Ngăn chặn hoạt động lợi dụng du lịch xuất cảnh ra nước ngoài trốn ở lại lao động bất hợp pháp

Ảnh minh họa.

Thời gian qua, nhằm thúc đẩy mở cửa, hội nhập, nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam đã thực hiện nhiều chính sách ưu đãi, đơn giản hóa thủ tục hành chính để thu hút khách du lịch, lao động nước ngoài... (đặc biệt là chính sách về xuất nhập cảnh). Đây là cơ hội để các doanh nghiệp lữ hành, xuất khẩu lao động tăng cường hoạt động mở rộng thị trường, tổ chức cho nhiều lượt công dân xuất cảnh ra nước ngoài du lịch, thăm thân, xuất khẩu lao động,... Tuy nhiên, bên cạnh đó đã xuất hiện tình trạng lợi dụng chính sách mới về xuất nhập cảnh để xuất cảnh ra nước ngoài với mục đích trốn ở lại lao động bất hợp pháp thông qua con đường du lịch, thăm thân, xuất khẩu lao động. Từ đầu năm 2023 đến nay, Bộ Công an đã phát hiện và xử lý khoảng 20 vụ việc, với hàng chục đối tượng môi giới, tổ chức cho gần 200 trường hợp công dân Việt Nam thông qua con đường du lịch để trốn ở lại nước ngoài. Việc này đã ảnh hưởng không nhỏ đến quan hệ đối ngoại giữa Việt Nam với các nước, dẫn đến việc điều chỉnh các chính sách đối với Việt Nam trên lĩnh vực du lịch và trong việc tiếp nhận lao động.

Trong năm 2023, trên địa bàn toàn tỉnh có gần 1.000 công dân xuất cảnh ra nước ngoài thăm thân, du lịch, giải quyết việc riêng, trên 14.000 lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài, hơn 2.600 công dân cư trú, lao động bất hợp pháp tại 18 quốc gia và vùng lãnh thổ (tập trung tại các nước Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan và một số nước Châu Âu); có 21 công ty du lịch lữ hành có giấy phép kinh doanh dịch vụ lữ hành quốc tế, hơn 60 doanh nghiệp có chức năng xuất khẩu lao động. Trong những năm qua, Công an tỉnh đã điều tra, xử lý 01 công ty du lịch và 04 đối tượng tổ chức cho người khác trốn ở lại Hàn Quốc thông qua con đường du lịch; 01 công ty môi giới xuất khẩu lao động và 01 cá nhân có dấu hiệu nghi vấn môi giới đưa người đi làm việc tại các công ty đánh bạc trực tuyến tại Philipines và Thái Lan thông qua con đường du lịch; 04 trường hợp đi du lịch Đài Loan theo chương trình visa đặc biệt năm 2019 trốn ở lại (vụ 148/152 khách du lịch Việt Nam trốn ở lại); 23 trường hợp công dân Thanh Hóa xuất cảnh bằng hình thức du lịch sang Philipines và Myanmar làm việc tại các công ty Trung Quốc bị lừa bán vào các casino; 03 trường hợp lấy danh nghĩa lãnh đạo doanh nghiệp đi theo đoàn công tác của VCCI Thanh Hóa thăm, làm việc tại thành phố Seongnam - Hàn Quốc.

Về phương thức, thủ đoạn: Các đối tượng lợi dụng những kẽ hở trong chính sách ưu đãi về xuất nhập cảnh, du lịch của Việt Nam và các nước như: chính sách miễn thị thực; chính sách visa tiên tiến (Đài Loan); sự đơn giản trong thủ tục xuất cảnh, làm giấy tờ giữa Việt Nam và các nước biên giới giáp nhau (giấy thông hành sang TQ); đi du lịch sang các nước miễn visa (Thái Lan, Lào) sau đó trốn sang nước thứ 3; chính sách ngầm của một số nước “cho phép” khách du lịch được trốn ở lại một lượng nhất định do sự thiếu hụt về lao động. Quá trình thực hiện các đối tượng môi giới hoặc thân nhân của công dân đang cư trú tại nước ngoài xin visa du lịch để tạo dựng hồ sơ tham dự các chương trình, sự kiện tại nước ngoài trốn ở lại lao động; làm giả sao kê, tài khoản ngân hàng, giả sổ đỏ nhằm chứng minh nhân thân; làm giả giấy tờ để được cấp hộ chiếu, thị thực hoặc sử dụng hộ chiếu, thị thực giả; mua lại các công ty để khách đứng tên đại diện pháp luật để tham dự các đoàn doanh nghiệp, xúc tiến đầu tư của cơ quan nhà nước; lợi dụng việc xuất khẩu lao động trốn ra ngoài lao động tự do hoặc trốn ở lại tiếp tục lao động khi hết thời hạn lao động. Trong quá trình xuất nhập cảnh, số này hướng dẫn nội dung trả lời nhằm đối phó với cơ quan chức năng. Sau khi xuất cảnh thành công, các đối tượng môi giới sẽ bố trí người đón, đưa đến nơi cư trú và làm việc bất hợp pháp tại nước ngoài.

Dự báo trong thời gian tới, hoạt động lợi dụng du lịch, thăm thân, xuất khẩu lao động... để xuất cảnh ra nước ngoài trốn ở lại lao động bất hợp pháp nhằm né tránh các yêu cầu về đào tạo, cấp chứng chỉ nghề, ngoại ngữ, không phải chứng minh tài chính, thủ tục nhanh gọn... sẽ tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp, nhất là trong bối cảnh nhu cầu lao động phổ thông ngày càng tăng tại một số nước như Hàn Quốc, Đài Loan, Úc...

Để bảo đảm môi trường lành mạnh trong hợp tác du lịch, xuất khẩu lao động với các nước, đồng thời phục vụ cho các hoạt động phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh trong thời gian tới, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành chức năng, UBND các huyện, thị xã, thành phố tăng cường triển khai các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn hoạt động lợi dụng du lịch, thăm thân, xuất khẩu lao động xuất cảnh ra nước ngoài trốn ở lại lao động bất hợp pháp, trong đó Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tập trung rà soát, thanh tra, kiểm tra, chấn chỉnh hoạt động của các công ty lữ hành, đặc biệt là các công ty lữ hành và hướng dẫn viên quốc tế; Phát hiện và trao đổi kịp thời với Công an tỉnh các công ty lữ hành hoạt động không có giấy phép, chưa bổ sung tiền ký quỹ hoặc có hoạt động lợi dụng du lịch đưa người xuất cảnh ra nước ngoài trốn ở lại lao động bất hợp pháp; Hướng dẫn các công ty lữ hành quốc tế về quy trình xét duyệt hồ sơ cho khách du lịch khi tổ chức tour quốc tế, đồng thời yêu cầu các công ty lữ hành quốc tế ký cam kết về việc không lợi dụng việc tổ chức tour quốc tế tổ chức cho công dân xuất cảnh ra nước ngoài lao động bất hợp pháp.

Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tăng cường quản lý hoạt động của các doanh nghiệp và các chi nhánh, văn phòng đại diện xuất khẩu lao động trên địa bàn, phối hợp với Công an tỉnh xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân không đủ điều kiện hoạt động, số có hoạt động đưa người ra nước ngoài trốn ở lại lao động bất hợp pháp; Tuyên truyền, phổ biến chủ trương, chính sách pháp luật của Nhà nước về người lao động đi làm việc tại nước ngoài, công khai danh sách các đơn vị được phép đưa người đi làm việc tại nước ngoài; Yêu cầu các doanh nghiệp xuất khẩu lao động ký cam kết về việc không lợi dụng việc xuất khẩu lao động tổ chức cho công dân xuất cảnh ra nước ngoài lao động bất hợp pháp.

Sở Ngoại vụ thực hiện có hiệu quả công tác xét duyệt nhân sự đối với các thành viên trong đoàn công tác của tỉnh ra nước ngoài; tham mưu giao trách nhiệm cho trưởng đoàn quản lý thành viên trong quá trình hoạt động ở nước ngoài, phát hiện và trao đổi kịp thời với Công an tỉnh đối với các đối tượng lợi dụng việc tổ chức đoàn ra để xuất cảnh ra nước ngoài trốn ở lại; Thường xuyên trao đổi thông tin với Bộ Ngoại giao, cơ quan ngoại giao Việt Nam tại các nước làm tốt công tác bảo hộ công dân trong trường hợp không được phía nước ngoài cho nhập cảnh, trốn ở lại nước ngoài bị bắt, xử lý, trao trả về địa phương. Phối hợp Công an tỉnh xác minh, xử lý vụ việc có liên quan đến hoạt động xuất cảnh ra nước ngoài trốn ở lại cư trú, lao động bất hợp pháp.

Sở Thông tin và Truyền thông định hướng, chỉ đạo các cơ quan báo chí, đài Phát thanh - Truyền hình có biện pháp tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong lĩnh vực du lịch, xuất khẩu lao động và các phương thức, thủ đoạn hoạt động của các loại tội phạm lợi dụng con đường du lịch, thăm thân, xuất khẩu lao động vi phạm pháp luật, những hệ lụy của việc xuất cảnh trốn ở lại nước ngoài lao động bất hợp pháp; Tăng cường quản lý, phát hiện và xử lý nghiêm các trang thông tin điện tử, trang mạng xã hội hoạt động trong lĩnh vực du lịch, xuất khẩu lao động có hoạt động vi phạm pháp luật, đặc biệt là hoạt động tuyên truyền, môi giới, lôi kéo công dân xuất cảnh ra nước ngoài trốn ở lại lao động bất hợp pháp. Tiếp nhận, xử lý, trao đổi kịp thời về Công an tỉnh thông tin phản ánh của công dân bị các đối tượng dụ dỗ, lừa đảo tổ chức xuất cảnh ra nước ngoài lao động bất hợp pháp trên các trang mạng xã hội.

UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức tuyên tuyền rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng về phương thức, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng môi giới đưa người đi lao động trái phép theo con đường du lịch, thăm thân, xuất khẩu lao động và những hệ lụy của việc xuất cảnh trốn ở lại nước ngoài lao động bất hợp pháp, không để các đối tượng dụ dỗ, lôi kéo. Khi công dân có nhu cầu xuất cảnh ra nước ngoài cần liên hệ với cơ quan chức năng có thẩm quyền, các công ty du lịch, xuất khẩu lao động uy tín, có giấy phép hoạt động để được hướng dẫn, tư vấn về thủ tục. Kịp thời thông báo, tố giác các đối tượng có hoạt động dụ dỗ, lôi kéo tổ chức đưa người xuất cảnh ra nước ngoài lao động bất hợp pháp để cơ quan chức năng có biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý; phản ánh kết quả công tác đấu tranh, xử lý của cơ quan chức năng để phục vụ phòng ngừa, răn đe vi phạm; Huy động sự vào cuộc của chính quyền cấp cơ sở và các ban, ngành, liên quan trên địa bàn phối hợp chặt chẽ với lực lượng Công an để làm tốt công tác quản lý Nhà nước về cư trú, quản lý hộ tịch tại địa phương; tổ chức các đợt cao 5 điểm về phòng ngừa, đấu tranh với hoạt động lôi kéo, môi giới, tổ chức đưa người xuất cảnh trốn ở lại lao bất hợp pháp. Giới thiệu cho các doanh nghiệp trên địa bàn tuyển dụng, giải quyết việc làm cho các trường hợp lao động bất hợp pháp khi trở về địa phương.

Công an tỉnh phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tổ chức công tác thanh tra, kiểm tra, phát hiện và xử lý nghiêm đối với các công ty kinh doanh lữ hành, xuất khẩu lao động có hoạt động tổ chức cho công dân xuất cảnh ra nước ngoài trốn ở lại lao động bất hợp pháp; Triển khai đồng bộ, hiệu quả các biện pháp công tác để phát hiện, đấu tranh, xử lý các đối tượng, đường dây tổ chức đưa người xuất cảnh ra nước ngoài trốn ở lại lao động bất hợp pháp; Tổng hợp tình hình, kết quả thực hiện công tác phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn đối với tình trạng lợi dụng du lịch, thăm thân, xuất khẩu lao động trốn ở lại lao động bất hợp pháp của các đơn vị báo cáo UBND tỉnh xem xét chỉ đạo.

Yêu cầu các sở, ngành chức năng, Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức quán triệt, xây dựng kế hoạch phù hợp để thiển khai thực hiện. Định kỳ 01 năm (trước ngày 15/11) báo cáo tình hình, kết quả thực hiện các nhiệm vụ được giao về UBND tỉnh (qua Phòng An ninh đối ngoại – Công an tỉnh); đồng thời giao Công an tỉnh theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện của các đơn vị bảo đảm chất lượng, hiệu quả.

TS (Nguồn: UBND tỉnh)