Nga tung 'ngàn nhát cắt' vây hãm Ukraine từ chiến trường đến hậu phương

Thế giằng co trên chiến trường

Theo RBC-Ukraine, Nga hiện đang gia tăng sức ép quân sự ở miền Đông Ukraine, với tâm điểm chiến lược vẫn là khu vực Donetsk – nơi Moscow được cho là đặt mục tiêu chiếm trọn trước cuối tháng 2/2026. Pokrovsk - thành phố công nghiệp nằm ở trung tâm vùng Donetsk, hiện đã trở thành điểm nóng dữ dội nhất, khi giao tranh diễn ra hầu như từng ngày, từng giờ.

Giới quan sát quân sự đã cảnh báo rằng tình hình ở Pokrovsk có thể xấu đi nhanh chóng trong đợt giao tranh diễn ra vào mùa thu năm nay, nhưng thực tế còn nghiêm trọng hơn những gì họ dự đoán. Trong khi vào tháng 9/2025, nhiều chuyên gia quân sự từng dự báo rằng Kupiansk thuộc Kharkiv sẽ là mắt xích dễ gãy nhất trên toàn tuyến phòng thủ miền Đông, thì đến nay, cục diện đã hoàn toàn đảo chiều. Lực lượng Ukraine đã kìm hãm được đà tiến của Nga ở Kupiansk, thậm chí tiến hành phản công cục bộ.

Một điểm đặc biệt dễ bị tổn thương là quận Zvirove, nằm ở phía tây nam Pokrovsk. Đây chính là nơi Tập đoàn quân liên hợp số 2 của Nga đã bắt đầu đợt tấn công từ mùa hè năm ngoái. Gần đây, các đơn vị Nga từ hướng Kotlyne tiếp tục mở rộng mũi tiến công, đột nhập vào khu công nghiệp phía tây thành phố và áp sát tuyến đường chiến lược dẫn đến Pavlohrad – huyết mạch hậu cần của quân đội Ukraine tại vùng này.

Quân đội Ukraine trên chiến trường. Ảnh: Reuters

Theo một số nguồn tin, hiện có hàng trăm, thậm chí hàng nghìn binh sĩ Nga đã xâm nhập sâu vào nội đô Pokrovsk, chia cắt thành phố thành hai nửa bởi tuyến đường sắt trung tâm. Trên các bản đồ nguồn mở (OSINT), khu vực phía nam thành phố đã bị tô màu xám hoặc đỏ – dấu hiệu cho thấy Nga đã kiểm soát phần lớn khu vực này.

Tuy nhiên, cục diện vẫn còn nhiều biến động khi không bên nào có thể khẳng định đã nắm toàn quyền kiểm soát. Quân Nga tiến vào một số khu dân cư rồi lại phải rút lui do pháo binh Ukraine phản kích. Theo RBC-Ukraine, hiện chưa có vòng vây hoàn chỉnh nào được hình thành quanh Pokrovsk, cũng như chưa xuất hiện “lò lửa” bao vây theo đúng nghĩa, song Nga rõ ràng đang tìm cách tạo ra điều đó. Dù chưa kiểm soát hoàn toàn thành phố, các lực lượng Moscow đang từng bước thâm nhập sâu hơn vào khu vực trung tâm, phía tây và phía bắc Pokrovsk - nơi những trận giao tranh cận chiến vẫn diễn ra dữ dội từng giờ.

Tình hình càng trở nên phức tạp khi lực lượng Nga đồng thời mở các mũi tấn công về phía Myrnohrad từ hướng đông và bắc. Các bản đồ chiến thuật mới nhất cho thấy Myrnohrad và Pokrovsk đều đang rơi vào thế bị vây hãm nhiều phía. Các máy bay không người lái (UAV) góc nhìn thứ nhất FPV của Nga gần như hoạt động suốt ngày đêm, nhắm vào các tuyến đường tiếp tế của Ukraine. Trong khi đó, lực lượng Phòng vệ Ukraine nỗ lực ổn định chiến tuyến, phối hợp giữa các đơn vị tình báo của Bộ Quốc phòng và lực lượng địa phương để củng cố phòng ngự, tăng cường các tuyến pháo binh và UAV trinh sát.

“Rất khó để nói điều gì sẽ xảy ra trong vài tuần tới. Chúng ta chưa đến điểm sụp đổ, nhưng đang ở rất gần ranh giới đó. Số phận của Pokrovsk sẽ được định đoạt trong tháng tới. Nếu chúng ta mất Pokrovsk, rất có thể Myrnohrad cũng sẽ buộc phải rút lui mà không thể chống cự lâu, và khi đó toàn bộ khu vực Donetsk phía bắc sẽ rơi vào nguy cơ bị chia cắt", một nguồn tin quân sự nói với RBC-Ukraine.

Các chuyên gia nhận định rằng nếu Nga giành được Pokrovsk, họ sẽ chuyển hướng mục tiêu sang cụm đô thị Kramatorsk – Kostiantynivka, khu vực trung tâm công nghiệp và hậu cần quan trọng của Ukraine tại Donbas. Từ đó, Moscow có thể tăng sức ép lên Lyman, Siversk và Kostiantynivka, mở đường cho những nỗ lực tái chiếm Kupiansk trong giai đoạn tiếp theo.

Tuy vậy, mối nguy lớn nhất trong mùa đông này không chỉ nằm ở từng thành phố cụ thể, mà ở chiến lược tổng thể mà Moscow đang theo đuổi – chiến lược mà các nhà phân tích quân sự gọi là “ngàn nhát cắt”. Nhận thức rõ tình trạng thiếu hụt nhân lực của Ukraine, Nga tung ra hàng loạt đòn tấn công nhỏ, liên tiếp thử thăm dò trên toàn tuyến phòng thủ dài hàng trăm km. Mục tiêu của họ không phải luôn là giành quyền kiểm soát mà là buộc Kiev phải dàn mỏng lực lượng để đối phó với quân Nga trên nhiều mặt trận.

Cách đánh này khiến quân đội Ukraine, vốn đã căng sức trong suốt hai năm qua, phải phân tán nhiều nguồn tài nguyên quý giá, từ đạn dược, UAV trinh sát cho đến nhân lực. Và chính trong thời điểm Ukraine phải dàn mỏng lực lượng, Nga có thể tung ra một cú đánh bất ngờ vào một khu vực tưởng chừng đang tạm yên ổn.

Hậu phương Ukraine không yên ổn

Đó là chưa kể, từ đầu mùa thu năm nay, Điện Kremlin đã tái khởi động chiến dịch tấn công có hệ thống nhằm vào mạng lưới năng lượng của Ukraine. Động thái này được xem là một phần trong chiến lược tổng hợp của Moscow, nhằm làm tê liệt hạ tầng dân sự, gây sức ép tâm lý trước mùa đông và phân tán sự chú ý của quân đội Kiev khỏi các mặt trận trọng yếu. Giai đoạn đầu, các đòn tập kích tập trung vào những nhà máy điện địa phương ở miền Đông, bao gồm nhà máy nhiệt điện và nhiệt điện kết hợp, với mục tiêu gây thiếu hụt năng lượng cục bộ, buộc Kiev phải truyền tải điện từ các khu vực khác để bù đắp. Sau đó, Nga chuyển hướng tấn công vào các nút truyền tải, trạm biến áp và đầu mối lưới điện chủ chốt ở miền Đông và miền Trung, nhằm làm gián đoạn các tuyến cung ứng điện đến người dân và cơ sở hạ tầng trọng yếu.

Khi mùa đông đến gần, hướng tấn công lại tiếp tục dịch chuyển về phía Tây, nơi các nhà máy nhiệt điện, thủy điện và tổ hợp điện kết hợp trở thành mục tiêu mới. Mục tiêu của Moscow, theo các chuyên gia, không chỉ là làm suy yếu năng lực cung ứng điện của Ukraine, mà còn là hạn chế khả năng cơ động và phục hồi năng lượng – vốn là yếu tố sống còn trong mùa lạnh khắc nghiệt sắp tới.

Bước sang mùa đông năm nay, nguy cơ lớn nhất nằm ở việc Nga có thể tấn công bất kỳ nhà máy nhiệt điện nào vừa được khôi phục, phá hủy những nỗ lực tái thiết mong manh của Ukraine. Một mối đe dọa khác là các cuộc không kích quy mô lớn vào các nút xuất nhập khẩu năng lượng của ENTSO-E, làm gián đoạn dòng nhập khẩu điện từ châu Âu – nguồn sinh kế giúp Ukraine vượt qua tình trạng thiếu hụt điện năng.

Đáng lo ngại hơn, các chuyên gia cảnh báo về khả năng Nga nhắm vào các tuyến truyền tải chính từ các nhà máy điện hạt nhân – trụ cột cuối cùng của hệ thống năng lượng Ukraine. Nếu các tuyến này bị đánh sập, hệ thống có thể rơi vào trạng thái mất đồng bộ hoàn toàn, khiến các nhà máy hạt nhân bị tách khỏi lưới điện quốc gia, tái hiện kịch bản hỗn loạn từng xảy ra vào cuối tháng 11/2022. Khi đó, nhiều khu vực rộng lớn chìm trong bóng tối, còn nền kinh tế Ukraine gần như tê liệt tạm thời.

Nga cũng đã điều chỉnh chiến thuật và mở rộng mục tiêu tấn công. Hiện các lực lượng Moscow kết hợp nhiều loại vũ khí, từ tên lửa hành trình, tên lửa đạn đạo tới các UAV tấn công như Shahed và thực hiện nhiều đợt đánh chỉ bằng drone hoặc chỉ bằng tên lửa đạn đạo mà không cần huy động không quân chiến lược hay tổ hợp Kalibr, khiến phương thức tác chiến của họ trở nên khó đoán và tạo ra thách thức lớn cho hệ phòng không của Ukraine.

Bên cạnh mạng lưới điện, Nga cũng đã bắt đầu nhắm tới các cơ sở hạ tầng khí đốt của Ukraine Theo chuyên gia năng lượng Ryabtsev, Ukraine hiện có đủ lượng khí đốt dự trữ trong các kho ngầm để vượt qua mùa đông này. Chính phủ đã quyết định mua bổ sung thêm 1,5 tỷ mét khối, nâng tổng lượng khí mua lên hơn 6 tỷ mét khối, tức tăng hơn một phần ba so với kế hoạch ban đầu.

Tuy nhiên, mối nguy lớn nhất không nằm ở lượng dự trữ, mà ở rủi ro gián đoạn nguồn cung. Nếu các trạm nén hoặc trạm phân phối khí bị tên lửa Nga tấn công, dòng khí dù dồi dào đến đâu cũng khó có thể tới tay người dân, gây ra tình trạng thiếu hụt năng lượng cục bộ và đe dọa trực tiếp đến sinh hoạt của hàng triệu người dân Ukraine.

Giữa mùa đông khắc nghiệt, khi mặt đất đóng băng tạo điều kiện cho xe thiết giáp cơ động và khi các nguồn viện trợ phương Tây vẫn còn đang trong quá trình phê duyệt, Ukraine lại một lần nữa đứng trước thử thách sinh tử. Nếu Pokrovsk thất thủ hoặc hệ thống năng lượng của Ukraine không đủ sức duy trì hết năm nay, cục diện chiến trường có thể thay đổi theo hướng bất lợi cho Kiev, mở ra một bước ngoặt đầy rủi ro trong cuộc chiến đã kéo dài gần 4 năm mà chưa thấy ánh sáng hòa bình.

Diệp Thảo/VOV.VN Theo RBC-Ukraine, Defense Express