Nền văn minh Maya cổ từng đông dân vượt xa mọi dự đoán

Nghiên cứu mới do các nhà khảo cổ học của Đại học Tulane dẫn đầu hé lộ dân số của nền văn minh Maya đông hơn nhiều so với suy nghĩ trước đây khi có tới 16 triệu người sinh sống trên nhiều vùng thuộc Guatemala ngày nay, miền nam Mexico và miền tây Belize. Ảnh: Francisco Estrada-Belli/Science Direct.

Bằng cách sử dụng công nghệ LiDAR (phát hiện và phân loại ánh sáng), nhóm nghiên cứu đã có một trong những phân tích toàn diện nhất trên quy mô khu vực cho đến nay về mô hình dân cư của người Maya. Ảnh: Public Domain.

"Chúng ta hiện có bằng chứng xác thực về xã hội Maya có cấu trúc chặt chẽ ở cả thành thị và nông thôn cũng như tiến bộ hơn nhiều về mặt tổ chức xã hội và nguồn lực so với những gì chúng ta từng hiểu trước đây", nhóm nghiên cứu thông tin. Ảnh: Ancient origins.

Tác giả chính của nghiên cứu, giáo sư Francisco Estrada-Belli thuộc Viện Nghiên cứu Trung Mỹ thuộc Đại học Tulane (Mỹ) cho hay: "Chúng tôi dự đoán dân số Maya sẽ tăng nhẹ từ phân tích lidar năm 2018 nhưng kết quả cho thấy mức tăng 45% thực sự đáng ngạc nhiên. Dữ liệu mới này xác nhận mức độ dân cư đông đúc và tổ chức xã hội của khu vực được gọi là Vùng đất thấp Maya vào thời kỳ đỉnh cao". Ảnh: Arian Zwegers / CC BY 2.0.

Vùng đất thấp Maya là khu vực hiện nay thuộc tỉnh Petén (Guatemala), phía Tây Belize và các bang Campeche và Quintana Roo của Mexico. Ảnh: F. Estrada-Belli et al., Journal of Archaeological Science, Reports (2025).

Sử dụng các phương pháp phân tích tiên tiến và dữ liệu thu thập được từ công nghệ LiDAR, các nhà nghiên cứu ước tính rằng có khoảng 9,5 - 16 triệu người sinh sống ở khu vực này trong giai đoạn khoảng năm 600 - 900 trải dài trên diện tích 95.000 km2. Ảnh: vocal.media.

Các nhà nghiên cứu đã xác định được một mô hình thống nhất, đồng nhất về tổ chức đô thị và nông thôn, với các đặc điểm dân cư và nông nghiệp tập trung xung quanh các quảng trường công cộng do giới tinh hoa kiểm soát. Ảnh: ancienthistorylists.

Cơ sở hạ tầng nông nghiệp rộng lớn, đặc biệt là ở miền Bắc đông dân, cho thấy giới tinh hoa đã quản lý sản xuất và phân phối lương thực trên cả thành thị và nông thôn. Ảnh: ancienthistorylists.

Hầu hết các công trình đều nằm trong phạm vi 5 km của các quảng trường có kích thước lớn hoặc trung bình, cho thấy khả năng tiếp cận rộng rãi đến các trung tâm nghi lễ của dân chúng và thách thức các giả định trước đây về các khu định cư nông thôn biệt lập. Ảnh: ancienthistorylists.

Mời độc giả xem video: Hé lộ nền văn minh đã mất tích qua tàn tích khảo cổ.

Tâm Anh (theo Ancient origins)