Nga tuyên bố ngừng bắn để mở hành lang nhân đạo

Thị trưởng Mariupol, ông Vadim Boychenko cho biết, chính quyền thành phố này đã được thông báo về thỏa thuận ngừng bắn của Nga lúc 8h30 (giờ địa phương). Giới chức đang lên kế hoạch vận chuyển thuốc men và các vật dụng thiết yếu khác. Chính quyền thành phố Mariupol cho biết người dân nơi đây được phép rời thành phố từ 12h00-17h00 (giờ Moscow, tức 16h00-21h00 giờ Hà Nội).

Thị trưởng Vadim Boychenko cho rằng, lệnh ngừng bắn tạo điều kiện cho các hoạt động khôi phục cơ sở hạ tầng quan trọng bị phá hủy do chiến sự. Hàng chục nghìn cư dân Mariupol đã không có máy sưởi, nước và điện kể từ hôm 3/3, sau khi thành phố bị bao vây. Thị trưởng Vadim Boychenko cho biết sẽ cập nhật thêm tình hình khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực.

Người tị nạn Ukraine tại Ba Lan.

Trước thông báo của Bộ Quốc phòng Nga ngày 5/3, người đứng đầu thành phố Mariupol cho biết "ưu tiên của chúng tôi là có được lệnh ngừng bắn để có thể khôi phục cơ sở hạ tầng quan trọng, đồng thời thiết lập hành lang nhân đạo để đưa thực phẩm và thuốc men vào thành phố". Nga cũng thiết lập một hành lang nhân đạo khác tại thị trấn Volnovakha của vùng Donetsk. Điện Kremlin thông báo các hành lang an toàn này đã được phía Ukraine nhất trí.

Trong cuộc điện đàm với Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu thông báo "quân đội Nga đã tạo lập các hành lang để thường dân sơ tán khỏi những vùng mà lực lượng Nga kiểm soát" và nước này đã thiết lập đơn vị liên bộ, ngành để điều phối các hoạt động nhân đạo ở Ukraine.

Động thái trên được cho là bước tiến triển tích cực sau hai vòng đàm phán giữa Moscow và Kiev tại Belarus. Trước đó, ngày 3/3, cuộc đàm phán thứ hai giữa các quan chức Ukraine và Nga đã diễn ra ở Belovezhskaya Pushcha thuộc vùng Brest, Belarus, giáp giới Ba Lan.

Tại vòng đàm phán này, hai bên đã nhất trí ủng hộ ý tưởng thiết lập các hành lang nhân đạo để cung cấp viện trợ và có khả năng tuyên bố lệnh ngừng bắn ở một số khu vực để hỗ trợ dân thường. Động thái trên diễn ra sau khi Bộ Quốc phòng Nga ghi nhận tình hình khủng hoảng nhân đạo tại các thành phố ở Ukraine như Kiev, Kharkov, Sumy, Chernigov và Mariupol.

Trong khi đó, Cố vấn Tổng thống Ukraine, ông Mykhailo Podolyak cho biết hai bên sẽ ngừng bắn trong suốt thời gian sơ tán tại những nơi có hành lang nhân đạo. Theo quan chức này, khoảng 200.000 người đang cố gắng sơ tán khỏi Mariupol và 20.000 người đang muốn rời khỏi thành phố Volnovakha.

Trước đó, ngày 4/3, lực lượng biên phòng Ba Lan cho biết, trên 700.000 người từ Ukraine đã nhập cảnh vào nước này kể khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại quốc gia Đông Âu này. Cũng theo thông báo, tính đến 21h ngày 4/3 (giờ Hà Nội), lực lượng biên phòng Ba Lan đã đăng ký nhập cảnh cho 59.100 người từ Ukraine.

Trong khi đó, Ủy ban châu Âu ngày 4/3 thông báo Liên minh châu Âu (EU) đang thiết lập các trung tâm nhân đạo ở các nước thành viên phía Đông gồm Ba Lan, Romania và Slovaki, đồng thời chuẩn bị các kho dự trữ y tế để gửi đến các trung tâm này nhằm hỗ trợ Ukraine. Bên cạnh đó, EU cũng đang hỗ trợ các nước thành viên tiếp nhận hơn 1 triệu người tị nạn Ukraine. Theo tuyên bố của Ủy ban châu Âu, các trung tâm nhân đạo sẽ giúp phân bổ các nguồn hỗ trợ của 27 nước thành viên EU thông qua Cơ chế Bảo vệ dân sự của EU.

Ông Janez Lenarcic, Ủy viên phụ trách quản lý khủng hoảng của EU cho biết trong khi hơn 1 triệu người tị nạn Ukraine đã sang các nước láng giềng, vẫn còn nhiều người tại quốc gia Đông Âu này đang cần hỗ trợ. Ông kêu gọi thiết lập "các hành lang nhân đạo đảm bảo việc đi lại tự do và an toàn cho dân thường cũng như vận chuyển viện trợ nhân đạo".

Cùng ngày, Chủ tịch Ủy ban Chữ thập Đỏ quốc tế (ICRC) Peter Maurer cũng nhắc lại các điều khoản trong Công ước Geneva, trong đó yêu cầu các bên phải bảo vệ dân thường. Điều này có nghĩa không được để dân thường tham gia vào các hoạt động quân sự và ngay lập tức tạo lối đi an toàn để người dân sơ tán.

Trong khi đó, Cao ủy LHQ về người tị nạn (UNHCR) cũng đề nghị các nước thành viên EU thực hiện cách tiếp cận toàn diện, trao cho những người tị nạn cơ chế Bảo vệ tạm thời, cho phép người dân Ukraine đến các nước khác nhau trong EU thay vì ở lại nước mà họ đã nhập cảnh. T

rong cuộc họp trước đó một ngày, các Bộ trưởng Nội vụ EU cũng nhất trí bảo vệ tạm thời cho người dân Ukraine sơ tán sau khi Nga triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt, theo đó, khi những người Ukraine hoặc không quốc tịch di cư sang các nước thành viên EU có quyền sống, làm việc và học tập tại đây trong vòng tối đa 2 năm.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) bày tỏ lo ngại "làn sóng" người dân Ukraine đi lánh nạn tiếp theo sẽ dễ bị tổn thương hơn do bệnh tật và khó khăn kinh tế so với 1 triệu người hiện đã rời khỏi quốc gia Đông Âu này. Phát biểu tại Thủ đô Warsaw (Ba Lan), nơi WHO điều phối việc phân phát 36 tấn hàng viện trợ y tế cho Ukraine, Giám đốc WHO khu vực châu Âu Hans Kluge nhận định tình hình hiện đã có thể được coi là một "cuộc khủng hoảng nhân đạo". Về phần mình, LHQ cho biết, khoảng 1 triệu người dân đã rời khỏi Ukraine, tìm đường đến Ba Lan và các nước láng giềng phương Tây.