Nên nhân rộng cấm xe tải đi làn 1 trên cao tốc
Việc thí điểm cấm ô tô tải lưu thông ở làn 1 (làn sát dải phân cách giữa) cao tốc Hà Nội - Hải Phòng và Pháp Vân - Cầu Giẽ đã mang lại hiệu quả tích cực, giúp phân luồng rõ ràng, tránh tình huống xe con ép vượt hoặc phải chuyển làn đột ngột.
Giao thông thông suốt, an toàn hơn
Ngày 15/8, trên hai tuyến cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ và Hà Nội - Hải Phòng bắt đầu thí điểm việc cấm ô tô tải lưu thông ở làn 1.
Sau 1 tuần thí điểm cấm ô tô tải lưu thông ở làn 1 (làn sát dải phân cách giữa) trên tuyến cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ, giao thông thông suốt, an toàn. Ảnh: Tạ Hải.
Theo ông Vũ Ngọc Oánh, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần BOT Pháp Vân - Cầu Giẽ, trước đây, làn trái cho phép cả xe con, xe tải và xe khách lưu thông.
Tuy nhiên, xe tải thường không đạt được tốc độ 100km/h, chỉ chạy khoảng 70-80km/h, gây cản trở xe con, trong khi tỷ lệ xe con trên tuyến chiếm tới 70-80% số phương tiện lưu thông.
"Khi làn 1 được dành riêng cho xe con, tốc độ và sự an toàn được cải thiện rõ rệt. Xe tải và xe khách vẫn có làn phù hợp để di chuyển, hạn chế được việc các xe phải đổi làn nhiều lần", ông Oánh nói.
Anh Nguyễn Trọng Tuấn, tài xế xe tải Công ty Inox Hoàng Vũ cho hay: Hơn 20 năm chạy xe tải, anh gần như không đi làn 1 vì xe chở nặng không thể đạt tốc độ cao.
Quy định mới giúp phân luồng rõ ràng, tránh tình huống xe con ép vượt hoặc phải chuyển làn đột ngột.
"Quy định có thể khiến thời gian di chuyển của xe khách kéo dài hơn đôi chút do phải điều tiết tốc độ phù hợp với dòng phương tiện, nhưng đổi lại sẽ an toàn hơn cho hành khách", anh Tuấn chia sẻ.
Ông Nguyễn Tiến Hồng, Phó trưởng phòng Quản lý tổ chức giao thông, Cục Đường bộ VN cho hay, nhiều năm qua, việc xe tải và xe con cùng lưu thông ở làn 1 gây ra những xung đột tiềm ẩn.
Xe tải thường có tốc độ thấp hơn, khi vào làn 1 sẽ buộc các xe con chạy nhanh phải chuyển làn liên tục, làm tăng nguy cơ va chạm và ùn tắc cục bộ.
Theo ông Hồng, sau 1 tuần thí điểm đã cho thấy tín hiệu tích cực, giao thông thông suốt, tốc độ ổn định.
Phần lớn tài xế xe tải đã chấp hành nghiêm túc. Nhờ đó, dòng xe con ở làn 1 di chuyển liên tục, hạn chế được tình trạng phanh gấp, chuyển làn đột ngột.
"Qua các camera giám sát trên tuyến cho thấy làn 1 thông thoáng, hầu hết chỉ có xe con lưu thông với tốc độ ổn định", ông Hồng cho hay.
Nên nhân rộng thành quy tắc trên cao tốc
Ủng hộ việc tổ chức lại giao thông, phân làn tốc độ trên cao tốc, TS Trần Hữu Minh, Chánh văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia cho rằng, từ việc thí điểm có thể tổng kết, hệ thống hóa thành các quy tắc về sử dụng làn và giới hạn tốc độ theo các loại phương tiện.
"Trên thế giới có quy tắc áp dụng rộng rãi là xe lớn có tốc độ giới hạn thấp hơn xe nhỏ. Tức là xe khách, xe tải có tốc độ thấp hơn xe con dù trên cao tốc hay đường bình thường.
Khi các tuyến đường có từ 2, 3 làn trở lên thì có thể khái quát hóa thành các quy tắc chung như xe tải, xe khách chỉ đi làn ngoài cùng bên phải, sát làn dừng khẩn cấp", ông Minh nói.
GS. TS Từ Sỹ Sùa, giảng viên cao cấp Trường đại học GTVT cho rằng, hiện có nhiều loại cao tốc khác nhau, có những cao tốc mới xong giai đoạn 1 với hai làn cho mỗi chiều với tốc độ hạn chế.
"Cần đánh giá điều kiện thực tế từng tuyến cao tốc, với những tuyến có 3 làn xe đủ tiêu chuẩn thì hoàn toàn đủ điều kiện để có quy tắc riêng cho xe tải, xe khách", ông Sùa nói.
Sẽ đánh giá, điều chỉnh nếu bất cập
Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô VN cho biết, theo quy định, xe chạy tốc độ cao thì chạy làn bên trái sát dải phân cách, còn xe tốc độ thấp hơn thì ở làn bên phải.
Đây là quy tắc chung chứ không đề cập phân làn xe theo loại xe, vì xe tải, xe khách cũng có lúc đi nhanh theo tốc độ cho phép.
"Tốc độ lưu thông đã được tính toán dựa theo thiết kế của từng tuyến cao tốc, nên áp dụng bình đẳng cho mọi phương tiện thay vì có sự phân biệt với xe tải hay xe khách", ông Quyền nói.
Ông Nguyễn Tiến Hồng, Phó trưởng phòng Quản lý tổ chức giao thông, Cục Đường bộ VN cho biết, việc triển khai thí điểm cấm xe tải lưu thông ở làn 1 đánh dấu bước thay đổi lớn trong phương án tổ chức giao thông trên hai tuyến cao tốc huyết mạch.
Việc phân làn hợp lý, dành làn 1 cho xe con và một số phương tiện đặc thù có tốc độ cao, sẽ tạo luồng giao thông mạch lạc hơn. Đây là cách mà nhiều quốc gia áp dụng để tối ưu năng lực khai thác cao tốc.
"Thời gian thí điểm một tháng để các đơn vị quản lý, lực lượng chức năng và tài xế làm quen; đồng thời cũng để cơ quan quản lý đánh giá, điều chỉnh nếu có bất cập.
Nếu mô hình này thành công, có thể nhân rộng ra các tuyến cao tốc khác trong cả nước", ông Hồng cho hay.
Các nước quy định thế nào?
Ở Mỹ, luật giao thông tại nhiều bang quy định rõ làn trái trên cao tốc là làn vượt và phương tiện đi chậm bắt buộc phải giữ ở làn bên phải.
Nếu xe tải hoặc bất kỳ phương tiện nào chiếm làn trái mà không vượt, hoặc vượt quá chậm gây cản trở, tài xế có thể bị phạt nặng.
Tại Nhật Bản, xe tải chỉ được phép chạy ở làn ngoài cùng bên phải và chỉ được phép vượt khi đủ điều kiện (không gây cản trở cho các phương tiện khác), việc vượt phải hoàn tất nhanh chóng.
Ở Thái Lan cũng đã triển khai quy định hạn chế xe tải lưu thông trên cao tốc vào một số khung giờ cao điểm ở thủ đô Bangkok hoặc trên các tuyến vào đô thị lớn. Đồng thời, Thái Lan áp dụng biển chỉ dẫn rất rõ ràng yêu cầu xe tải chỉ được chạy ở hai làn ngoài cùng bên phải.
