Ngắm dinh thự của Vua Mèo ở Lào Cai

Dinh Hoàng A Tưởng được xây dựng từ năm 1914 và hoàn thành năm 1921, người có công xây dựng là ông Hoàng Yến Chao dân tộc Tày, bố đẻ của ông Hoàng A Tưởng. Toàn bộ khu dinh thự rộng tới 1.000m2 với tường thành bao quanh rất kiên cố. Trong suốt những năm 1905-1950, thổ ty Hoàng Yến Chao chiếm nhiều vùng đất màu mỡ, độc quyền kinh doanh. Dựa vào tiềm lực kinh tế, Hoàng Yến Chao đã xây dựng một dinh thự bề thế để thể hiện sự giàu có và uy quyền của mình. Sau này, ông Hoàng A Tưởng lớn lên, sống cùng các bà vợ trong dinh thự và người ta gọi đây là dinh thự của Vua Mèo hoặc dinh thự Hoàng A Tưởng (Ảnh: Hà Thắng).

Khoảng những năm 1950, toàn bộ gia quyến của ông Hoàng A Tưởng vào Lâm Đồng sinh sống, để lại dinh thự tại thị trấn Bắc Hà. Từ đó, chính quyền Bắc Hà đã tiếp quản và biến nơi này thành địa điểm du lịch. (Ảnh: Hà Thắng).

Dinh thự Vua Mèo vì thế được một thầy phong thủy người Trung Quốc chọn địa thế. Dinh nằm trên một quả đồi ở trung tâm thị trấn Bắc Hà, phía sau, hai bên đều có núi, phía trước là một dòng suối uốn lượn và một quả núi hình mẹ bồng con - một khung cảnh rất “sơn thủy hữu tình”. (Ảnh: Hà Thắng).

Hai bên tả hữu là hai dãy nhà có bố cục giống nhau. Mỗi dãy đều hai tầng và thấp hơn gian nhà chính, mỗi tầng gồm 3 gian với tổng diện tích 300m2. Đây là nơi sinh hoạt của 3 bà vợ ông Hoàng Yến Chao và 2 bà vợ của ông Hoàng A Tưởng. (Ảnh: Hà Thắng).

Năm hoàn thành dinh thự 1921 vẫn còn được ghi dấu trên nóc căn nhà chính. Toàn bộ biệt phủ được xây dựng trên diện tích đất rộng 4.000m2, theo lối kiến trúc Đông - Tây kết hợp. (Ảnh: Hà Thắng).

Tất cả các hành lang trong căn nhà đều có mái che được thiết kế theo lối kiến trúc Pháp, pha lẫn kiến trúc nhà sàn của người Tày. (Ảnh: Hà Thắng).

Vật liệu xây dựng ngôi nhà bao gồm: Đá, vôi, cát, mật mía khai thác tại địa phương; còn xi măng, sắt thép thì được chở bằng máy bay và ngựa thồ từ Hà Nội và Lào Cai lên. Hai ngôi nhà phụ này được thiết kế như nhà sàn của người Tày, bên trên có mái ngói đậm chất Á Đông. (Ảnh: Hà Thắng).

Bộ bàn ghế đã trải qua hàng trăm năm nhưng vẫn giữ nguyên giá trị. (Ảnh Hà Thắng).

Trong phòng khách chính nhiều bức ảnh được chụp và phục dựng lại tại Dinh thự Hoàng A Tưởng. (Ảnh Hà Thắng).

Theo lịch sử ghi nhận, cha con Hoàng Yến Chao và Hoàng A Tưởng thuộc tầng lớp thổ ti, tuy là người dân tộc Tày nhưng cai trị một vùng có tới 70% là người Mông nên vẫn được dân gọi là “vua”. (Ảnh: Hà Thắng).

Bà Chu Thị Dương, Phó chủ tịch UBND huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai cho biết: "Dinh thự cổ Hoàng A Tưởng là một “chứng nhân” của lịch sử, nơi ghi dấu một phần đời sống người dân cao nguyên trắng Bắc Hà nửa đầu thế kỷ 20. Năm 1999, Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) quyết định công nhận Dinh thự cổ Hoàng A Tưởng là di tích cấp quốc gia. Đây cũng là một địa điểm du lịch hấp dẫn mỗi khi du khách đến tham quan, du lịch tại cao nguyên đá Bắc Hà. Dinh Hoàng A Tưởng, ở huyện Bắc Hà (Lào Cai) đang trong quá trình sửa chữa do xuống cấp. Tuy nhiên, việc sơn lại tường bao của dinh thự Vua Mèo đang vấp phải nhiều ý kiến trái chiều. (Ảnh: Hà Thắng).

Phương án trùng tu được phê duyệt lần này cho thấy phối và bố cục màu sơn là một trong số hạng mục nhằm phục hồi những thay đổi không phù hợp so với di tích gốc. Cùng mục tiêu này còn có các hạng mục: Thay gạch lát nền tầng 1, khôi phục chi tiết trang trí chân móng, mảng tường giữa cầu thang và sân trước cộng với các vòm cuốn, khôi phục lại 2 lối lên xuống tầng. Ngoài ra, phương án cũng tập trung cải tạo, tu bổ nhiều hạng mục, từ tường, trần, mái, cổng đến sân vườn, cây xanh, điện chiếu sáng, cấp thoát nước... dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2024", bà Chu Thị Dương nói. (Ảnh: Hà Thắng).

Lãnh đạo Sở Du lịch Lào Cai cho biết thêm, các bước trong quá trình trùng tu, ngành đều đã báo cáo với tỉnh và được Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) chấp thuận. (Ảnh: Hà Thắng).

Phương Mai