Nga thử nghiệm thành công tên lửa siêu thanh Zicron

Nga tuyên bố vụ phóng tên lửa đã được thực hiện thành công

Nga đang tiến hành cuộc tập trận quân sự quy mô lớn mang tên Zapad 2025, khai màn từ hôm thứ sáu. Các đợt tập trận trải dài trên lãnh thổ Nga, đồng minh chủ chốt Belarus, cũng như trên biển Baltic và biển Barents.

Nga vốn thường xuyên tổ chức diễn tập quân sự, nhưng Zapad 2025 diễn ra chỉ ít lâu sau khi gần 20 máy bay không người lái Nga vượt sang không phận Ba Lan – một thành viên NATO. Ngoại trưởng Ba Lan, ông Radosław Sikorski, gọi đây là một “phép thử” đối với liên minh.

Nga thông báo thử nghiệm thành công

Theo thông báo ngày Chủ nhật, thủy thủ đoàn trên tàu hộ vệ Đô đốc Golovko thuộc Hạm đội phương Bắc đã phóng tên lửa Zircon vào một mục tiêu trên biển Barents. Con tàu này được biết đến là đã mang theo tên lửa Zircon trong nhiều năm.

Moscow tuyên bố trên ứng dụng nhắn tin Telegram: “Mục tiêu đã bị phá hủy bởi một cú đánh trực diện”, kèm đoạn phim được cho là ghi lại vụ phóng. Khu vực này đã được phong tỏa trước đó với máy bay và tàu thuyền dân sự, Bộ Quốc phòng Nga cho biết. Sau vụ thử, Tổng thống Putin ca ngợi Zircon là loại vũ khí “không có đối thủ trên toàn cầu”.

Tuy vậy, Newsweek cho hay họ chưa thể xác minh độc lập đoạn phim. Các nhà phân tích Ukraine hồi tháng 2.2024 cho biết họ có bằng chứng Nga đã lần đầu tiên sử dụng Zircon trong chiến đấu.

Nga cũng từng dùng tên lửa Kinzhal ở Ukraine – một loại vũ khí siêu vượt âm khác. Kinzhal có thể được phóng từ máy bay ném bom tầm xa Tu-22M3 của Nga, loại đã thực hiện các cuộc tấn công vào “mục tiêu giả định của kẻ địch” trong những ngày đầu tập trận Zapad.

Tổng thống Nga Vladimir Putin hồi đầu năm 2023 từng khẳng định Zircon, cùng với các loại tên lửa “thế hệ mới” khác, sẽ “bảo vệ đáng tin cậy nước Nga khỏi những mối đe dọa tiềm tàng từ bên ngoài và giúp đảm bảo lợi ích quốc gia của đất nước chúng ta.”

Nga có sự hiện diện quân sự dày đặc trên bán đảo Kola, nơi nhìn ra biển Barents, với phần lớn Hạm đội phương Bắc và các tàu ngầm hạt nhân trọng yếu của Moscow. Điện Kremlin cũng mở rộng dấu ấn quân sự khắp khu vực Bắc Cực, điều mà NATO xem là một “mối lo ngại nghiêm trọng”, theo lời Ngoại trưởng Iceland, bà Porgerdur Katrín Gunnarsdóttir.

Biển Baltic đôi khi được gọi là “hồ NATO” vì phần lớn được bao quanh bởi các quốc gia thành viên liên minh, trong khi biển Barents hướng ra bán đảo Kola của Nga và Na Uy – cũng là một nước NATO.

Lịch sử phát triển tên lửa Zircon

Tên lửa siêu thanh Zircon (NATO định danh là SS-N-33), còn được biết đến với tên gọi 3M22 Tsirkon, là một trong những loại vũ khí tiên tiến và gây tranh cãi nhất của Nga. Nó được xem là một phần trong "Bộ ba siêu thanh" của Moscow, cùng với tên lửa Kinzhal và Avangard, nhằm đảm bảo khả năng răn đe chiến lược trước các đối thủ.

Chương trình phát triển tên lửa Zircon được khởi động vào đầu những năm 2010. Mục tiêu là tạo ra một tên lửa hành trình chống hạm có khả năng bay với tốc độ siêu thanh, vượt qua mọi hệ thống phòng thủ tên lửa hiện có.

Giai đoạn đầu: Zircon được phát triển bởi NPO Mashinostroyeniya. Quá trình thử nghiệm diễn ra bí mật trong nhiều năm, và mãi đến năm 2016, thông tin về nó mới bắt đầu được công bố.

Năm 2020: Các cuộc thử nghiệm trên biển từ các tàu chiến mặt nước, bao gồm tàu khu trục Đô đốc Gorshkov, đã được thực hiện.

Năm 2021: Lần đầu tiên, Zircon được thử nghiệm phóng từ tàu ngầm, cụ thể là tàu ngầm hạt nhân Severodvinsk, đánh dấu một bước tiến quan trọng.

Năm 2023: Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố Zircon sẽ được đưa vào biên chế chính thức và là một phần trong kho vũ khí của Nga.

Thông số kỹ thuật của Zircon

Zircon được thiết kế để tấn công các mục tiêu trên biển và đất liền, với những đặc điểm nổi bật khiến nó trở nên nguy hiểm:

Tốc độ: Zircon có thể đạt tốc độ tối đa lên tới Mach 9 (gấp 9 lần tốc độ âm thanh), tương đương khoảng 11.000 km/g. Tốc độ này khiến nó cực kỳ khó bị đánh chặn bởi các hệ thống phòng không hiện tại.

Tầm bắn: Tên lửa này có tầm bắn ước tính khoảng 1.000 km, cho phép nó tấn công mục tiêu từ một khoảng cách an toàn, ngoài tầm hoạt động của các hệ thống vũ khí của đối phương.

Đường bay phức tạp: Zircon không bay theo quỹ đạo cố định như tên lửa đạn đạo, mà có thể thay đổi đường bay và độ cao liên tục trong suốt hành trình. Điều này gây khó khăn lớn cho các hệ thống radar để theo dõi và dự đoán đường đi của nó.

Khả năng tàng hình: Tốc độ cao của tên lửa Zircon sẽ tạo ra một đám mây plasma, hấp thụ sóng radar, khiến nó gần như "vô hình" trước các hệ thống phòng thủ tên lửa của đối phương.

Zircon có thể được phóng từ nhiều nền tảng, bao gồm tàu khu trục, tuần dương hạm, tàu ngầm và có thể cả máy bay. Việc nó được đưa vào trang bị cho Hạm đội Phương Bắc của Nga cho thấy vai trò chiến lược của nó trong việc bảo vệ các lợi ích của Moscow ở Bắc Cực và các khu vực biển quan trọng khác.

Bùi Tú