Ngăn chặn suy thoái về tư tưởng chính trị

Suy thoái về tư tưởng chính trị là sự giảm sút ý chí chiến đấu, phai nhạt lý tưởng, dao động về chính trị, cần phải được ngăn chặn kịp thời. Nếu để tình trạng suy thoái kéo dài, không ngăn chặn một cách có hiệu quả, thì đó là “mảnh đất màu mỡ” để các thế lực thù địch thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, đe dọa đến sự tồn vong của Đảng và chế độ.

Nguy hại khi suy thoái tư tưởng chính trị

Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII (1996), Đảng nhấn mạnh: “Điều đáng lo ngại là không ít cán bộ, đảng viên phai nhạt lý tưởng cách mạng, tha hóa về phẩm chất đạo đức và lối sống. Một số thoái hóa về chính trị, tuy rất ít nhưng hoạt động của họ gây hậu quả hết sức xấu”. Tiếp đó, tại Đại hội IX (2001), Trung ương Đảng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế trong đấu tranh khắc phục sự suy thoái về tư tưởng chính trị: “Trong công tác xây dựng Đảng, bên cạnh những ưu điểm đang nổi lên một số mặt yếu kém và khuyết điểm, nhất là khuyết điểm về công tác giáo dục, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên, chưa ngăn chặn và đẩy lùi được sự suy thoái về tư tưởng chính trị…”.

Đến Đại hội XI (2011), Đảng ta tiếp tục chỉ rõ: “Tình trạng suy thoái về chính trị tư tưởng… trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và tình trạng tham nhũng, lãng phí, quan liêu, những tiêu cực và tệ nạn xã hội chưa được ngăn chặn, đẩy lùi mà còn tiếp tục diễn biến phức tạp”. Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) nhận định còn “một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng, chính trị… với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân, vị kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vô nguyên tắc”. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng tiếp tục chỉ rõ: “Tình trạng suy thoái về tư tưởng, chính trị…, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ còn diễn biến phức tạp”.

Có thể khẳng định, suy thoái về tư tưởng, chính trị là cực kỳ nguy hiểm. Nó sẽ diễn ra nhanh hơn, nguy hiểm hơn khi nhiễm phải những luận điệu sai trái; những biện pháp dụ dỗ, mua chuộc, kích động của các thế lực thù địch, các đối tượng cơ hội chính trị và những phần tử bất mãn. Điều này đã được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh trong bài phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 4 khóa XII rằng: “Từ suy thoái về tư tưởng chính trị… dẫn tới “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” chỉ là một bước ngắn, thậm chí rất ngắn, nguy hiểm khôn lường, có thể dẫn tới tiếp tay hoặc kết cấu với các thế lực xấu, thù địch, phản bội lại lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc”.

Thực trạng diễn biến phức tạp

Trên thực tế, việc nhận diện suy thoái về tư tưởng, chính trị là không dễ dàng. Bởi lẽ, những biểu hiện của chúng được che chắn rất tinh vi, thường núp dưới cái vỏ bọc tập thể, vì sự nghiệp chung để bao biện, đánh lạc hướng. Sinh thời V.I.Lênin từng coi đó là “một tác hại nguy hiểm nhất”. Biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị tựu trung ở những vấn đề chủ yếu: Phai nhạt lý tưởng cách mạng; dao động, giảm sút niềm tin vào mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hoài nghi, thiếu tin tưởng vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; xa rời tôn chỉ, mục đích của Đảng; không kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội; phụ họa theo những nhận thức lệch lạc, quan điểm sai trái.

Chúng còn thể hiện ở chỗ nhận thức sai lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng của lý luận và học tập lý luận chính trị; lười học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; nói và viết không đúng với quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; nói không đi đôi với làm; hứa nhiều làm ít; nói một đằng, làm một nẻo; nói trong hội nghị khác, nói ngoài hội nghị khác; nói và làm không nhất quán giữa khi đương chức với lúc về nghỉ hưu.

Bên cạnh đó là tham vọng chức quyền, không chấp hành sự phân công của tổ chức; vướng vào “tư duy nhiệm kỳ”, chỉ tập trung giải quyết những vấn đề ngắn hạn trước mắt... Đây chính là “bệnh” công thần, kiêu ngạo, nói và làm không nhất quán, dễ gặp ở một số đảng viên từng có chức quyền, công lao đối với đất nước.

Một ví dụ điển hình của sự suy thoái về tư tưởng, chính trị là vụ việc ông Chu Hảo. Kỳ họp thứ 31 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương do Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Trần Cẩm Tú chủ trì diễn ra tại Hà Nội từ ngày 12 đến 14-11-2018. Tại kỳ họp, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã xem xét, thi hành kỷ luật ông Chu Hảo, Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà Xuất bản Tri thức, nguyên Ủy viên Ban Cán sự đảng, nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, nguyên thành viên Hội đồng Trung ương Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam. Ủy ban Kiểm tra Trung ương kết luận, ông Chu Hảo đã vi phạm rất nghiêm trọng nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt Đảng, vi phạm tư cách, tiêu chuẩn đảng viên và quy định những điều đảng viên không được làm.

Ông Hảo có những bài viết, phát ngôn trái với Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, Nhà nước, biểu hiện rõ sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. “Ngay từ khi phát hiện vi phạm, các tổ chức Đảng đã nhắc nhở, kiểm điểm, nhưng ông không khắc phục, mà còn tiếp tục có những vi phạm mới.

Quá trình xem xét, thi hành kỷ luật, ông Hảo không chấp hành các quy định của Đảng, không chấp hành kiểm điểm, có hành vi chống đối, thách thức”. Vi phạm của ông Chu Hảo được cho là “rất nghiêm trọng”, “diễn ra trong thời gian dài, ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức Đảng, tác động xấu tới tư tưởng xã hội”. Căn cứ quy định của Đảng về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm, Ủy ban Kiểm tra Trung ương quyết định khai trừ ra khỏi Đảng đối với ông Chu Hảo.

Bên cạnh đó, trong những năm gần đây, do bị suy thoái về tư tưởng, chính trị, nhiều đồng chí giữ cương vị cấp cao của Đảng, Nhà nước đã vướng vào tham nhũng, bị kỷ luật, bị khởi tố, đưa ra xét xử như: Vụ án xảy ra tại Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao và một số đơn vị liên quan; vụ án xảy ra tại Công ty Việt Á và một số bộ, ngành, địa phương liên quan; vụ án xảy ra tại Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển; vụ án xảy ra tại Sở Y tế Quảng Ninh, Công ty AIC và các đơn vị liên quan...

Nguyên nhân suy thoái về tư tưởng, chính trị có nhiều, trong đó công tác giáo dục chính trị, tư tưởng chưa có sự chuyển biến căn bản về chất lượng và hiệu quả. Việc kiểm tra, giám sát việc xem xét, giải quyết khiếu nại, tố cáo về trách nhiệm của tập thể, cá nhân người đứng đầu đối với tình trạng cán bộ, đảng viên suy thoái tư tưởng, chính trị chưa chủ động, kiên quyết, kết quả còn hạn chế. Hơn nữa, các thế lực thù địch ra sức đẩy mạnh thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình” với thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt và ngày càng thâm độc, tập trung thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Song, nhiều tổ chức, cá nhân chưa nhận thức rõ và đầy đủ được âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch; chưa có những biện pháp thiết thực tổ chức đấu tranh mạnh mẽ, khoa học để phản bác một cách hiệu quả, dẫn đến một bộ phận cán bộ, đảng viên dao động về tư tưởng, đánh mất niềm tin, chao đảo về bản lĩnh, suy thoái về tư tưởng, chính trị.

Cần ngăn chặn kịp thời

Trong bài viết “Tự hào và tin tưởng dưới lá cờ vẻ vang của Đảng, quyết tâm xây dựng một nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh, văn minh, văn hiến và anh hùng”, nhân kỷ niệm 94 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2024), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Phải có chương trình, kế hoạch triển khai thực hiện một cách nghiêm túc, ráo riết, có kết quả cụ thể… Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII và Kết luận của Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm những cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.

Quán triệt chủ trương của Đảng, để ngăn chặn kịp thời sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, thiết nghĩ cần thực hiện tốt một số giải pháp sau: Một là, chủ động đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn hoạt động chống, phá của các thế lực thù địch. Bởi các thế lực thù địch luôn đẩy mạnh tuyên truyền, xuyên tạc, vu cáo, bịa đặt phủ nhận thành quả của cách mạng Việt Nam; hạ thấp vai trò lãnh đạo của Đảng, thổi phồng khuyết điểm của Đảng, Nhà nước ta; bôi đen hiện thực, gieo rắc hoài nghi; kích động, chia rẽ nội bộ… làm cho một bộ phận cán bộ, đảng viên hoài nghi, dao động, mất niềm tin và từng bước phai nhạt lý tưởng cách mạng, suy thoái về tư tưởng, chính trị; thậm chí có người đã “tự chuyển hóa” trở thành những phần tử chống đối.

Hai là, những biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị của một bộ phận cán bộ, đảng viên bắt nguồn từ những sai lầm, khuyết điểm, yếu kém trong công tác cán bộ, từ việc quy hoạch, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, quản lý, sử dụng đến chính sách đãi ngộ. Vì thế, đổi mới, nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác cán bộ là khâu then chốt có ý nghĩa quyết định đến việc đấu tranh, ngăn chặn sự suy thoái về tư tưởng, chính trị trong đội ngũ cán bộ, đảng viên hiện nay. Và “then chốt của then chốt” để ngăn chặn, khắc phục tình trạng đó phải bắt đầu từ những cán bộ, đảng viên được giao trọng trách làm công tác cán bộ.

Ba là, tiếp tục đổi mới công tác giáo dục chính trị, tư tưởng để từ đó giúp cho cán bộ, đảng viên thống nhất về tư tưởng, chính trị và hành động, nâng cao sức tự đề kháng, tránh được nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và chủ động đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng, chính trị.

Bốn là, nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật nghiêm minh những trường hợp suy thoái về tư tưởng, chính trị. Bởi làm tốt công tác kiểm tra, giám sát, kiên quyết xử lý một cách nghiêm minh các trường hợp suy thoái về tư tưởng, chính trị không những góp phần bảo đảm cho đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng được chấp hành triệt để, mà còn là biện pháp cơ bản, quan trọng để quản lý, giáo dục, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên; đồng thời, là biện pháp hữu hiệu để khắc phục tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng, chính trị.

Thực hiện tốt những giải pháp này không chỉ góp phần ngăn chặn sự suy thoái về tư tưởng, chính trị trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân, làm thất bại mọi âm mưu chống phá của các thế lực thù địch mà còn trực tiếp góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, để Đảng Cộng sản Việt Nam mãi trường tồn cùng dân tộc, lãnh đạo nhân dân Việt Nam gặt hái được nhiều thành tựu hơn nữa trong công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.