Nga đồng ý làm trung gian giải quyết bất đồng Mỹ - Iran

Bloomberg ngày 4/3 dẫn các nguồn tin cho biết, Nga đã đồng ý giúp chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump tham gia đàm phán với Iran về vấn đề chương trình hạt nhân của Tehran và hỗ trợ cho các lực lượng chống Mỹ ở Trung Đông.

Các nguồn tin cũng tiết lộ rằng Tổng thống Trump đã nêu yêu cầu này trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Nga Vladimir Putin vào ngày 12/2 và vấn đề này đã được các phái đoàn Moscow và Washington thảo luận tại Riyadh, Saudi Arabia vào ngày 18/2.

Nhà Trắng hiện chưa bình luận về thông tin này.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov. Ảnh: TASS

Trong khi đó, đại diện của Nga không xác nhận hoặc phủ nhận vấn đề. “Nga tin rằng Mỹ và Iran nên giải quyết mọi vấn đề thông qua đàm phán,” người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov trả lời Bloomberg. Ông khẳng định Moscow “sẵn sàng làm mọi thứ trong khả năng của mình để đạt được điều này”.

Cùng ngày, tại cuộc họp báo được truyền hình trực tiếp tại Tehran, được hỏi liệu Nga có đề nghị làm trung gian cho đối thoại giữa Tehran và Washington hay không, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Esmaeil Baghaei cho biết việc các nước đề nghị giúp đỡ là “tự nhiên”.

“Do tầm quan trọng của những vấn đề này, có thể nhiều bên sẽ thể hiện thiện chí và sẵn sàng giúp đỡ giải quyết nhiều vấn đề khác nhau. Theo quan điểm này, việc các quốc gia đưa ra lời đề nghị giúp đỡ nếu cần là điều tự nhiên,” ông Esmaeil Baghaei trả lời.

Kể từ khi quay trở lại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gửi các tín hiệu trái chiều về Iran. Ông cho biết ông muốn quay lại chính sách “gây sức ép tối đa” của nhiệm kỳ đầu tiên, như là áp đặt lại lệnh trừng phạt và nhắm vào lực lượng an ninh của Iran. Tuy nhiên, người đứng đầu Nhà Trắng cũng cho biết ông muốn “ngay lập tức” bắt đầu làm việc về một “thỏa thuận hòa bình hạt nhân đã được xác minh với Iran”.

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov (trái) bắt tay Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio (phải) tại cuộc đàm phán Nga - Mỹ tại Riyadh, Saudi Arabia, ngày 18/2. Ảnh: AFP

Theo Bloomberg, không rõ Iran sẽ phản ứng như thế nào đối với bất kỳ lời đề nghị nào của Mỹ thông qua trung gian là Nga. Nhiều quan chức Iran theo đường lối cứng rắn đã công khai phản đối việc Tehran hợp tác với Washington.

Ngày 7/2, lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei tuyên bố không thể tin tưởng Tổng thống Mỹ Donald Trump vì ông đã rút Washington khỏi thỏa thuận hạt nhân với Tehran trong nhiệm kỳ đầu tiên.

Năm 2015, Iran đã đồng ý một thỏa thuận với Anh, Đức, Pháp, Mỹ, Nga và Trung Quốc - được gọi là Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA), theo đó dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Tehran để đổi lấy việc hạn chế chương trình hạt nhân của nước này. Tuy nhiên, Washington đã rút khỏi thỏa thuận vào năm 2018 trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump. Để đáp trả, Iran đã có những bước lùi khỏi các cam kết liên quan đến hạt nhân.

Ngày 27/2, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian phát biểu trước Quốc hội rằng Tehran sẽ cân nhắc nối lại đàm phán với Mỹ nếu Washington chứng minh rằng họ có thể đàm phán một cách thiện chí.

Tuần trước, Đại sứ Anh tại Israel Simon Walters cho biết Đức, Pháp và Anh đã yêu cầu Iran từ bỏ chương trình hạt nhân của mình trong một thỏa thuận được xem xét lại trong những tháng tới, cùng với cảnh báo rằng họ sẽ áp đặt thêm các lệnh trừng phạt đối với Tehran.

Trong vài năm qua, Iran đã bị cáo buộc đẩy mạnh sản xuất uranium cấp độ tiền vũ khí – điều mà nước này đã phủ nhận. Cũng trong cuộc họp báo ngày 4/3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Esmaeil Baghaei nhấn mạnh rằng "chương trình hạt nhân của Iran nằm trong khuôn khổ quốc tế", các thỏa thuận và hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) có tất cả "các cơ sở cần thiết" để giám sát chương trình này.

Đỗ Thảo