Nga - Mỹ thực hiện đợt trao đổi tù nhân lớn nhất hậu Chiến tranh Lạnh

Nhóm Evan Gershkovich, Paul Whelan và Alsu Kurmasheva cùng những người bị giam giữ ở Nga chụp ảnh cùng nhau sau khi được thả vào ngày 1/8/2024. Ảnh: AFP

Theo hãng tin Reuters trích dẫn thông báo của Nhà Trắng, Mỹ đã tiến hành đàm phán bí mật cùng Nga, Đức và 3 quốc gia khác trong hơn một năm về một thỏa thuận trao đổi 24 tù nhân của hai bên, gồm 16 tù nhân từ Nga trở về phương Tây và 8 tù nhân từ phương Tây trở lại Nga. Cùng tham gia vào thỏa thuận này còn có Ba Lan, Slovenia, Na Uy và Belarus, với Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia phối hợp trao đổi.

Một số người được trao trả từ Nga về phương Tây bao gồm nhà báo Mỹ Evan Gershkovich của tờ Wall Street Journal - người đã bị buộc tội thu thập thông tin quân sự nhạy cảm cho Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) và cựu lính thủy quân lục chiến Mỹ Paul Whelan – người bị buộc tội gián điệp. Cùng được thả tự do còn bao gồm Rico Krieger - một công dân Đức đã bị kết án tử hình ở Belarus vì tội khủng bố nhưng được Belarus ân xá. Một số người được trao trả từ phương Tây trở về Nga bao gồm thành viên của cơ quan an ninh FSB Nga Vadim Krasikov cùng một số người bị kết án về tội phạm an ninh mạng.

Nhận định về thỏa thuận trao đổi tù nhân, Tổng thống Mỹ Joe Biden ca ngợi đây “một kỳ tích về ngoại giao và tình hữu nghị”. Ông cũng bày tỏ sự đánh giá cao các đồng minh của Washington vì “những quyết định táo bạo và dũng cảm” của họ. Phát biểu tại Nhà Trắng, ông Biden nhấn mạnh: “Thảo thuận ngày hôm nay là một ví dụ mạnh mẽ về lý do tại sao việc có bạn bè trên thế giới này lại quan trọng”.

Tuy nhiên trả lời hãng tin CNN, phó cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jon Finer nhận định bất chấp thỏa thuận trao đổi tù nhân, quan hệ Mỹ - Nga vẫn "ở tình thế rất khó khăn". Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump thì bày tỏ trên mạng xã hội Truth Social rằng ông không rõ chi tiết về thỏa thuận trao đổi tù nhân. Ông đã hỏi liệu "những kẻ sát nhân hay những tên côn đồ" có được thả hay không, đồng thời cho biết ông “chỉ tò mò vì chúng ta không bao giờ đạt được thỏa thuận tốt trong bất cứ điều gì, đặc biệt là trao đổi con tin”.

Tại Nga, khi đón những người bị giam giữ ở phương Tây trở về sân bay, Tổng thống Vladimir Putin cho biết tổ quốc “không hề quên các bạn một phút giây nào”.

Cuộc trao đổi lớn gần đây nhất giữa Mỹ và Nga diễn ra vào năm 2010 với sự tham gia của 14 tù nhân. Hai nước cũng đã có một cuộc trao đổi 2 tù nhân vào tháng 12/2022.

Ngân Hà