Nga diễn tập bộ ba hạt nhân khi NATO đồng thời tập trận

Nga ngày 22.10 tiến hành diễn tập hạt nhân quy mô toàn quốc với sự giám sát của Tổng thống Vladimir Putin, huy động đồng thời ba lực lượng chiến lược: tên lửa đạn đạo liên lục địa phóng từ mặt đất, tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm và máy bay ném bom chiến lược mang tên lửa hành trình. Hoạt động diễn ra cùng thời điểm NATO tổ chức Steadfast Noon 2025, làm nổi bật bài toán kiểm soát leo thang và năng lực chỉ huy - điều hành của hai khối. Cùng ngày, Triều Tiên phóng loạt tên lửa tầm ngắn, còn tại Trung Quốc, trực thăng tấn công - vận tải Z-20T lần đầu ra mắt công chúng.

Bộ ba hạt nhân của Nga bao gồm tên lửa phóng từ mặt đất, tên lửa phóng từ tàu ngầm và máy bay ném bom chiến lược. Cấu trúc này giúp Nga duy trì khả năng răn đe hạt nhân linh hoạt và có thể sống sót trước mọi tình huống tấn công - Ảnh: Army Recognition

Tổng quan: bối cảnh địa chính trị và sự kiện chính

Theo TASS, Nga phóng tên lửa Yars từ căn cứ Plesetsk đến bãi thử Kura ở Kamchatka, phóng tên lửa Sineva từ tàu ngầm Bryansk thuộc Hạm đội phương Bắc, và phóng tên lửa hành trình từ máy bay Tu-95MS. Điện Kremlin cho biết cuộc diễn tập kiểm tra năng lực chỉ huy - điều hành và tác chiến phối hợp giữa ba lực lượng hạt nhân, các mục tiêu đều hoàn thành.

NATO đồng thời tiến hành Steadfast Noon 2025 tại Hà Lan, với các chuyến bay huấn luyện trên không phận Bỉ, Anh và Đan Mạch. Liên minh khẳng định không sử dụng vũ khí hạt nhân thật; mục tiêu là kiểm tra quy trình phối hợp, an toàn và năng lực điều khiển máy bay có khả năng mang đầu đạn hạt nhân, trong đó có F-35A và B-52 của Mỹ hỗ trợ.

Tại bán đảo Triều Tiên, Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hàn Quốc cho biết Triều Tiên phóng loạt tên lửa đạn đạo tầm ngắn từ khu vực phía nam Bình Nhưỡng, bay khoảng 350 km và rơi trong lãnh thổ nước này, diễn ra một tuần trước Hội nghị Cấp cao APEC do Hàn Quốc đăng cai.

Phân tích kỹ thuật: vũ khí, khí tài, công nghệ

Bộ ba hạt nhân Nga: Yars, Sineva, Tu-95MS

Cấu trúc bộ ba hạt nhân (mặt đất - tàu ngầm - không quân) giúp duy trì khả năng răn đe linh hoạt và tăng tính sống sót trước đòn tấn công phủ đầu. Bài bắn kiểm tra của Nga gồm: Yars (ICBM) phóng từ Plesetsk đến Kura; Sineva phóng từ tàu ngầm Bryansk; Tu-95MS phóng tên lửa hành trình. Trọng tâm kỹ thuật nằm ở chuỗi chỉ huy - kiểm soát, liên kết mục tiêu và phối hợp pha bắn đa nền tảng.

Steadfast Noon 2025 của NATO

Bài tập tập trung vào quy trình, an toàn và khả năng triển khai máy bay mang năng lực hạt nhân, không có vũ khí hạt nhân thật. Khu vực bay huấn luyện trải rộng trên Bỉ, Anh và Đan Mạch; F-35A và B-52 tham gia hỗ trợ. Đây là bài kiểm tra phối hợp đa quốc gia, nhấn mạnh khả năng chia sẻ nhiệm vụ và tiêu chuẩn an toàn.

Triều Tiên: loạt SRBM, quỹ đạo khoảng 350 km

Một vụ phóng tên lửa đạn đạo của Triều Tiên - Ảnh: KCNA

Vụ phóng từ phía nam Bình Nhưỡng có quãng bay khoảng 350 km, phù hợp đặc tính tên lửa tầm ngắn Hwasong-11A hoặc KN-25 dùng nhiên liệu rắn, cơ động cao, phóng từ bệ di động. Các hệ thống này rút ngắn thời gian chuẩn bị, tăng khả năng sống sót trước đòn đánh phủ đầu, hướng tới mục tiêu là căn cứ không quân, trung tâm chỉ huy và hạ tầng quân sự đối phương.

Trực thăng tấn công - vận tải Z-20T

Trực thăng Black Hawk của quân đội Mỹ - Ảnh: Lockheed Martin

Trực thăng Z-20T kết hợp khả năng chở quân và tấn công mặt đất, được trang bị cánh phụ ngắn có thể tháo rời mang tên lửa chống tăng và giàn rocket. Loại trực thăng này sẽ được triển khai phối hợp cùng Z-10, Z-21 và từ các tàu đổ bộ Type 071 và Type 075 - Ảnh: Weibo

Z-20T do AVIC phát triển trên nền Z-20, định vị là đối thủ cạnh tranh trực tiếp với UH-60 Black Hawk. Cấu hình cánh phụ ngắn có thể tháo rời cho phép mang tên lửa, rocket hoặc thùng dầu, chuyển nhanh giữa nhiệm vụ chở quân và yểm trợ hỏa lực. Cabin chở 12–14 binh sĩ hoặc 2 tấn hàng hóa, treo ngoài tối đa 4 tấn. Trọng lượng cất cánh tối đa khoảng 10 tấn, tốc độ tối đa 360 km/h, bay ở độ cao tới 6.000 m.

Trực thăng trang bị hai động cơ WZ-10 (khoảng 1.600 kW/động cơ), cánh quạt 5 lá, buồng lái fly-by-wire với màn hình đa chức năng, định vị Bắc Đẩu. Hệ thống cảm biến gồm camera quang - hồng ngoại, radar thời tiết, radar tránh va chạm; có cảnh báo radar, cảnh báo tên lửa, mồi bẫy nhiệt và gây nhiễu điện tử. Vũ khí gồm tên lửa chống tăng AKD-9/AKD-10 (tầm 2–7 km, xuyên giáp >1,4 m), tên lửa tầm xa AKD-21, không đối không TY-90 và pod rocket; cửa bên có thể gắn súng máy, phần đầu có thể lắp pháo tự động nhỏ.

Chiến thuật/Chiến lược: cách thức triển khai, ưu/nhược

Với bộ ba hạt nhân, Nga kiểm tra quy trình chỉ huy - điều hành đa miền, năng lực phối hợp bắn đồng thời/tuần tự và duy trì khả năng phản đòn trong điều kiện bị tấn công. Ưu điểm là tính sống sót và răn đe cao; điểm cần kiểm soát chặt là an toàn thao tác và liên lạc, tránh hiểu lầm tín hiệu trong môi trường căng thẳng.

Steadfast Noon của NATO nhấn mạnh chuẩn hóa quy trình, chia sẻ nhiệm vụ và an toàn bay cho các nền tảng có khả năng mang hạt nhân như F-35A, với B-52 hỗ trợ. Bài tập không sử dụng vũ khí thật, giảm rủi ro kỹ thuật, song vẫn đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt về phối hợp đa quốc gia.

Vụ phóng SRBM của Triều Tiên cho thấy ưu tiên triển khai bệ phóng di động, thời gian chuẩn bị ngắn, gây khó cho đối phương trong phát hiện - bám bắt. Theo giới quan sát, việc chọn thời điểm trước APEC còn là phép thử phản ứng và khả năng phối hợp cảnh báo sớm Hàn - Mỹ - Nhật.

Z-20T theo đuổi khái niệm “vũ trang hóa vận tải” để yểm trợ hỏa lực gần cho đổ bộ đường không/đường biển. Việc có thể triển khai từ tàu đổ bộ Type 071/Type 075 và phối hợp Z-10, Z-21 cho phép cấu hình biên đội đa nhiệm, tăng linh hoạt chiến thuật. Hạn chế tiềm ẩn là tải vũ khí làm giảm tầm hoạt động và yêu cầu quản lý nhiệt - điện tử khi bay thấp trong môi trường phòng không vác vai.

So sánh năng lực

Diễn tập hạt nhân: Nga thực hiện phóng thật (Yars, Sineva, Tu-95MS) để kiểm tra chuỗi chỉ huy - điều hành; NATO diễn tập quy trình, không dùng vũ khí thật, chú trọng an toàn và phối hợp.
SRBM Triều Tiên: Hwasong-11A/KN-25 (nhiên liệu rắn, bệ di động) phù hợp tấn công mục tiêu chiến thuật ở cự ly ngắn, gây khó cho phòng thủ thời gian ngắn.
Trực thăng: Z-20T được thiết kế cạnh tranh trực tiếp với UH-60 Black Hawk, nổi bật ở khả năng gắn cánh phụ mang vũ khí và chuyển đổi nhanh giữa chở quân - yểm trợ hỏa lực.

Tác động đến cán cân quân sự khu vực

Việc Nga và NATO cùng phô diễn năng lực răn đe hạt nhân dù ở cấp độ khác nhau khiến bức tranh an ninh toàn cầu căng thẳng hơn, làm tăng yêu cầu quản trị rủi ro và kênh liên lạc khẩn cấp để tránh hiểu lầm hoặc va chạm ngoài ý muốn. Trong bối cảnh chiến sự Ukraine kéo dài và cơ chế kiểm soát vũ khí hạt nhân suy yếu, các cuộc diễn tập quy mô lớn đặt ra thách thức đối với giới hạn an toàn của trật tự hạt nhân hiện nay.

Ở Đông Bắc Á, loạt phóng SRBM của Triều Tiên là phép thử đối với năng lực cảnh báo sớm và chia sẻ dữ liệu thời gian thực giữa Hàn Quốc, Mỹ và Nhật Bản, đồng thời nhấn mạnh nhu cầu củng cố phòng thủ tên lửa tầm ngắn. Tại Tây Thái Bình Dương, Z-20T bổ sung một lựa chọn trực thăng vũ trang - vận tải cho Trung Quốc, có thể triển khai từ tàu đổ bộ và phối hợp với trực thăng tấn công chuyên dụng, gia tăng tính linh hoạt trong các hoạt động đổ bộ và tác chiến hiệp đồng.

CTVX