Nga có đòn bẩy bất ngờ, Ukraine rơi vào thế bị động trên 3 mặt trận

Ukraine đang bước vào mùa đông. Chỉ trong thời gian ngắn nữa, các con đường sẽ bị phủ kín băng tuyết và những dòng sông có thể bị đóng băng, khiến lực lượng bộ binh có thể đi qua. “Tướng Mùa Đông”, theo cách gọi của Nga, được dự báo sẽ làm thay đổi cục diện.

Trong quá khứ, Nga từng trông chờ vào những đợt băng giá khắc nghiệt để xoay chuyển tình thế trong xung đột. Hiện nay, Tổng thống Vladimir Putin kỳ vọng những tháng mùa đông sẽ tạo bước ngoặt trong cuộc chiến, trong khi Ukraine thiệt hại ngày càng nặng nề về nhân lực, vật lực và tài chính.

Chiến sự Nga - Ukraine ngày càng leo thang. Ảnh: EPA/Shutterstock

Ông Zelesnky bị động trên 3 mặt trận

Tổng thống Ukraine Zelesnky được cho là đang rơi vào thế bị động trên 3 mặt trận. Về mặt ngoại giao, ông Zelensky bị đứng ngoài lộ trình hòa bình 28 điểm của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump. Theo kế hoạch, Ukraine cần phải nhượng lại vùng Donbass cho Nga.

Về quân sự, lực lượng Ukraine đang dần đánh mất lợi thế trên chiến trường. Ở trong nước, Kiev đối mặt với bê bối tham nhũng trong ngành năng lượng — vụ việc được đánh giá là có khả năng gây tổn hại nghiêm trọng đến nền chính trị nước này. Trong tháng qua, người dân Kiev phải chịu cảnh cắt điện luân phiên, với thời gian mất điện từ 8 đến 10 giờ mỗi ngày. Thông thường, lịch cắt điện sẽ được thông báo trước, giúp người dân chủ động sắp xếp sinh hoạt, từ nghỉ ngơi đến tìm nơi trú ẩn.

Tuy nhiên, khi nhiệt độ hạ xuống gần 0°C, tình trạng mất điện không còn chỉ là bất tiện mà trở thành gánh nặng. Bước sang năm thứ tư của cuộc chiến, Nga nhiều khả năng tiếp tục lợi dụng điều kiện thời tiết mùa đông nhằm bào mòn ý chí chiến đấu của quân đội Ukraine. Năm nay được dự báo sẽ là giai đoạn khắc nghiệt nhất đối với Kiev.

Trong thời tiết mùa đông, cuộc chiến trên chiến hào ngày càng trở nên khắc nghiệt hơn. Binh sỹ gặp nhiều thách thức trong chiến đấu do việc di chuyển khó khăn, thiếu quân tư trang giữ ấm và cảm giác mệt mỏi gia tăng. Trang thiết bị cũng chịu ảnh hưởng nặng nề. Pin – yếu tố then chốt trong cuộc chiến công nghệ cao do máy bay không người lái chi phối – nhanh chóng suy giảm dung lượng khi trời lạnh. Địa hình mất đi sự che chắn tự nhiên khi lá rụng, để lộ toàn bộ chiến tuyến, khiến việc ẩn nấp trở nên khó khăn hơn.

Nga có đòn bẩy bất ngờ

Tuy vậy, quân đội Nga vẫn đang đạt được tiến triển trên ba hướng chủ chốt. Ở phía Bắc, lực lượng Nga dần khôi phục các vị trí mà nước này từng kiểm soát vào năm 2022 trước khi bị mất trong đợt phản công nhanh của Ukraine. Họ đã tiến vào Kupiansk – thị trấn có vị trí chiến lược trên đỉnh đồi cạnh sông Oskil – và đang áp sát sông Siverskyi Donets gần Lyman. Tuyến đường giữa Izyum và Sloviansk lại một lần nữa nằm trong tầm tấn công của máy bay không người lái, điều chưa từng xảy ra trong ba năm qua.

Xa hơn về phía Nam, sau 13 tháng giao tranh, Nga đã tiến vào và gần như bao vây thị trấn Pokrovsk. Lữ đoàn Thủy quân Lục chiến số 38 của Ukraine, đóng tại Myrnohrad lân cận, có thể buộc phải lựa chọn giữa rút lui hoặc bị siết vòng vây trong vài tuần tới.

Đáng lo ngại hơn cả là những bước tiến bất ngờ của Nga tại Zaporizhzhia, nơi họ đã xoay chuyển sườn tuyến phòng thủ của Ukraine. Huliaipole – một cứ điểm kiên cố từng chặn đứng các cuộc tấn công của Nga từ hướng Nam gần bốn năm qua – nay lại đối mặt nguy cơ bị công kích từ phía Đông.

Theo đánh giá của tình báo quân sự Ukraine, các đợt tiến công này của Nga có khả năng diễn ra trong suốt mùa đông. Nga được dự đoán có thể giành quyền kiểm soát hoàn toàn các thị trấn trọng yếu như Kupiansk và Pokrovsk vào thời điểm năm mới.

Nhiều chuyên gia nhận định rằng những bước tiến trên chiến trường sẽ củng cố vị thế của Tổng thống Putin khi đối thoại với Mỹ. Trong khi đó, Tổng thống Zelensky khó có đòn bẩy để đưa ra yêu cầu mạnh mẽ.

Về lý thuyết, mùa đông khắc nghiệt có thể làm chậm đà tiến công của Nga. Thời tiết lạnh giá thường mang lại lợi thế cho lực lượng phòng thủ trong các hầm trú ngụ ấm hơn. Trong khi chiến thuật xâm nhập mà Nga áp dụng ở Pokrovsk, đòi hỏi các nhóm nhỏ luồn qua chiến hào Ukraine và ẩn nấp trong nhiều ngày, thậm chí nhiều tuần tại các mương, tầng hầm hoặc tòa nhà đổ nát, có thể đối mặt với rủi ro nếu các binh sỹ không được trang bị bảo hộ mùa đông đầy đủ.

Trời đông u ám cũng gây khó khăn cho hoạt động của máy bay không người lái trinh sát, giúp quá trình di chuyển diễn ra an toàn hơn và tạo điều kiện để Ukraine tiếp tế cho các đơn vị tiền tuyến đang bị vây ép.

Tuy nhiên, thời tiết xấu cũng có thể mang lại lợi thế. Ngày 14/11, quân đội Nga được cho là đã tận dụng màn sương mù dày đặc – hiện tượng phổ biến tại miền đông Ukraine vào mùa đông – để thiết lập một cây cầu phao và hành quân gần 8 km tới làng Novopavlivka, phía tây nam Pokrovsk. Khi Ukraine phát hiện lực lượng này thì mọi thứ đã quá muộn. Rất nhiều binh sỹ Nga, ước tính từ 300 đến 500 người, đã xâm nhập được vào ngôi làng.

Ukraine nhận cảnh báo nghiêm trọng

Dẫu vậy, theo nhiều ý kiến chỉ trích chiến lược hiện tại của Ukraine, cuộc tiến công vào Novopavlivka không chỉ là kết quả của yếu tố thời tiết. Một số người cho rằng nguyên nhân sâu xa nằm ở tình trạng bộ binh Ukraine bị suy yếu, xuất phát từ việc giới chỉ huy dành quá nhiều ưu tiên cho các cuộc phản công.

Nhà báo Ukraine Anna Kalyuzhnaya viết trên Facebook rằng “chỉ một năm trước, Nga thậm chí không thể nghĩ đến điều này”. Bà kêu gọi các tướng lĩnh Ukraine chuyển sang tư thế phòng thủ phù hợp để bảo toàn lực lượng.

Nhà hoạt động chính trị Serhii Sternenko cũng bày tỏ quan điểm tương tự trên mạng xã hội. Ông cảnh báo rằng nếu Ukraine không thay đổi chiến lược thì nước này sẽ phải đối mặt “một thảm họa lớn có thể dẫn đến việc mất đi vị thế quốc gia”. Ông Sternenko nhấn mạnh: “Hệ thống phòng thủ của chúng ta đang sụp đổ”.

Tuy vậy, cũng có ý kiến không đồng tình với nhận định trên. Dù những bước lùi trên chiến trường đối với Ukraine là rất đáng lo ngại, việc mất từng thị trấn riêng lẻ không phải là mối đe dọa cốt lõi, ông Oleksandr Danylyuk, cựu cố vấn Bộ Quốc phòng Ukraine nhận định.

“Trong một cuộc chiến tiêu hao, việc Nga khiến Ukraine suy kiệt ở Pokrovsk hay Kramatorsk không mang tính quyết định. Bởi xét cho cùng, bên nào trụ vững đến cuối, bên đó sẽ đạt được điều mình muốn”.

Theo ông Danylyuk, mùa đông năm nay khó đem lại lợi thế như kỳ vọng cho Nga. “Để làm suy giảm đáng kể khả năng chiến đấu của Ukraine, Nga sẽ cần thêm khoảng hai năm nữa nếu mọi thứ tiếp tục theo đà hiện tại”. Tuy nhiên, nhà phân tích này cảnh báo về lâu dài, vấn đề Ukraine đối mặt sẽ vô cùng nghiêm trọng. “Sau hai năm đó, vấn đề sẽ là tương lai của chính Ukraine, bởi lực lượng nam giới trong độ tuổi chiến đấu trước xung đột đã giảm một nửa. Điều đó ảnh hưởng nặng nề đến tương lai của đất nước”.

Hồng Anh/VOV.VN Theo Telegraph