Nga bất ngờ điều 30 'siêu tăng' T-72B3M áp sát biên giới Afghanistan

"30 xe tăng hiện đại sẽ được triển khai thay thế những xe cũ trong biên chế tiểu đoàn thiết giáp thuộc căn cứ 201 của Nga ở Tajikistan từ nay đến cuối năm", ông Khanif Beglov, chỉ huy lực lượng thiết giáp thuộc Quân khu miền Trung của Nga, cho biết hôm 10/9.

Quân khu miền Trung đã nhận khoảng 100 xe thiết giáp các loại từ đầu năm nay, trong đó có 30 xe tăng chủ lực T-72B3M được nâng cấp toàn diện.

Vì vậy dòng xe tăng hiện đại mà vị chỉ huy lực lượng thiết giáp thuộc Quân khu miền Trung nói đến chính là T-72B3M.

Căn cứ số 201 là một trong những cơ sở quân sự lớn nhất của Mosocw ở Tajikistan. Quân đội Nga cuối tháng 7 thông báo đã được tăng cường thêm các khí tài hiện đại do lo ngại tình trạng bất ổn tại Afghanistan.

Nga từng nhiều lần lo ngại tình hình tại Afghanistan có thể đẩy người tị nạn và các phần tử Hồi giáo cực đoan về khu vực Trung Á, làm mất ổn định khu vực sườn phía nam nước Nga.

Biên giới giữa Tajikistan và Afghanistan dài 1.344 km, chủ yếu là địa hình đồi núi và rất khó kiểm soát. Chính vì vậy Nga phải tăng cường thêm khí tài hiện đại trong có có biến thể mạnh nhất của dòng xe tăng huyền thoại T-72.

Ra đời từ năm 1973, xe tăng T-72 từng là một trong những dòng xe tăng chủ lực trong biên chế quân đội Liên Xô. Nga được thừa hưởng số lượng rất lớn dòng xe này sau khi Liên Xô tan rã. Tuy vậy theo thời gian Nga muốn phát triển các dòng xe tăng mới nhằm thay thế T-72.

Khủng hoảng kinh tế tại Nga thập niên 1990 khiến nước này phải cắt giảm ngân sách quốc phòng, hủy bỏ nhiều dự án chế tạo xe tăng thế hệ mới. Điều đó khiến T-72 vẫn đóng vai trò xương sống lục quân Nga.

Điều kiện kinh tế cải thiện trong những năm 2000 giúp Moscow có nguồn vốn cho các dự án hiện đại hóa quân đội.

Phiên bản T-72B3 hiện đại hóa được giới thiệu vào năm 2010 với mục tiêu nâng cao khả năng chiến đấu cho xe T-72B cũ kỹ, trong bối cảnh Nga khó có ngân sách để sắm hàng nghìn siêu tăng T-14 Armata trong thời gian ngắn.

Gói nâng cấp T-72B3 cung cấp hệ thống điều khiển hỏa lực Kalina và máy tính đường đạn hoàn toàn mới cho xe tăng T-72.

Pháo thủ có thể ngắm bắn ở khoảng cách xa và chính xác hơn nhờ tổ hợp kính ngắm đa kênh, trong khi khả năng bảo vệ được tăng cường bằng các cụm giáp phản ứng nổ Kontakt-5 xếp theo cấu hình vỏ sò của xe tăng T-90A.

Khả năng tiến công của phiên bản T-72B3 cũng cải thiện rõ rệt khi được lắp hệ thống điều khiển hỏa lực Sosna-U kèm kính ảnh nhiệt của T-90MS.

Thiết bị nổi bật nhất của Sosna-U là cảm biến ảnh nhiệt Catherine-FC do tập đoàn Thales của Pháp phát triển, cho phép kíp xe T-72B3 phát hiện, nhận diện mục tiêu xe tăng từ khoảng cách 10.500 m vào ban ngày và 2.200 m ban đêm trong mọi điều kiện thời tiết.

Sosna-U cũng giúp T-72B3 sở hữu khả năng tìm - diệt (hunter-killer). Trưởng xe có thể tìm kiếm và quay pháo về phía mục tiêu, pháo thủ chỉ việc điều chỉnh đường ngắm chính xác và khai hỏa. Trong lúc đó, trưởng xe tiếp tục phát hiện mục tiêu mới.

Pháo 2A46M5 đời mới trên T-72B3 có độ chụm đạn cao hơn nhiều so với phiên bản cũ, tương đương với pháo Rheinmetall Rh-120 L/44 trên xe tăng Leopard 2 do Đức sản xuất.

Hệ thống nạp đạn tự động nâng cấp cho phép T-72B3 sử dụng nhiều biến thể đạn APFSDS và tên lửa mới được phát triển cho T-90A.

Những chiếc T-72B3 đầu tiên vẫn sử dụng động cơ V-84-1 với công suất 840 mã lực. Tuy nhiên, các loạt xe sau này đều được lắp động cơ V-92S2F với công suất 1.130 mã lực, cho phép chúng đạt tốc độ tối đa 75-80 km/h.

Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu thông báo quân đội Nga sẽ thực hiện kế hoạch hiện đại hóa lên chuẩn T-72B3M hiện đại hơn T-72B3 sau giải đấu Tank Biathlon 2020.

Quyết định được đưa ra sau khi xe tăng T-72B3 Nga giành chiến thắng nhọc nhằn trước xe tăng Type-96B Trung Quốc trong trận chung kết Bảng 1 Tank Biathlon 2020.

Đội Nga giành chức vô địch với thời gian 1 giờ 28 phút 53 giây, nhanh hơn đội Trung Quốc 36 giây, nhưng chỉ hạ được 21/24 mục tiêu, kém hai mục tiêu so với đội Trung Quốc. Điều này buộc Nga phải tiếp tục nâng cấp dòng T-72B3 lên chuẩn T-72B3M.

Điểm nổi bật nhất của T-72B3M là các khối giáp phản ứng nổ Kaktus lắp ở hai bên mặt sau tháp pháo, thay thế cho hộp chứa linh kiện phụ tùng xe tăng.

Phần sau tháp pháo, đuôi xe và hai bên động cơ đều được gắn giáp lồng, giúp chặn đạn nổ lõm (HEAT) hiệu quả hơn. Mặt trước thân xe lắp module giáp phản ứng nổ Relikt tương tự mẫu T-90MS, thay cho dòng Kontakt-5 trên những xe T-72B3 đời trước.

Diềm cao su hai bên sườn xe cũng được thay bằng các tấm giáp thép - cao su mới, có khả năng kích nổ đầu đạn HEAT trước khi chúng bắn vào giáp chính. Gầm xe được điều chỉnh để tăng khả năng kháng mìn so với các phiên bản T-72 cũ.

Quân đội Nga đến nay đã nâng cấp khoảng 1.400 chiếc T-72 lên chuẩn T-72B3, cùng với đó là vài trăm chiếc đã được nâng theo chuẩn T-72B3M mới nhất.

Việt Hùng