Nga tái khẳng định ủng hộ IAEA thị sát nhà máy Zaporizhzhia ở Ukraine
Toàn cảnh nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở Enerhodar, miền Đông Ukraine, ngày 27/4/2022. Ảnh: AFP/TTXVN
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova ngày 28/8 cho biết Moscow hy vọng chuyến thị sát của các thanh sát viên thuộc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) tới nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở Ukraine sẽ sớm diễn ra.
Phát biểu trên kênh truyền hình Rossiya-1, bà Zakharova nhấn mạnh chính Nga đã đề nghị IAEA tiến hành thanh tra nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Theo bà, IAEA cũng như Tổng Giám đốc cơ quan này Rafael Grossi đã hiểu quan điểm của Nga và trong nhiều tháng qua, Moscow đã nỗ lực để tổ chức một cuộc thị sát.
Bà cũng nhắc lại cuộc gặp giữa Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và Tổng Giám đốc IAEA Grossi cách đây vài tháng cũng như một số cuộc tiếp xúc, điện đàm giữa đại diện hai bên. Theo bà Zakharova, những nỗ lực ngoại giao đó là nhằm tổ chức chuyến công tác này của IAEA.
Ngày 24/8 vừa qua, Tập đoàn Năng lượng nguyên tử quốc gia Rosatom của Nga tuyên bố sẵn sàng hỗ trợ sứ mệnh trên của IAEA, trong đó có cả công tác hậu cần. Zaporizhzhia là một trong những nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu. Nhà máy này nằm dưới sự kiểm soát của lực lượng Nga từ tháng 3 năm nay.
Thời gian gần đây, tại khu vực này xảy ra nhiều vụ tấn công quân sự. Nga và Ukraine cáo buộc lẫn nhau pháo kích nhà máy trên, dẫn tới những yêu cầu IAEA thị sát cơ sở này. Tờ New York Times ngày 27/8 đưa tin IAEA đã thành lập một phái bộ để thực hiện nhiệm vụ thị sát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia trong tuần này.
Trong diễn biến khác, ngày 28/8, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Quốc gia Nga Dmitry Medvedev cảnh báo giá khí đốt ở châu Âu có thể đạt 5.000 euro/1.000 m3 trên thị trường giao ngay rồi mới có xu hướng giảm.
“Gửi đến các nguyên thủ quốc gia và chính phủ của các nước thuộc Liên minh châu Âu, liên quan đến việc tăng giá khí đốt lên 3.500 euro/1.000m3, tôi buộc phải tăng dự báo giá lên 5.000 euro/1.000 m3 vào cuối năm 2022”, ông Medvedev viết trên kênh Telegram.
Cảnh báo của ông Medvedev được đưa ra trong bối cảnh giá khí đốt tự nhiên của châu Âu đã thiết lập kỷ lục mới do lo ngại về gián đoạn nguồn cung nhập khẩu từ Nga. Hôm 26/8, giá khí đốt tại trung tâm giao dịch Title Transfer Facility (TTF) ở Hà Lan đã tăng lên mức 322 euro/MWh. Giá mặt hàng này đã tăng đột biến trong những ngày gần đây do nguồn cung khí đốt của Nga qua tuyến đường ống Dòng chảy phương Bắc 1 (Nord Stream 1) sang thị trường này bị gián đoạn.
Trước đó, ông Medvedev cho biết Moscow sẵn sàng cung cấp khí đốt cho châu Âu theo khối lượng trong hợp đồng đã ký, nếu phương Tây không “trói tay” Nga bằng các biện pháp hạn chế. Tuy nhiên, theo quan chức này, điều đó chắc chắn còn phụ thuộc vào lập trường của các nước phương Tây và quan điểm của các nước châu Âu.
Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Quốc gia Nga cho rằng nếu các khoản thanh toán bị cấm, tuabin mang đi sửa chữa không được trả lại, Nord Stream 2 tiếp tục bị từ chối cấp phép, thì nguồn cung cấp có thể sẽ không đáp ứng khối lượng như các nước phương Tây mong đợi.
Mỹ và phương Tây đã cáo buộc Nga “vũ khí hóa” khí đốt để gây sức ép, đáp trả lệnh trừng phạt của châu Âu trong bối cảnh cuộc xung đột ở Ukraine. Giới chức cảnh báo động thái cắt giảm khí đốt của Nga có thể đẩy các nền kinh tế châu Âu rơi vào suy thoái, làm gia tăng cuộc khủng hoảng khí đốt khiến giá cả tiêu dùng tăng vọt. Châu lục này đang phải đối mặt với cú sốc mới khi giá khí đốt tăng cao dẫn đến lo ngại lạm phát leo thang.
Trong bối cảnh đó, EU đã kêu gọi các thành viên chia sẻ và tiết kiệm năng lượng trước một mùa đông khó khăn. Châu Âu lo ngại họ sẽ thiếu khí đốt để sưởi ấm và các nhà máy sẽ phải ngừng hoạt động. Ngoài ra, nguồn cung giảm cũng sẽ đẩy giá khí đốt và điện tăng vọt. Hồi tháng trước, liên minh này đã thông qua đề xuất các thành viên tự nguyện cắt giảm 15% nhu cầu sử dụng khí đốt từ tháng 8 đến tháng 3/2023.
