New Zealand làm thế nào để trở thành nước đầu tiên chiến thắng Covid-19 chỉ sau vài tuần dù cơ sở y tế không bằng các quốc gia khác?

Sau nhiều tuần phong tỏa, New Zealand đã đạt được mục tiêu đầy tham vọng là loại bỏ virus SARS-CoV-2. Ngày 27/4 vừa qua, Thủ tướng Jacinda Ardern tuyên bố dịch Covid-19 "không còn lây lan trong cộng đồng" và quốc gia của bà đã "thắng trận chiến này". Tuy nhiên, New Zealand vẫn rất thận trọng và chưa vội ăn mừng vì tin vui trên.

Trong vài ngày qua, số ca mắc mới ở New Zealand đều ở mức một con số và ngày 27/4, chỉ có duy nhất một trường hợp nhiễm mới. Ông Ashley Bloomfield, một quan chức y tế công cộng của New Zealand cho biết: "Kết quả đó giúp chúng tôi tự tin rằng mình đã đạt được mục tiêu loại bỏ Covid-19. Điều này có nghĩa là chúng tôi có thể đạt đến mức 0 ca nhiễm và ngay cả khi có lượng nhỏ trường hợp mắc bệnh trở lại, chúng tôi vẫn nắm rõ được nguồn lây nhiễm".

Ngày 27/4 là ngày cuối cùng của gần năm tuần New Zealand áp dụng lệnh phong tỏa cấp bốn, biện pháp mà bà Ardern miêu tả là "hạn chế nghiêm ngặt nhất đối với người dân New Zealand trong lịch sử hiện đại". Theo bà Ardern, ngày 28/4, quốc gia này đã hạ cấp lệnh phong tỏa xuống cấp ba, với 400.000 người sẽ quay lại làm việc và 75% nền kinh tế hoạt động trở lại. Lệnh phong tỏa ở cấp ba cũng có nghĩa là người dân sẽ có thể tổ chức các đám tang nhỏ và mua đồ mang đi.

Khi nói đến hiệu quả, New Zealand có một số lợi thế nhất định trong việc chống lại dịch bệnh. Một trong số đó là thời gian khi quốc gia này xác nhận trường hợp nhiễm SARS-CoV-2 đầu tiên vào ngày 28/2, hơn một tháng sau khi Mỹ có ca mắc đầu tiên. Ngoài ra, New Zealand là một quốc đảo tương đối tách biệt và có ít chuyến bay quá cảnh qua đây.

Thế nhưng trên thực tế, chìa khóa thực sự cho thành công của New Zealand dường như là cách tiếp cận có thể được áp dụng ở bất cứ đâu. Dưới đây là 3 bí quyết giúp quốc đảo này chiến thắng Covid-19:

Phản ứng nhanh

Giống nhiều quốc gia khác, New Zealand có các mô hình cho thấy rằng một đợt bùng phát dịch tiềm năng có thể gây hậu quả nặng nề nếu họ không hành động đủ nhanh.

Bà Ardern tuyên bố ngày 14/3 rằng bất kỳ ai nhập cảnh vào New Zealand đều phải tự cách trong hai tuần – một trong những biện pháp hạn chế biên giới nghiêm ngặt nhất thế giới và thời điểm đó, nước này mới có 6 ca bệnh.

Đến ngày 19/3, nữ Thủ tướng tuyên bố cấm người nước ngoài nhập cảnh, khi đó, New Zealand có 28 người nhiễm bệnh. Ngày 23/3, khi bà Ardern thông báo áp dụng lệnh phong tỏa trên toàn quốc, New Zealand có 102 người nhiễm SAR-CoV-2 và chưa có trường hợp tử vong nào. Theo bà Ardern, "hành động sớm và quyết liệt" chính là yếu tố quan trọng giúp loại bỏ SAR-CoV-2.

Như nữ Thủ tướng từng phát biểu trong một cuộc họp báo ngày 14/3, New Zealand là tuyến đường khởi hành chính đến Quần đảo Thái Bình Dương và họ có trách nhiệm bảo vệ các nước láng giềng ở khu vực này. Tuy vậy, hành động nhanh chóng của chính phủ cũng là vì lợi ích của người dân New Zealand.

Nhà vi sinh học Siouxsie Wiles của Đại học Auckland cho biết New Zealand không có nhiều giường chăm sóc đặc biệt so với nhiều nước khác. Và đó là lý do tại sao bà Ardern phản ứng nhanh như vậy.

Ngay cả khi các ca nhiễm mới có xu hướng giảm, bà Ardern vẫn chọn biện pháp phong tỏa cấp cao nhất trong 5 ngày. Trong một cuộc khảo sát tuần trước, có tới 87% người dân New Zealand ủng hộ cách đối phó với đại dịch của chính phủ.

Xét nghiệm trên diện rộng

New Zealand đã tăng cường xét nghiệm đến mức có thể thực hiện tới 8.000 xét nghiệm mỗi ngày. Đến nay, quốc gia này đã tiến hành 126.066 xét nghiệm. Trong khi đó, Vương quốc Anh, nước có dân số gấp 13 lần New Zealand, mới tiến hành 719.910 xét nghiệm.

Bà Ardern nhấn mạnh rằng ở các nước khác, mỗi người nhiễm SARS-CoV-2 lây cho khoảng 2,5 người nhưng con số đó ở New Zealand đã giảm xuống còn 0,4 nhờ áp dụng lệnh phong tỏa nghiêm ngặt.

Kết hợp giữa khả năng lãnh đạo và khoa học

Ông Michael Baker, Giáo sư thuộc Khoa Y tế Công cộng của Đại học Otago, cho biết bài học mà các nước khác có thể tham khảo từ New Zealand là sự kết hợp giữa lãnh đạo tốt và khoa học.

Trong suốt thời gian phong tỏa, bà Ardern đã thường xuyên xuất hiện cùng ông Bloomfield tại các cuộc họp báo để đưa ra các biện pháp để phòng chống dịch cũng như trả lời các câu hỏi liên quan đến đại dịch.

Được biết, ông Bloomfield có trình độ y khoa và chuyên môn cao về y tế công cộng. Lĩnh vực chuyên môn đặc biệt của ông là phòng ngừa và kiểm soát bệnh không lây nhiễm. Theo ông Baker, sự kết hợp giữa bà Ardern và ông Bloomfield đã đem lại hiệu quả chống dịch tuyệt vời.

Tương lai của New Zealand

Dù New Zealand hiện đang được coi là một trường hợp thành công trong cuộc chiến chống đại dịch nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc trở lại cuộc sống như bình thường. Bất chấp thành công ban đầu, quốc gia này vẫn áp dụng lệnh phong tỏa và mọi người vẫn được yêu cầu ở trong nhà.

Bà Ardern phát biểu: "Cấp độ ba chưa phải là trở lại với cuộc sống trước Covid-19. Ngày đó sẽ đến nhưng không phải ngay bây giờ". Theo nữ Thủ tướng, cuộc chiến với đại dịch sẽ tiếp tục cho đến khi vắc-xin phòng ngừa ra đời. Và cũng giống các nước khác, New Zealand vẫn cần giải quyết nhiều vấn đề kinh tế do ảnh hưởng của Covid-19. Bộ Tài chính New Zealand ước tính kịch bản khả quan nhất là tỷ lệ thất nghiệp của nước này khoảng 13%.

Duni