Nga và Ukraine dùng vũ khí nghi binh đánh lừa đối phương tinh vi đến thế nào?

Ngay từ trước khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt vào tháng 2/2022, phía Ukraine đã ráo riết phát triển các mô hình nghi binh nhằm đánh lạc hướng hoạt động trinh sát của Moscow. Sau hơn 3 năm rưỡi, “nghệ thuật nghi binh” này đã được cả hai bên nâng lên một tầm cao mới.

Ảnh minh họa: Shutterstock/Martin Hibberd

Mục tiêu của các vũ khí nghi binh là đánh lạc hướng việc phân bổ các tài sản quân sự giá trị, khiến một số vị trí tưởng chừng được phòng thủ kiên cố hoặc có quân số đông đảo hơn thực tế, đồng thời buộc đối phương luôn phải "đoán già đoán non" về năng lực thực sự. Chiến thuật này gợi nhớ đến các chiến dịch nghi binh quy mô lớn trong Thế chiến II, song với mức độ tinh vi vượt trội hơn nhiều.

Vào mùa đông vừa qua, cả Moscow lẫn Kiev đều triển khai số lượng lớn các xe tăng nghi binh tiên tiến. Với Ukraine, mục tiêu là buộc lực lượng Nga phải tiêu hao nhiều UAV cảm tử, chẳng hạn như UAV Zala Lancet. Về phía mình, Điện Kremlin cũng chế tạo các mục tiêu giả với ý đồ tương tự.

Từ xe tăng hơi Thế chiến II đến những mô hình hiện đại

Trong giai đoạn chuẩn bị cho chiến dịch D-Day năm 1944, Mỹ và Anh đã tìm cách đánh lạc hướng Đức Quốc xã, khiến quân địch tin rằng chiến dịch đổ bộ - vốn thực sự diễn ra tại các bãi biển Normandy - sẽ được tiến hành tại Calais ở phía Bắc. Để làm điều đó, quân Đồng minh đã triển khai các xe tăng bơm hơi kích thước thật đối diện thành phố cảng biển này của Pháp, nhằm đánh lừa quân Đức về một lực lượng hùng hậu đang tập kết tại đây. Chiến dịch nghi binh đã thành công: ngay cả nhiều ngày sau khi cuộc đổ bộ ở Normandy bắt đầu, các tướng lĩnh của Hitler vẫn tin rằng đó chỉ là đòn nghi binh để che giấu một chiến dịch lớn hơn sắp diễn ra và họ chỉ nhận ra sự thật khi vị trí của phe Đồng minh đã được củng cố vững chắc.

Ngày nay, các mô hình nghi binh đã tiên tiến hơn nhiều so với các phiên bản của những năm 1940. Một số xe tăng có thể tự di chuyển gần tiền tuyến và thậm chí phát ra tín hiệu nhiệt như thật. Mục đích là không chỉ khiến đối phương lãng phí đạn dược được sử dụng để bảo vệ những tài sản giá trị lớn mà còn hạn chế khả năng đáp trả hiệu quả. Theo BBC, có tới một nửa số khí tài xuất hiện trên chiến trường Ukraine hiện nay là mô hình.

Cách Ukraine dùng pháo giả che giấu pháo thật

Cách thức triển khai các vũ khí nghi binh cũng đã thay đổi kể từ khi xung đột nổ ra. Một số mô hình được điều khiển tự động hoặc từ xa. Tuy nhiên, ngay cả một số vị trí tiền tiêu cũng chỉ là một phần của chiến thuật đánh lạc hướng. BBC cho biết một trong những loại “vũ khí nghi binh phổ biến nhất mà quân đội Ukraine sử dụng là các mô hình pháo M777 do Anh sản xuất” - loại vũ khí hiệu quả mà lực lượng Nga đã đặc biệt tìm mọi cách để phá hủy.

Ukraine được viện trợ khoảng 150 lựu pháo cỡ nòng 155mm này và Kiev gọi nó bằng biệt danh “Ba Trục”. Một nhóm tình nguyện có tên Na Chasi đã bắt đầu cung cấp các mô hình pháo giả để bảo vệ số pháo thật. Được làm từ gỗ ép, các bản sao này có thể được lắp ráp chỉ trong vài phút và cho đến nay, hơn 160 mô hình đã được triển khai tại tiền tuyến.

Đây không chỉ những khẩu pháo gỗ khiến chiến thuật nghi binh trở nên thuyết phục. Để thu hút các loại UAV cảm tử như Lancet và nhiều thiết bị bay không người lái khác, các mô hình M777 mồi nhử được bố trí kèm theo cả vết bánh xe, thùng đạn đặt gần pháo và thậm chí cả nhà vệ sinh di động. BBC cho biết mức độ “dàn dựng” này tinh vi đến mức đánh lừa cả một số sĩ quan Ukraine khi tới kiểm tra.

Trong khi các vũ khí thật được điều chuyển liên tục để đáp ứng nhu cầu chiến trường, những mô hình giả có thể nhanh chóng thế chỗ và khiến Nga lãng phí hỏa lực cũng như tài nguyên.

Hơn nữa, khác với những khẩu pháo thật có thể bị vô hiệu hóa hoàn toàn sau một đợt tấn công, các khẩu pháo mô hình có thể nhanh chóng được lắp ráp. Điều này khiến đối phương tưởng rằng những cuộc tấn công trước đó đã trượt mục tiêu hoặc gây thiệt hại không đáng kể, từ đó tiếp tục các đòn tấn công mới. Một binh lính Ukraine cho biết, chỉ riêng một khẩu pháo mô hình đã khiến UAV Lancet của Nga tấn công hơn chục lần với mỗi chiếc có giá khoảng 35.000 USD.

Những đòn nghi binh của Nga

Không chỉ Ukraine trở thành bậc thầy trong nghệ thuật đánh lừa. Trong khi Kiev sử dụng mọi thứ, từ xe tăng mô hình đến các chiến đấu cơ F-16 không thể cất cánh để đánh lừa những người điều khiển máy bay không người lái của Nga thì Moscow cũng bắt đầu tung ra những UAV mồi nhử. Chúng có thể được chế tạo với chi phí rẻ nhưng lại bắt chước các loại vũ khí đắt đỏ, buộc Ukraine phải tiêu tốn nguồn lực phòng không quý giá.

Quan chức Ukraine cảnh báo rằng nhiều máy bay không người lái Nga phóng đi, trong đó có cuộc tập kích cuối tuần qua vào Kiev - vụ tấn công lớn nhất kể từ đầu chiến sự, thực chất chỉ là mồi nhử. Trong một số trận, có tới một nửa số UAV là mô hình được thiết kế để giống hệt Shahed trên radar.

“Bây giờ thì tỉ lệ là 50 - 50. 50% là Shahed thật, còn lại là mô hình. Nhiệm vụ của chúng là làm quá tải hệ thống phòng không của chúng tôi và khiến chúng tôi phải phóng một quả tên lửa trị giá hàng chục nghìn USD vào một UAV giá rẻ”, Người phát ngôn Không quân Ukraine Yuri Ihnat nói với BBC. Theo ông: “Có khi đó chỉ là một thứ làm bằng gỗ dán, trông như sản phẩm của trẻ con".

Những chiêu mồi nhử này khiến việc đối phó với các đợt UAV ồ ạt càng thêm phức tạp bởi Ukraine khó phân biệt đâu là UAV cảm tử thực sự, đâu là mô hình. Do đó, Kiev buộc phải chọn: hoặc để UAV thật lọt lưới, hoặc phải tiêu tốn nguồn tên lửa phòng không vốn đã hạn chế, đồng nghĩa với việc sẽ còn ít vũ khí để dùng khi thực sự cần.

Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: National Interest