Nga khôi phục tổ hợp laser chiến đấu A-60 để bắn hạ UAV phương Tây?

Tổ hợp laser chiến đấu A-60 gắn trên khung gầm vận tải cơ hạng nặng Il-76 được nhận xét là phương tiện rất lý tưởng để chống lại máy bay không người lái (UAV).

Hiện nay nhiều quốc gia NATO đang tăng cường hoạt động của máy bay không người lái trinh sát trên bầu trời Biển Đen, dẫn đến việc giới chức quân sự Nga cảnh báo sẽ thực hiện các biện pháp cứng rắn nhằm đáp trả.

Tuy nhiên vẫn chưa rõ những "biện pháp cứng rắn" nói trên là gì, bởi gần như không có khả năng Quân đội Nga sẽ liều lĩnh phóng tên lửa vào máy bay đối phương nhằm tránh gây ra cuộc xung đột toàn diện với NATO.

Thực tế trên đang khiến Điện Kremlin cảm thấy bối rối, tuy nhiên một giải pháp đã được nhắc tới gần đây đó là sử dụng tổ hợp laser chiến đấu được biết đến với ký hiệu A-60, về cơ bản đây là việc lắp đặt bộ phát tia laser trên máy bay vận tải Il-76.

Mặc dù vậy, ý kiến trên đang bị nghi ngờ bởi ít nhất tham vọng này cũng bị hạn chế bởi tình trạng kỹ thuật chưa rõ ràng của chính bản thân chiếc A-60 nguyên mẫu duy nhất được đề cập.

Quay lại quá khứ, quá trình chế tạo tổ hợp vũ khí laser trên không bắt đầu từ thời Liên Xô vào thập niên 1970. Theo thiết kế ban đầu, phương tiện này được tạo ra nhằm mục đích phá hủy các khinh khí cầu trinh sát ở độ cao lớn.

Chuyến bay đầu tiên của nguyên mẫu vũ khí laser A-60 (mang ký hiệu 1A) diễn ra vào tháng 8/1981, sau đó các kỹ sư đã lắp đặt máy phát tia laser công suất lên đến 1 MW trên máy bay vào năm 1984.

Moskva tuyên bố rằng có tới "vài chục" chuyến bay thử nghiệm của chiếc A-60 đã được thực hiện, trong đó máy phát tia laser đã bắn vào khí cầu ở độ cao 30 - 40 km, cũng như máy bay mục tiêu loại La-17 và cho kết quả tốt.

Nhưng lịch sử của tổ hợp vũ khí laser hàng không A-60 đã kết thúc theo cách đáng tiếc khi nguyên mẫu đầu tiên với ký hiệu 1A gặp phải vụ hỏa hoạn khi đậu tại sân bay Chkalovsky vào năm 1989, trong một tình huống chưa xác định.

Sau đó chiếc A-60 thử nghiệm này đã được khôi phục khá nhanh chóng và nhận ký hiệu 1A2, các chuyến bay thử nghiệm được nối lại vào năm 1991, tới năm 1993 quá trình đánh giá lại bị đình chỉ do tình hình kinh tế khó khăn, nhưng đến năm 2009 thì lại được tiếp tục.

Cần nhấn mạnh rằng theo các dữ liệu được truyền thông Nga đăng tải, tổ hợp vũ khí laser A-60 đặt trên máy bay vận tải Il-76 thực sự chỉ được sản xuất trong một bản thử nghiệm công nghệ duy nhất.

Điều thú vị là vào cuối những năm 2000, Nga liên tục khẳng định rằng các chuyến bay của A-60 chỉ mang tính chất "hòa bình" nhằm mục đích hỗ trợ hoạt động của tàu vũ trụ và vệ tinh ở tầng thấp khí quyển.

Nhưng thông báo trên chưa khiến NATO yên tâm, bởi họ nhận định thực tế A-60 không chỉ có mục đích quân sự đơn thuần mà nó còn được tạo ra nhằm sẵn sàng cho cuộc xung đột vũ trang với Mỹ.

Với tình hình hiện tại của nguyên mẫu A-60, việc khôi phục đặc tính hoạt động của nó để đưa vào sử dụng trên chiến trường Ukraine bị xem là khá xa vời, bởi nhiều khí tài đã hỏng hóc và chưa có linh kiện thay thế.