Nga thử tên lửa chống vệ tinh tạo ra hơn 1.500 mảnh vỡ, gây nguy hiểm cho hoạt động không gian nhiều năm

7 thành viên phi hành đoàn của ISS (4 phi hành gia Mỹ, 1 phi hành gia Đức và 2 phi hành gia Nga) được hướng dẫn đến trú ẩn trong các khoang tàu vũ trụ được neo đậu trong 2 giờ sau thử nghiệm như biện pháp phòng ngừa để cho phép có một nơi nghỉ ngơi nhanh chóng nếu cần thiết, NASA cho biết.

Phòng nghiên cứu, quay quanh quỹ đạo khoảng 250 dặm (402 km) trên Trái đất, tiếp tục đi qua hoặc gần cụm mảnh vỡ cứ sau 90 phút, nhưng các chuyên gia NASA xác định rằng phi hành đoàn quay trở lại bên trong nhà ga an toàn sau lần vượt qua thứ ba.

Theo NASA, phi hành đoàn cũng được lệnh đóng các cửa sập ở một số mô đun của ISS vào lúc này.

"NASA sẽ tiếp tục theo dõi các mảnh vỡ trong những ngày tới và hơn thế nữa để đảm bảo an toàn cho phi hành đoàn của chúng tôi trên quỹ đạo", Giám đốc NASA - Bill Nelson tuyên bố.

Các chuyên gia cho rằng việc thử nghiệm vũ khí làm vỡ vệ tinh trên quỹ đạo gây ra mối nguy hiểm không gian bằng cách tạo ra các đám mây mảnh vỡ có thể va chạm với các vật thể khác, gây ra phản ứng dây chuyền của đường đạn xuyên qua quỹ đạo Trái đất.

Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) được các thành viên phi hành đoàn Expedition 56 chụp ảnh từ tàu vũ trụ Soyuz sau khi dỡ hàng, ngày 4.10.2018

"Hàng trăm ngàn mảnh vỡ nhỏ hơn"

Quân đội và Bộ Quốc phòng Nga chưa đưa ra bình luận ngay lập tức. Một thông báo được đăng trên Twitter của Cơ quan vũ trụ Liên bang Nga (Roscosmos) đã hạ thấp mối nguy hiểm.

"Quỹ đạo của vật thể, thứ buộc phi hành đoàn hôm nay phải di chuyển vào tàu vũ trụ theo quy trình tiêu chuẩn, đã di chuyển ra khỏi quỹ đạo ISS. Nhà ga nằm trong khu vực màu xanh lá cây", Roscosmos tweet.

Bộ Tư lệnh Không gian Mỹ cho biết tên lửa chống vệ tinh bay thẳng do Nga bắn vào một trong các vệ tinh của nước này đã tạo ra hơn 1.500 "mảnh vỡ trên quỹ đạo có thể theo dõi" và có khả năng sẽ sinh ra hàng trăm ngàn mảnh vỡ nhỏ hơn.

"Nga đã chứng tỏ sự cố ý coi thường an ninh, an toàn, ổn định và bền vững lâu dài của miền không gian với tất cả các quốc gia", Tư lệnh quân đội Mỹ - James Dickinson tuyên bố.

Ông nói: "Các mảnh vỡ từ vụ thử tên lửa sẽ tiếp tục gây ra mối đe dọa với các hoạt động ngoài không gian trong nhiều năm tới, khiến các vệ tinh và các sứ mệnh không gian gặp rủi ro, cũng như buộc phải thực hiện nhiều hoạt động tránh va chạm hơn".

Ngoại trưởng Mỹ - Antony Blinken lên án vụ thử tên lửa là "liều lĩnh và vô trách nhiệm". Tại Lầu Năm Góc, phát ngôn viên John Kirby cho biết vụ thử tên lửa cho thấy sự cần thiết phải thiết lập vững chắc các chuẩn mực hành vi trong không gian.

"Không thể tưởng tượng được rằng Nga sẽ gây nguy hiểm không chỉ cho các phi hành gia Mỹ và đối tác quốc tế trên ISS, mà còn cả các phi hành gia của họ", Giám đốc NASA - Bill Nelson nói. Ông cho biết đám mây mảnh vỡ cũng gây ra mối đe dọa cho một trạm vũ trụ riêng biệt của Trung Quốc đang được xây dựng và ba thành viên phi hành đoàn taikonauts trên tiền đồn đó.

Vụ việc xảy ra chỉ 4 ngày sau khi nhóm mới nhất gồm 4 phi hành gia ISS - Raja Chair, Tom Marshburn, Kayla Barron của NASA (người Mỹ) và Matthias Maurer thuộc Cơ quan vũ trụ châu Âu - đến nền tảng quỹ đạo để bắt đầu sứ mệnh khoa học kéo dài 6 tháng.

Họ được chào đón bởi ba thành viên phi hành đoàn ISS đã có mặt trên tàu - Mark Vande Hei (người Mỹ), Anton Shkaplerov và Pyotr Dubrov (người Nga).

"Cảm ơn vì một ngày điên rồ nhưng được phối hợp tốt. Chúng tôi thực sự đánh giá cao tất cả nhận thức tình huống mà bạn đã cung cấp cho chúng tôi. Đó chắc chắn là một cách tuyệt vời để gắn kết với tư cách là phi hành đoàn, bắt đầu ngày làm việc đầu tiên của chúng tôi trong không gian", Vande Hei nói trong một cuộc truyền thanh hôm 15.11 tới NASA được đăng trực tuyến bởi Space.com.

Có kích thước bằng sân bóng đá của Mỹ, được vận hành bởi sự hợp tác quốc tế của 5 cơ quan vũ trụ từ 15 quốc gia, trong đó có Roscosmos của Nga, ISS đã liên tục có người kể từ tháng 11.2000.

Nga không phải là quốc gia đầu tiên tiến hành các cuộc thử nghiệm chống vệ tinh trong không gian. Mỹ thực hiện lần đầu tiên vào năm 1959, khi vệ tinh còn hiếm và mới.

Tháng 4.2021, Nga đã thực hiện một vụ thử tên lửa chống vệ tinh khác khi các quan chức cho rằng không gian sẽ ngày càng trở thành lĩnh vực quan trọng cho chiến tranh.

Năm 2019, Ấn Độ đã bắn hạ một trong những vệ tinh của mình trên quỹ đạo Trái đất tầm thấp bằng một tên lửa đất đối không.

Các cuộc thử nghiệm này đã đặt ra câu hỏi về tính bền vững lâu dài của các hoạt động không gian thiết yếu với một loạt các hoạt động thương mại, từ viễn thông và dự báo thời tiết đến dịch vụ ngân hàng và GPS.

Sơn Vân