Neom - Dự án siêu đô thị của Saudi Arabia lao đao vì chi phí khổng lồ
Giấc mơ đầy tham vọng của hoàng gia Saudi Arabia về việc xây dựng một thành phố tương lai khổng lồ giữa sa mạc đang phải đối mặt với thực tế khắc nghiệt.
Hình ảnh phác thảo về thành phố Neom của Saudi Arabia. Ảnh: Neom
Theo Wall Street Journal (WSJ), kế hoạch xây dựng Neom của Saudi Arabia đang gặp phải vấn đề tài chính nghiêm trọng. Neom là dự án mang viễn cảnh tương lai đầy tham vọng, gồm một khu nghỉ dưỡng trọn gói khổng lồ bên bờ biển, một khu nghỉ dưỡng trượt tuyết trên núi và một cặp tòa nhà chọc trời cao 488 m trải dài tới 170 km có tên The Line.
Ước tính chi phí đầu tư để xây dựng Neom đến giai đoạn cuối vào năm 2080 đã tăng vọt lên 8,8 nghìn tỷ USD, cao gấp hơn 25 lần ngân sách hàng năm của nước này
Tệ hơn nữa, một báo cáo kiểm toán cho thấy các quan chức đang tìm cách che giấu bằng chứng về chi phí tăng vọt của dự án. Báo cáo cho thấy có bằng chứng về hành vi thao túng tài chính có chủ đích của một số thành viên trong ban quản lý.
Đây là một diễn biến đáng lo ngại, nhấn mạnh sự hoành tráng nhưng thiếu thực tế của các mục tiêu.
Theo WSJ, các quan chức cũng đang tìm cách che giấu hoàng gia thực tế khắc nghiệt này. Chẳng hạn, để làm cho khu nghỉ dưỡng trượt tuyết của Neom có vẻ đạt được tỷ suất hoàn vốn nội bộ như kỳ vọng, các quan chức đã đẩy giá dự báo lên cao. Một phòng khách sạn từng được định giá 489 USD đã được điều chỉnh lên 1.866 USD. Một khu cắm trại sáng tạo tăng giá từ 216 USD lên 794 USD mỗi đêm.
Những nỗ lực này được cho là có sự hỗ trợ từ các cố vấn của McKinsey, công ty tư vấn được thuê cho dự án.
Sau đó, các quan chức đã cố gắng che giấu hành vi thao túng chi phí. Một email cho thấy ông Antoni Vives, người phụ trách khu nghỉ dưỡng ven biển Sindalah của Neom, đã nói với các cố vấn rằng không được chủ động nhắc đến chi phí trước một cuộc họp quan trọng.
Chi phí cho The Line đặc biệt tăng vọt. Ban đầu, kế hoạch là xây dựng tòa nhà chọc trời dài 160 km xuyên qua sa mạc, nhưng kế hoạch này ngày càng trở nên khó khả thi. Thậm chí, các đề án cho phần đầu tiên của tòa nhà đã được điều chỉnh từ 16 km xuống chỉ còn 2,4 km trong vòng thập kỷ tới.
Đề xuất giảm chiều cao của cặp tòa nhà từ 488 m xuống khoảng 305 m để tiết kiệm chi phí đã bị Thái tử bin Salman kiên quyết phản đối. Tuy vậy, mục tiêu hiện tại là mở cửa nửa đầu của phần đầu tiên dự án vào năm 2034.
Ông Denis Hickey, người phụ trách phát triển The Line, phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm nay: “Chúng tôi sẽ bắt đầu xây dựng tòa nhà chọc trời, hy vọng là vào cuối năm nay”.
Tóm lại, dự án Neom của Saudi Arabia dường như đã trở thành một mớ hỗn độn chưa từng có. Ngay cả ban lãnh đạo cũng đang gặp khó khăn. Cựu Giám đốc điều hành của Neom, ông Nadhmi al-Nasr, đã từ chức vào tháng 11/2024, chỉ vài tuần sau khi một bộ phim tài liệu cáo buộc rằng hàng chục nghìn lao động nước ngoài đã thiệt mạng trong quá trình xây dựng thành phố này.
Hiện tại, hòn đảo nghỉ dưỡng Sindalah vẫn chưa hoàn thiện dù các quan chức Saudi Arabia đã tổ chức một bữa tiệc ra mắt xa hoa trị giá 45 triệu USD vào tháng 10/2024. Sự kiện này có sự tham dự của nhiều ngôi sao nổi tiếng, gồm diễn viên Will Smith và cầu thủ bóng bầu dục Tom Brady.
Tuy nhiên, sân golf và khách sạn của khu nghỉ dưỡng này vẫn chưa mở cửa cho công chúng sau 4 tháng.
Trong khi đó, công ty tư vấn McKinsey vẫn đang kiếm bộn tiền. Theo WSJ, công ty này thu về hơn 130 triệu USD mỗi năm nhờ dự án này. Một người phát ngôn của McKinsey phủ nhận rằng công ty đã tham gia vào hành vi thao túng báo cáo tài chính.
