Nếu cần thiết nên thêm thời gian để làm đúng cho không gian Bến Nhà Rồng - Cảng Sài Gòn và khu đất số 1 Lý Thái Tổ

Không có thước đo định lượng nào có thể so sánh giữa giá trị thương mại của đất vàng trung tâm và lợi ích tinh thần, sức khỏe mà không gian xanh mang lại cho cộng đồng.

Tuy nhiên, những đô thị phát triển hàng đầu thế giới như Paris, Singapore, Thượng Hải, Sydney hay New York đều chứng minh rằng đầu tư cho không gian công cộng, quảng trường, công viên và bờ sông chính là đầu tư cho chất lượng sống và hình ảnh thương hiệu của thành phố.

Một quyết định quy hoạch đúng đắn không chỉ tạo giá trị cho hiện tại mà còn là món quà dành cho thế hệ mai sau - đúng với tinh thần phát triển bền vững. Với TP.HCM đang trên hành trình mở rộng và chuyển mình, những quyết định mang tính “nghĩ dài, làm rộng” này chính là nền tảng vững chắc cho tương lai.

Khu đất 4,4 ha tại số 1 Lý Thái Tổ - nơi giao thoa giữa các phường trung tâm có mật độ dân cư cao được xem là “lá phổi” quý giá của khu vực. Trong một không gian đô thị chật hẹp, mỗi mét vuông cây xanh đều mang ý nghĩa lớn lao trong việc điều hòa khí hậu, tái tạo năng lượng sống cho người dân.

Vì vậy, việc giữ nguyên chức năng công viên cây xanh và hạn chế các hạng mục mang yếu tố kinh doanh là hướng đi đúng đắn, thể hiện tinh thần phục vụ cộng đồng. Các tiện ích công cộng miễn phí nên được ưu tiên tối đa, từ khu tập thể dục, sân chơi trẻ em, không gian văn hóa ngoài trời, để tạo nên một công viên thực sự của nhân dân. Mảng xanh này không chỉ là điểm nghỉ ngơi mà còn là không gian kết nối, chia sẻ và giáo dục ý thức môi trường cho cộng đồng đô thị.

Đề xuất bảo tồn 13 biệt thự cũ trong khuôn viên là ý tưởng đáng được ủng hộ. Việc đánh giá và giữ lại những công trình có giá trị về kiến trúc, văn hóa, lịch sử sẽ giúp công viên - khu tưởng niệm dịch covid trở thành không gian “sống cùng ký ức”.

Khu đất số 1 Lý Thái Tổ ở TP.HCM. Ảnh: Phương Nhi

Các công trình có thể được cải tạo để phục vụ chức năng mới như nhà trưng bày, hội quán, trung tâm triển lãm, qua đó tái hiện tiến trình phát triển của đô thị Sài Gòn - TP.HCM. Trên thế giới, nhiều công viên nổi tiếng được hình thành từ những khu di sản, mang theo những câu chuyện lịch sử của thành phố – một minh chứng rằng phát triển và bảo tồn hoàn toàn có thể song hành.

Ý tưởng về không gian tưởng niệm các nạn nhân Covid-19 nên được thể hiện tinh tế, sâu lắng và cảm xúc. Đó có thể là một công trình biểu tượng, một mảng cảnh quan nghệ thuật, hay một không gian triển lãm ngoài trời gợi nhắc ký ức đoàn kết, nhân ái và nghị lực vượt qua khó khăn của thành phố mang tên Bác.

Thay vì hoành tráng về hình khối, công trình nên hướng đến giá trị tinh thần - nơi con người được tĩnh lặng suy niệm, thể hiện lòng tri ân và khơi dậy ý chí vươn lên. Đây cũng là cách TP.HCM khẳng định bản sắc nhân văn, nghĩa tình - luôn biết cách hàn gắn nỗi đau bằng sự sẻ chia và hướng tới tương lai.

Không gian công viên cây xanh tại Bến Nhà Rồng - Cảng Sài Gòn và khu đất số 1 Lý Thái Tổ là biểu tượng cho tư duy quy hoạch hiện đại, coi trọng giá trị con người và môi trường. Việc tổ chức thi tuyển thiết kế cho các hạng mục đặc biệt là cần thiết để bảo đảm chất lượng thẩm mỹ, tính biểu tượng và ý nghĩa cộng đồng.

Quan trọng hơn, mọi bước triển khai cần được thực hiện với sự thận trọng, sâu sắc và có thời gian để suy nghĩ, phản biện và sáng tạo thay vì làm vội vàng. Bởi chỉ khi được chuẩn bị kỹ lưỡng, công trình mới thật sự trở thành không gian xanh mang giá trị bền vững, lưu giữ tinh thần, ký ức và niềm tự hào của đô thị Thành phố hôm nay và mai sau.

(*) Phó chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Kiến trúc - Xây dựng Nhà Vui

Ths.KTS Nguyễn Thu Phong (*)