Nga kỳ vọng vào 'quái vật' tàng hình PAK DA sau khi bị Ukraine tấn công lớn bằng UAV

Máy bay ném bom mới có thể mang được tải trọng 30 tấn, vận chuyển vũ khí siêu thanh trong phạm vi 12.000km. Tuy nhiên, chương trình này không chỉ bị trì hoãn mà còn đối mặt với những thách thức đáng kể.

Bản vẽ phác thảo máy bay ném bom mới PAK-DA của Nga (Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga).

Ban đầu, Nga có kế hoạch vận hành chuyến bay đầu tiên vào năm 2024 và bắt tay sản xuất vào năm 2027 nhưng mốc thời gian đã bị lùi lại. Những khó khăn về kinh tế, lệnh trừng phạt của phương Tây hạn chế quyền tiếp cận các thiết bị điện tử tiên tiến quan trọng và sự phức tạp về mặt kỹ thuật trong quá trình phát triển máy bay ném bom tàng hình đã đặt ra nhiều câu hỏi về việc triển khai hoạt động kịp thời của PAK DA. Với tình hình hiện tại, một số báo cáo cho biết, PAK DA có thể thực hiện chuyến bay sớm nhất vào năm 2025 và được đưa vào sản xuất sau năm 2030.

Vai trò của “quái vật” tàng hình PAK DA

Sau khi mất một số máy bay ném bom chiến lược trong "Chiến dịch mạng nhện" của Ukraine cuối tuần qua, Nga hiện thiếu khoảng 12 máy bay ném bom, thậm chí nhiều hơn trong phi đội mang tên lửa chiến lược. PAK DA - máy bay ném bom mới nhất sắp ra mắt hứa hẹn sẽ giúp Nga hiện đại hóa toàn diện phi đội máy bay ném bom và thay thế các máy bay Tu-22M3 và Tu-85 cũ.

Khái niệm PAK DA ra đời từ cuối những năm 1990 khi quân đội Nga đưa ra các yêu cầu về một loại máy bay ném bom chiến lược mới. Vào tháng 12/ 2007, Không quân Nga đã cung cấp bộ yêu cầu kỹ thuật và chiến thuật đầu tiên cho Cục thiết kế Tupolev và việc tài trợ cho chương trình bắt đầu vào năm 2008. Ban đầu, có những suy đoán rằng PAK DA sẽ được phát triển dựa trên máy bay siêu thanh Tu-160, nhưng các báo cáo sau đó chỉ ra rằng đây sẽ là một thiết kế hoàn toàn mới.

Năm 2009, Bộ Quốc phòng Nga đã trao cho Tupolev hợp đồng nghiên cứu và phát triển kéo dài ba năm để tiến hành nghiên cứu máy bay ném bom tầm xa mới. Đến năm 2020, các báo cáo cho biết, ba nguyên mẫu PAK DA sẽ sẵn sàng cho đợt thử nghiệm sơ bộ vào tháng 4/2023 và đợt thử nghiệm cấp nhà nước bắt đầu vào tháng 2/2026. Chuyến bay đầu tiên của máy bay ném bom này ban đầu được lên kế hoạch vào năm 2024 nhưng đã bị hoãn lại đến năm 2025. Nga dự kiến đưa PAK DA vào sản xuất đại trà vào năm 2027.

Thiết kế và khả năng

PAK DA được cho là có thiết kế cánh bay tương tự như máy bay ném bom B-2 Spirit của Mỹ, nhằm mục đích giảm tiết diện radar và tăng đáng kể khả năng tàng hình. Thiết kế này giúp máy bay tránh bị hệ thống radar của đối phương phát hiện và xâm nhập hiệu quả hơn vào không phận được bảo vệ nghiêm ngặt. Máy bay ném bom mới của Nga dự kiến có phạm vi hoạt động khoảng 12.000 km, cho phép thực hiện các nhiệm vụ tầm xa mà không cần tiếp nhiên liệu trên không. Ngoài ra, nó có thể bay trên không tối đa 30 giờ, kéo dài thời gian thực hiện nhiệm vụ.

PAK DA được thiết kế để mang tải trọng tối đa 30 tấn, trong đó có cả vũ khí thông thường và vũ khí hạt nhân. Tải trọng này cho phép nó mang theo nhiều loại đạn dược, từ bom dẫn đường chính xác đến tên lửa siêu thanh.

Một trong những yêu cầu chính của PAK DA là khả năng mang vũ khí siêu thanh. Những vũ khí này có thể bay với tốc độ lớn hơn Mach 5, khiến chúng cực kỳ khó bị đánh chặn bằng các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện tại. Khả năng này tăng cường đáng kể tiềm năng tấn công và giá trị chiến lược của máy bay ném bom.

PAK DA sẽ được trang bị hệ thống điện tử hàng không và tác chiến điện tử hiện đại. Các hệ thống này được thiết kế để tăng cường khả năng sống sót của máy bay trong môi trường xung đột bằng cách gây nhiễu radar và hệ thống liên lạc của đối phương đồng thời cung cấp khả năng định vị và nhắm mục tiêu tiên tiến.

Máy bay ném bom này dự kiến sẽ có tốc độ bay khoảng 800 km/giờ, trần bay là 20.000 mét. Mặc dù có tốc độ cận âm, nhưng khả năng tàng hình và tác chiến điện tử tiên tiến của nó sẽ bù đắp cho việc thiếu tốc độ siêu thanh.

PAK DA có phi hành đoàn gồm bốn người, nhưng dự kiến sẽ có mức độ tự động hóa cao để giảm khối lượng công việc cho phi hành đoàn và tăng hiệu quả thực hiện nhiệm vụ. Máy bay sẽ được tích hợp các hệ thống tự động để định vị, nhắm mục tiêu và các biện pháp phòng thủ.

Tại sao Nga muốn phát triển PAK DA?

Có rất nhiều yếu tố quyết định thành công của chương trình PAK DA. Phi đội máy bay ném bom của Nga, mặc dù vẫn có sức mạnh đáng kể, nhưng lại đang già cỗi và cần được hiện đại hóa mạnh mẽ. Việc phát triển PAK DA là dấu hiệu rõ ràng cho thấy cam kết của Nga trong việc duy trì và phát triển năng lực máy bay ném bom chiến lược.

PAK DA dự kiến sẽ thay thế hầu hết các mẫu máy bay cũ và cung cấp phương tiện để triển khai cả vũ khí thông thường và vũ khí hạt nhân trên những khoảng cách xa. Đây là điều đặc biệt quan trọng, xét đến những tổn thất mà Nga phải gánh chịu trong cuộc xung đột với Ukraine. Hơn nữa, đây sẽ là máy bay ném bom tàng hình đầu tiên của Nga, có khả năng mang lại cho Moscow lợi thế đáng kể về cả hoạt động tấn công và phòng thủ. Xét theo giá trị thực tế, PAK DA có thể trở thành mối đe dọa đối với Mỹ, tạo ra thách thức trực tiếp cho máy bay B-21 Raider.

Thách thức

Bất chấp khả năng đầy hứa hẹn của PAK DA, chương trình này đã phải đối mặt với nhiều thách thức và sự hoài nghi từ các nhà phân tích phương Tây. Việc phát triển một loại máy bay tiên tiến như vậy đòi hỏi nguồn lực tài chính và công nghệ đáng kể. Đã có những lo ngại về khả năng của Nga trong việc duy trì chương trình phát triển máy bay này do những hạn chế về kinh tế.

Ngoài ra, cuộc xung đột với Ukraine cũng gây thêm áp lực cho ngân sách quốc phòng và cơ sở công nghiệp của Nga. Các lệnh trừng phạt của phương Tây khiến khả năng mua sắm thiết bị điện tử tiên tiến của Nga bị hạn chế.

Mặc dù chính phủ Nga đã đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng cho chương trình, nhưng sự chậm trễ và các thách thức về kỹ thuật không phải là hiếm trong quá trình phát triển máy bay quân sự tiên tiến.

Tuy nhiên, nếu PAK DA cất cánh trong năm nay và nếu dự án tiến triển theo đúng kế hoạch, thì điều này sẽ đặt ra một thách thức chiến lược đáng kể đối với Mỹ và các đồng minh. Thời gian sẽ trả lời liệu PAK DA có vượt qua được thách thức hay không.

Hồng Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo National Security Journal