Nga - Ấn thắt chặt quan hệ 'chiến lược đặc biệt ưu tiên'

Thông tấn Nga RiaNovosti đưa tin, chuyến công du của Tổng thống Vladimir Putin tới New Delhi diễn ra trong hai ngày 4 và 5/12. Đây là lần đầu tiên ông chủ Điện Kremlin thăm Ấn Độ kể từ khi xung đột Ukraine nổ ra tháng 2/2022. Theo lịch trình được giới chức hai nước công bố, Tổng thống Putin được chào đón nồng nhiệt với hàng loạt sự kiện cấp cao trong suốt chuyến thăm.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp gỡ hồi tháng 9/2025 bên lề Hội nghị SCO ở Trung Quốc. Ảnh: Reuters

Ông Putin và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi sẽ có cuộc gặp quan trọng trong ngày 5/12 tại dinh thự của ông Modi. “Đây là cuộc gặp riêng tư và trực tiếp. Đây là sự kiện trọng tâm của chuyến thăm, bởi tại các cuộc gặp gỡ trực tiếp đó, các nhà lãnh đạo sẽ bàn bạc những vấn đề cấp bách, nhạy cảm và quan trọng nhất của cả quan hệ song phương lẫn tình hình quốc tế. Đó sẽ là dịp để các nhà lãnh đạo hoạch định chính sách của hai nước”, ông Yuri Ushakov, Trợ lý Tổng thống Nga về đối ngoại, phát biểu và gợi ý một số chủ đề quốc tế lớn hai bên quan tâm như hợp tác tại Liên hợp quốc (LHQ), Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), G20 và nhóm BRICS. Theo ông Ushakov, Nga rất trông đợi chuyến thăm lần này “thành công góp phần củng cố mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước, vốn đang trên đà phát triển”. Trước đó, Điện Kremlin mô tả quan hệ Nga-Ấn chính là “đối tác chiến lược đặc biệt ưu tiên”.

Ấn Độ cũng rất kì vọng vào chuyến công du của Tổng thống Nga. France24 dẫn lời quan chức cấp cao Bộ Ngoại giao Ấn Độ mô tả quan hệ Nga - Ấn “ổn định nhất trong thời hiện đại”. “Đây chính là một hội nghị thượng đỉnh thường niên nữa giữa hai quốc gia có mối quan hệ ổn định”, quan chức này nhấn mạnh.

Chuyến thăm của Tổng thống Nga tới Ấn Độ diễn ra vào thời điểm hai nước kỷ niệm 25 năm ngày thiết lập quan hệ đối tác chiến lược và trong bối cảnh New Delhi đứng trước áp lực từ Mỹ và phương Tây về việc phải hạn chế nhập khẩu năng lượng Nga. Theo Reuters, Ấn Độ duy trì hợp tác kinh tế nồng ấm với Nga trong suốt xung đột Ukraine, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng. Nếu trước năm 2022, dầu thô Nga chỉ chiếm khoảng 2% nhập khẩu của Ấn Độ, thì sau đó con số này có thời điểm tăng lên tới 50%. Mỹ nhiều lần phản đối Ấn Độ tăng nhập khẩu dầu khí Nga, nhưng New Delhi coi việc giao thương với Moscow là quyền “tự chủ chiến lược”. Tuy nhiên, đà tăng đó đang chững lại. Việc Mỹ mới đây áp lên các tập đoàn năng lượng Nga từ cuối tháng 11/2025 đã khiến các nhà nhập khẩu Ấn Độ phải thận trọng hơn. Hiện tỷ trọng dầu Nga trong tổng nhập khẩu của nước này giảm xuống dưới 30%. Ngoài ra, Tổng thống Mỹ Donald Trump tháng 8/2025 công bố thuế quan 50% với một loạt hàng hóa Ấn Độ, coi đây là một “hình phạt” cho việc New Delhi mua dầu Nga, đã khiến Ấn Độ phải tính toán thêm.

Chưa rõ liệu Tổng thống Nga có thể đảo ngược tình thế hay không, nhưng giới truyền thông khẳng định, hai bên đang tìm cách đa dạng hóa hình thức tín dụng bằng đồng nội tệ của hai nước để cải thiện khả năng giao thương. Trong chuyến thăm, Tổng thống Putin và Thủ tướng Modi sẽ chủ trì một diễn đàn kinh tế hoành tráng, quy tụ 150 nhân vật hàng đầu từ cộng đồng doanh nghiệp của hai nước. Ngoài ra, Nga-Ấn Độ còn có kế hoạch tăng cường hợp tác trong lĩnh vực hạt nhân dân sự.

Theo Reuters, Nga và Ấn Độ cũng đang cân nhắc kí kết thỏa thuận lớn về vũ khí. Giáo sư Harsh V Pant tại Đại học Kings College London nhận định: “Khi quan hệ năng lượng (giữa Nga-Ấn Độ) vơi bớt sức hút vì lệnh trừng phạt của Mỹ, vấn đề quốc phòng sẽ tiếp tục gắn kết hai nước”. Nga hiện là nhà cung cấp quốc phòng lớn nhất của Ấn Độ, chiếm khoảng 36% lượng vũ khí nhập khẩu và hơn 60% kho vũ khí hiện có của New Delhi. Kim ngạch nhập khẩu vũ khí Nga của Ấn Độ đã giảm từ mức 72% vào năm 2010, do quốc gia Nam Á nỗ lực thúc đẩy sản xuất trong nước và mua thêm một số loại khí tài phương Tây. Tuy nhiên, vị thế của Nga sẽ chưa thể bị thách thức trong tương lai gần, bởi Ấn Độ rất muốn sở hữu thêm các hệ thống tên lửa phòng không S-400 do Nga sản xuất, vốn đã thể hiện độ tin cậy cao trong cuộc không chiến Ấn Độ-Pakistan hồi tháng 5/2025. Ngoài ra, Moscow ngỏ ý sẵn lòng cung cấp cho New Delhi chiến đấu cơ tàng hình thế hệ thứ năm Su-57. Trước chuyến thăm, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitri Peskov mô tả: “Su-57 là máy bay tốt nhất thế giới và nó sẽ nằm trong chương trình nghị sự”.

Giới quan sát cũng tin rằng cuộc gặp giữa Tổng thống Putin và Thủ tướng Ấn Độ sẽ gợi mở ra cơ hội giải quyết các điểm nóng của “tình hình toàn cầu cũng như những gì đang diễn ra ở Ukraine”. Chuyên gia Pant nhận xét, việc Tổng thống Nga xuất hiện ở New Delhi cho thấy “nỗ lực của hai bên nhằm thiết lập lại quan hệ vào thời điểm địa chính trị quan trọng đối với cả hai”. "Đối với Ấn Độ, diễn biến này là một tuyên bố về ý định tự chủ chiến lược. Còn với Tổng thống Putin, người hiếm khi đi công du, chuyến thăm gửi đi thông điệp về tầm quan trọng của mối quan hệ này”, ông Pant đánh giá.

Thái Hà