Nga-NATO 'căng như dây đàn', Moscow cảnh báo sốc

NATO kêu gọi phản ứng bình tĩnh

Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Mark Rutte ngày 25/9 tuyên bố các quốc gia thành viên của liên minh quân sự do Mỹ đứng đầu không cần phải ngay lập tức bắn hạ các máy bay Nga vi phạm không phận của họ. “Các nước thành viên NATO chỉ nên đưa ra quyết định cứng rắn nhất nếu các máy bay Nga vi phạm không phận và gây nguy hiểm cho người dân”, Tổng thư ký Rutte nêu rõ trong bài trả lời phỏng vấn truyền thông Mỹ hôm thứ Năm.

Tổng thư ký NATO Mark Rutte. Ảnh:Nato.int

Ông Rutte khẳng định rằng các chỉ huy quân sự và phi công của NATO hoàn toàn có khả năng bảo vệ an toàn cho người dân, và nếu tình huống không có mối đe dọa trực tiếp, họ sẽ chỉ thực hiện hành động mang tính chất phòng ngừa.

“Nếu không có mối đe dọa nghiêm trọng, lực lượng không quân NATO sẽ hộ tống các máy bay vi phạm ra khỏi không phận các nước thành viên, thay vì bắn hạ ngay lập tức. Trong trường hợp các máy bay vi phạm không phận gây nguy hiểm đến an ninh của các nước NATO, họ có thể đưa ra phản ứng quyết liệt hơn”, lãnh đạo NATO lưu ý thêm.

Khi được phóng viên hỏi liệu điều này có đồng nghĩa với việc các máy bay vi phạm không phận sẽ bị bắn hạ hay không, ông Rutte trả lời: “Nếu cần thiết.” Tuy nhiên, Tổng thư ký NATO nhấn mạnh rằng, theo quan điểm của ông, liên minh quân sự cần có một “phản ứng bình tĩnh và thống nhất”.

Tuyên bố trên được người đứng đầu NATO đưa ra sau khi Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen ngày 24/9 tuyên bố không loại trừ khả năng bắn hạ máy bay không người lái (UAV) Nga nếu tiếp tục xâm nhập không phận NATO.

“Theo quan điểm của tôi, chúng ta phải bảo vệ từng centimet vuông lãnh thổ. Nếu xảy ra xâm nhập không phận sau các cảnh báo rõ ràng, tất nhiên phương án bắn hạ UAV vi phạm là điều hoàn toàn được cân nhắc,” bà Ursula von der Leyen chia sẻ trong cuộc phỏng vấn tại New York với đài CNN.

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đã lên tiếng ủng hộ việc bắn hạ máy bay Nga vi phạm không phận NATO, khẳng định rằng các quốc gia NATO ở châu Âu nên hành động quyết liệt nếu tình huống đe dọa an ninh.

Phát biểu trong cuộc gặp với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bên lề cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc vào ngày 23/9, ông Trump nói rằng các quốc gia NATO phải sẵn sàng bắn hạ các máy bay của Nga nếu vi phạm không phận.

Trong những tuần gần đây, một số nước thành viên NATO và EU, trong đó có Ba Lan, Estonia và Romania cáo buộc máy bay Nga xâm nhập không phận.

Ba Lan ngày 10/9 tuyên bố bắn hạ nhiều UAV Nga vi phạm không phận trong lúc Moscow tập kích lãnh thổ của chính quyền Kiev, đánh dấu lần đầu NATO trực tiếp khai hỏa vào mục tiêu Nga kể từ khi xung đột tại Ukraine xảy ra năm 2022. Sau đó, ngày 14/9, Romania cũng báo cáo một UAV Nga xâm nhập không phận nước này, buộc Bucharest phải điều động tiêm kích F-16 ngăn chặn.

Đến ngày 19/9, chính quyền Estonia cáo buộc 3 tiêm kích MiG-31 của Nga đã xâm nhập không phận nước này, và đã kích hoạt Điều 4 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương để tham vấn các nước thành viên.

Phản ứng cứng rắn từ Moscow

Đại sứ Nga tại Pháp Alexey Meshkov vừa cảnh báo, nếu NATO thực sự bắn hạ UAV của Nga với cáo buộc vi phạm không phận, đó sẽ là hành động tuyên chiến.

“Nếu NATO bắn hạ UAV Nga, đó sẽ là hành động tuyên chiến,” hãng tin Tass dẫn lời Đại sứ Meshkov trong cuộc phỏng vấn trên đài RTL ngày 25/9 (giờ địa phương).

Đại sứ Nga tại Pháp Alexey Meshkov. Ảnh: Tass

Theo Đại sứ Meshkov, nhiều UAV của NATO, cả vô tình lẫn cố ý, đã từng xâm nhập không phận Nga, nhưng Nga chưa từng ra lệnh bắn hạ.

Phía Moscow trong tuần này cũng bác bỏ mọi cáo buộc về việc UAV xâm nhập không phận của NATO. Phó Đại sứ Nga tại Liên hợp quốc Dmitry Polyansky hôm thứ Ba gọi đó là “sự cuồng loạn bài Nga” nhằm buộc chính quyền Washington có lập trường đối đầu hơn với Moscow.

Theo ông Polyansky, phía Warsaw chưa đưa ra được bằng chứng xác đáng rằng các UAV rơi ở Ba Lan là của Nga. Thậm chí, nhà ngoại giao Nga tiết lộ rằng thiệt hại duy nhất được xác nhận lại đến từ tên lửa của một chiếc tiêm kích F-16 thuộc NATO, bắn nhầm vào một khu dân cư tại Ba Lan.

Trong khi đó, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 24/9 cho biết, các cáo buộc về việc máy bay Nga xâm phạm không phận Estonia là "cơn cuồng loạn hoàn toàn không có cơ sở".

Trước đó, trong thông báo đưa ra ngày 19/9, Bộ Quốc phòng Nga nêu rõ các tiêm kích MiG-31 của Nga đang thực hiện chuyến bay định kỳ từ Karelia (giáp Phần Lan) tới Kaliningrad, vùng lãnh thổ hải ngoại nằm giữa Ba Lan và Lithuania. Moscow tuyên bố các máy bay này "không hề rời khỏi lộ trình đã thỏa thuận" và chỉ bay trên vùng biển quốc tế ở Baltic, cách đảo Vaindloo hơn 3 km./.

Nguyễn Phương