Nét đẹp của dòng họ Dương trên đất Quảng

Rạng danh một thời

Lần giở gia phả dòng họ, ông Dương Phương Anh, ở tổ dân phố Trường Thọ Đông A, phường Trương Quang Trọng (TP.Quảng Ngãi) tự hào kể: Họ Dương làng Phú Nhơn, xã Tịnh Ấn (Sơn Tịnh), nay là phường Trương Quang Trọng, Thủy Tổ nguyên là người huyện Hoằng Hóa, Thanh Hóa. Năm 1570 cụ cùng hai người con di dân vào Nam cùng chúa Nguyễn (Nguyễn Hoàng), xây dựng gia cư tại thôn Trường Thọ Đông lúc bấy giờ.

Nhà thờ họ Dương, ở phường Trương Quang Trọng (TP.Quảng Ngãi) là nơi con cháu tụ họp, tưởng nhớ nguồn cội.

Một trong những chi phái nổi bật của họ Dương làng Phú Nhơn là họ Dương Kiều Phái. Cụ Tổ Dương Văn Bảng tự Kiều là người có học vấn, thành đạt, có uy tín trong vùng. Tại nhà thờ Dương Kiều Phái hiện còn lưu giữ được một số sắc phong của vua cho cụ tổ Dương Văn Bảng. Đây cũng là nhà thờ của dòng họ khoa bảng, với gia phả gồm 12 đời kế tiếp. Theo gia phả, dòng họ Dương Kiều Phái có nguồn gốc tại miền Bắc di cư vào Quảng Ngãi từ thế kỷ 16 (1570).

Theo lịch sử họ Dương Việt Nam, họ Dương đảo Lý Sơn - một trong những dòng họ có mặt sớm nhất ở đảo, đã được triều đại phong kiến có sắc lệnh đi đảo Hoàng Sa bảo vệ lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc. Cụ Dương Quỳnh là người đầu tiên dịch sắc lệnh Hoàng Sa, góp phần vào cuộc đấu tranh giữ gìn lãnh thổ biên cương của Tổ quốc.

Giữ gìn giá trị truyền thống

Cụ Dương Rị (85 tuổi), Trưởng tộc họ Dương ở phường Trương Quang Trọng chia sẻ: Hằng năm, cứ đến ngày 20 tháng Chạp, con cháu tụ họp về nhà thờ thắp hương tưởng nhớ những người đã khuất. Người làm ăn phương xa cũng về, chuyện trò, chia sẻ tình cảm, bàn cách giúp đỡ người gặp khó khăn. Vì thế, nhà thờ họ có ý nghĩa văn hóa tinh thần rất lớn, vừa là nơi tiến hành nghi lễ truyền thống để con cháu thể hiện lòng biết ơn đối với các bậc cha ông, vừa là nơi các thành viên họ tộc dù cách xa về địa lý vẫn có điều kiện gặp gỡ, quây quần bên nhau.

Các thành viên họ Dương tỉnh Quảng Ngãi bàn giao "Nhà nhân ái" cho chị Dương Thị Qua (thứ 5 từ phải qua). ẢNH: TR.ÂN

Chủ tịch Hội đồng họ Dương TP.Quảng Ngãi Dương Thành Tuyên cho hay: Phong trào khuyến học, khuyến tài của họ Dương đã tạo động lực quan trọng, thúc đẩy tinh thần hiếu học ở mỗi địa phương. Việc nêu gương sáng trong học tập luôn được dòng họ quan tâm bằng việc tuyên truyền, vận động, trao thưởng, vinh danh trong dòng họ. Phong trào khuyến học phát huy hiệu quả đã tạo điều kiện cho mọi người, mọi nhà trong dòng họ Dương xây dựng nếp sống văn hóa, góp phần giữ vững an ninh trật tự thôn, xóm, khu dân cư. Với phương châm không để bà con họ Dương nào bị bỏ lại phía sau, việc riêng của một gia đình cũng chính là việc chung của cả họ, nên khi có hoàn cảnh đang gặp khó khăn, người họ Dương sẽ kêu gọi sự giúp đỡ của các mạnh thường quân, sẵn sàng cưu mang những ai gặp hoạn nạn.

Đơn cử như trường hợp của chị Dương Thị Qua ở thôn Bình Đông, xã Nghĩa Hà (TP.Quảng Ngãi), chồng mất, bản thân chị cũng bị bạo bệnh. Bốn mẹ con chị Qua không có nhà ở, tá túc nhà em gái. Dòng họ Dương đã kêu gọi hỗ trợ xây dựng nhà cho mẹ con chị Qua với tổng kinh phí 80 triệu đồng.

Theo Chủ tịch Hội đồng họ Dương tỉnh Quảng Ngãi Dương Hồng Sơn, truyền thống văn hóa người họ Dương “thương người như thể thương thân” đã thấm đượm tinh thần nhân ái, lạc quan, tin tưởng vào tấm lòng nhân ái, yêu thương nhau của người họ Dương và sẵn sàng giúp đỡ khó khăn, bất hạnh.

Hiện nay, Hội đồng họ Dương được thành lập tại các địa phương, tạo điều kiện để mọi người kết nối, gắn kết với nhau trong các hoạt động an sinh xã hội, công tác khuyến học, mừng thọ, hỗ trợ nhau trong cuộc sống.

TRUNG ÂN