Nga 'hack' cáp quang phương Tây xây 'mạng nhện' bí mật dưới băng Bắc Cực bảo vệ hạm đội hạt nhân

Nga được cho là đã bí mật xây mạng lưới cảm biến ở Bắc Cực để bảo vệ hạm đội tàu ngầm (Ảnh: Army Recognition).

Trong bối cảnh căng thẳng leo thang, đặc biệt xung đột Nga-Ukraine, phát hiện này như một quả bom nổ chậm. Nga, đối mặt với lệnh cấm vận nghiêm ngặt từ Mỹ và châu Âu, đã khéo léo lách luật để nhập khẩu thiết bị cao cấp, biến vùng biển Barents thành "lá chắn thép" dưới nước.

Dự án Harmony, (hay còn gọi là Гармо́ния trong tiếng Nga), được khởi động từ năm 2012 và triển khai bí mật đến tận năm 2024.

Theo cuộc điều tra quốc tế mang tên ‘Russian Secrets’, do các nhà báo từ Đức, Pháp, Mỹ và các tổ chức như ICIJ phối hợp, đây là một hệ thống giám sát dưới đáy biển quy mô lớn, bao phủ hàng nghìn kilomet vuông lãnh hải Nga.

Mục tiêu chính là bảo vệ kho vũ khí hạt nhân chiến lược, đặc biệt là hạm đội tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo, khỏi sự theo dõi của NATO và các thế lực đối phương.

Hãy tưởng tượng một "mạng nhện" khổng lồ trải dài dưới lớp băng: Hàng trăm dặm cáp quang siêu bền kết nối các cảm biến âm thanh (sonar) nhạy cảm, có khả năng phát hiện tiếng động nhỏ nhất từ xa hàng trăm kilomet.

Kèm theo đó là các robot dưới nước – những "drone" lặn sâu đến 3.000 mét – có thể tự động di chuyển, thu thập dữ liệu thời gian thực và thậm chí sửa chữa hệ thống.

Các tàu ngụy trang dưới vỏ bọc thương mại hoặc nghiên cứu khoa học đã lén lút lắp đặt toàn bộ mạng lưới này, tạo thành một vòng cung bảo vệ dọc bờ biển phía Bắc Nga.

Vị trí cụ thể nằm ở vùng biển Barents, ngoài khơi Murmansk, Novaya Zemlya và Alexandraland – những điểm nóng chiến lược nơi Nga lưu trữ phần lớn kho hạt nhân dưới biển.

Tàu ngầm Nga Alexander Nevsky thuộc lớp Borei, dự án 955. Ảnh: Mil.ru

Điều khiến dự án này trở nên đáng kinh ngạc chính là nguồn gốc công nghệ. Nga không tự phát triển từ con số không. Thay vào đó, họ chi hơn 50 triệu USD để mua sắm thiết bị từ hơn 50 nhà cung cấp hàng đầu thế giới, chủ yếu từ châu Âu, Mỹ và Nhật Bản.

Các "ngôi sao" trong danh sách bao gồm EdgeTech của Mỹ – chuyên sản xuất sonar tiên tiến; Kongsberg của Na Uy – nhà cung cấp thiết bị quốc phòng hàng đầu; và NEC của Nhật – với các linh kiện điện tử cao cấp.

Những thiết bị này, vốn được thiết kế cho mục đích dân sự hoặc nghiên cứu, nay trở thành "lá chắn" quân sự, giúp Nga theo dõi chuyển động của tàu ngầm đối phương một cách chính xác như hệ thống SOSUS huyền thoại của Mỹ thời Chiến tranh Lạnh.

Nhưng làm thế nào Nga vượt qua "bức tường" cấm vận? Câu trả lời nằm ở một mạng lưới trung gian tinh vi, được xây dựng qua các công ty bình phong rải rác khắp thế giới.

Công ty Cyprus Mostrello Commercial Ltd., do doanh nhân Alexey Strelchenko – người có liên hệ chặt chẽ với Bộ Quốc phòng Nga – kiểm soát, đóng vai trò trung tâm.

Họ sử dụng hàng tá "vỏ bọc" ở Seychelles, Belize và Quần đảo Virgin thuộc Anh để che giấu danh tính người mua thực sự.

Các giao dịch giả mạo, trung gian trung lập và lợi dụng thị trường tự do của EU đã giúp Nga "rửa sạch" nguồn gốc hàng hóa.

Thậm chí, cơ quan chức năng Đức đã điều tra từ năm 2021, dẫn đến việc kết án một số thương nhân liên quan – dù họ kháng cáo – dựa trên các cuộc nghe lén và tài liệu tài chính bị rò rỉ.

Mạng lưới được xây dựng sử dụng các hệ thống sonar tiên tiến, drone dưới nước, anten sâu biển. Ảnh: ndtv.com

Từ góc nhìn châu Âu, tờ Le Monde phân tích, vụ việc này phơi bày lỗ hổng nghiêm trọng trong hệ thống kiểm soát xuất khẩu.

Dù xung đột Nga-Ukraine khiến không khí căng thẳng, các công ty châu Âu vẫn vô tình (hoặc cố ý?) cung cấp thiết bị cho Nga qua các kênh gián tiếp.

Điều này không chỉ giúp Moscow củng cố vị thế ở Bắc Cực – nơi băng tan đang mở ra tuyến đường biển mới và tài nguyên khổng lồ – mà còn đe dọa an ninh NATO.

Hệ thống Harmony có thể phát hiện sớm các cuộc xâm nhập, cho phép Nga phản ứng nhanh chóng, biến khu vực này thành "sân sau" bất khả xâm phạm.

Phát hiện từ "Russian Secrets" không chỉ là câu chuyện về công nghệ, mà còn là lời cảnh tỉnh về trò chơi bóng tối của tình báo hiện đại.

Khi Bắc Cực ngày càng trở thành chiến trường mới, với Mỹ, Trung Quốc và Nga tranh giành ảnh hưởng, mạng lưới dưới biển của Moscow nhắc nhở rằng: Dưới lớp băng lạnh giá, những bí mật nóng bỏng nhất đang được chôn giấu.

Các chính phủ phương Tây giờ đây phải siết chặt hơn nữa các quy định xuất khẩu, trước khi công nghệ của chính họ quay ngược lại đe dọa an ninh toàn cầu.

Đào Cảnh