động của việc Mỹ giảm thuế ôtô bắt đầu rõ hơn trong tháng 10/2025 và có khả năng sẽ cải thiện trong thời gian tới. Tuy vậy, ông cho rằng khó kỳ vọng xuất khẩu phục hồi mạnh khi kinh tế Trung Quốc còn yếu./.

(TTXVN/Vietnam+)