New York sắp có thị trưởng người Hồi giáo đầu tiên?

Cuộc đua vào ghế thị trưởng TP New York đang bước vào giai đoạn nước rút, khi thời gian bỏ phiếu sớm đã kết thúc và khoảng 5 triệu cử tri đăng ký sẽ đi bỏ phiếu vào ngày 4-11 để chọn ra nhà lãnh đạo tiếp theo của TP.

Cuộc đua năm nay thu hút sự chú ý khi đây là sự cạnh tranh tay ba các lực lượng tiến bộ, truyền thống và bảo thủ đối đầu nhau tại TP lớn nhất và sôi động nhất nước Mỹ, theo tờ The Wall Street Journal.

Cuộc đua tam mã

(Từ trái sang): Ứng viên Zohran Mamdani của đảng Dân chủ, ứng viên độc lập Andrew Cuomo và ứng viên Cộng hòa Curtis Sliwa. Ảnh: CNN

Cuộc đua và ghế thị trưởng TP New York năm nay là cuộc cạnh tranh giữa một ứng viên đảng Dân chủ, một ứng viên độc lập và một ứng viên từ đảng Cộng hòa.

Người được đánh giá có khả năng cao nhất sẽ giành chiến thắng là ông Zohran Mamdani của đảng Dân chủ, một người theo đường lối dân chủ xã hội, đã thu hút mạnh mẽ giới trẻ với các đề xuất nhằm giúp chi phí sinh hoạt ở New York trở nên dễ chịu hơn. Ông gây bất ngờ khi giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử sơ bộ hồi tháng 6.

Chính trị gia 34 tuổi này cam kết sẽ giảm chi phí sinh hoạt ở New York. Ngoài việc đánh thuế người giàu và đóng băng một số mức thuê nhà, ông còn hứa sẽ miễn phí xe buýt, chăm sóc trẻ em và nâng mức lương tối thiểu theo giờ lên 30 USD. Các đề xuất của ông đã khiến giới doanh nghiệp thượng lưu trong TP choáng váng, đồng thời đưa ông trở thành gương mặt mới tiêu biểu của phong trào tiến bộ.

Ông Mamdani nhận được sự ủng hộ từ nhiều nhân vật Dân chủ có uy tín, bao gồm Thống đốc bang New York - bà Kathy Hochul và Lãnh đạo phe thiểu số Hạ viện Hakeem Jeffries.

Nếu đắc cử, ông sẽ trở thành thị trưởng người Hồi giáo đầu tiên và thị trưởng theo khuynh hướng xã hội chủ nghĩa đầu tiên của TP. Ông Mamdani cũng tuyên bố sẽ kiên quyết đối đầu Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Đối thủ chính của ông Mamdani là cựu Thống đốc New York - ông Andrew Cuomo. Ông Cuomo hiện ra tranh cử với tư cách ứng viên của độc lập sau khi thất bại trước ông Mamdani ở vòng sơ bộ.

Ông Cuomo xây dựng chiến dịch tranh cử quanh vấn đề an ninh công cộng. Ông thể hiện mình là đối trọng của ông Mamdani, cam kết tuyển thêm cảnh sát và cho rằng các chính sách tiến bộ của ông Mamdani sẽ khiến TP tốn kém quá mức.

Người ít được chú ý hơn trong cuộc đua này là ứng viên Cộng hòa Curtis Sliwa. Ứng viên 71 tuổi của đảng Cộng hòa đã phớt lờ lời kêu gọi rút khỏi cuộc đua từ những người lo ngại rằng ông có thể làm phân tán số phiếu của ông Cuomo.

Ai dẫn đầu cuộc đua

Theo Ủy ban Bầu cử TP New York, trong 9 ngày qua đã có 734.317 phiếu bầu sớm được ghi nhận - gấp hơn 4 lần tổng số phiếu của cuộc bầu cử thị trưởng năm 2021.

Trong nhiều tháng qua, ông Mamdani liên tục duy trì khoảng cách dẫn trước 2 chữ số trong các cuộc khảo sát. Theo thăm dò của ĐH Quinnipiac được công bố vào những ngày cuối cùng của cuộc đua, trong nhóm cử tri có khả năng đi bầu, 43% ủng hộ ông Mamdani, 33% ủng hộ ông Cuomo và 14% ủng hộ ông Sliwa. Khảo sát của ĐH Quinnipiac cho biết mức ủng hộ của ông Mamdani đã giảm 3% trong vài tuần gần đây.

Giới trẻ ủng hộ ông Mamdani một cách áp đảo, trong khi ông Cuomo đạt kết quả tốt hơn trong nhóm cử tri Do Thái và cử tri Cộng hòa. Ông Cuomo đã thu hẹp đôi chút khoảng cách trong những tuần gần đây, kể từ khi đương kim Thị trưởng Eric Adams tuyên bố rút lui.

Ông Adams đã chấm dứt chiến dịch tái tranh cử hồi tháng 9 sau khi giới doanh nghiệp kêu gọi ông rút lui để dọn đường cho ông Cuomo. Khi đó, ông Adams chỉ đứng thứ tư trong các cuộc thăm dò và gặp khó khăn trong việc gây quỹ. Tháng trước, ông chính thức tuyên bố ủng hộ ông Cuomo.

Từ khi nhậm chức năm 2022, ông Adams đã vướng vào nhiều bê bối. Giới chức liên bang đã điều tra một số trợ lý của ông vì nghi ngờ có hành vi tham nhũng. Hồi đầu năm nay, tòa án đã bác bỏ các cáo buộc tham nhũng nhằm vào ông Adams.

Ba ứng viên tại một buổi tranh luận. Ảnh: THE WALL STREET JOURNAL

Cách thức bỏ phiếu

Không giống như bầu cử sơ bộ với hệ thống bỏ phiếu xếp hạng, cuộc bầu cử chính thức áp dụng hình thức đa số đơn giản, nghĩa là ứng viên nào nhận được nhiều phiếu nhất sẽ giành chiến thắng.

Tính đến tháng 2, TP New York có 5,1 triệu cử tri đăng ký, trong đó 65% thuộc đảng Dân chủ và 11% thuộc đảng Cộng hòa. Khoảng 1,1 triệu cử tri không đăng ký với bất kỳ đảng phái nào. Việc đăng ký cử tri đã kết thúc vào ngày 25-10, tức một tuần trước cuộc bầu cử ngày 4-11.

Trong kỳ bầu cử thị trưởng New York gần nhất, chỉ hơn 1,1 triệu người đi bỏ phiếu - tương đương khoảng 21% tổng số cử tri đăng ký.

Cư dân New York muốn đủ điều kiện bầu cử phải:

Là công dân Mỹ
Cư trú tại thành phố New York ít nhất 30 ngày
Từ 18 tuổi trở lên (có thể đăng ký trước ở tuổi 16 hoặc 17 nhưng chỉ được bỏ phiếu khi đủ 18 tuổi)
Không đang thụ án trong tù vì tội danh trọng tội
Không bị tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự
Không đăng ký bỏ phiếu ở nơi khác

Các điểm bỏ phiếu sẽ mở cửa từ 6 giờ sáng đến 9 giờ tối 4-11 (theo giờ địa phương).

Bỏ phiếu sớm bắt đầu từ ngày 25-10 và kết thúc vào ngày 2-11.

THẢO VY