Ngăn chặn tình trạng ngư dân khai thác hải sản bất hợp pháp

Con tàu BĐ - 32017TS dài 13,9m được ông Trần C mua lại và sửa chữa hết 400 triệu đồng. Với ông Trần C, con tàu này là cả cơ ngơi của gia đình. Bởi, để có được con tàu này, gia đình ông C đã phải góp hết vốn liếng dành dụm từ nhiều năm trước cùng với các khoản vay mượn để có được kế sinh nhai ổn định. Tuy nhiên, vì một phút lỡ lầm, con tàu của ông đã vi phạm vùng biển Malaysia để rồi mất tất cả.

Ông Trần C (bên phải) hối tiếc vì vi phạm pháp luật khi đánh bắt hải sản dẫn tới bị bắt giữ tàu cá.

Ông C kể, tháng 5/2022, ông cùng 5 thuyền viên khác xuất bến đi đánh bắt ở vùng biển Bà Rịa - Vũng Tàu. Tuy nhiên, do nguồn thủy sản ngày càng cạn kiệt, vì muốn kiếm nguồn lợi kinh tế, ông cùng các thành viên khác đã vi phạm khai thác ở vùng biển Malaysia. Ngày 2/5/2022, trong lúc đánh bắt ông cùng các thuyền viên bị lực lượng chức năng Malaysia phát hiện và bắt giữ. Sau 9 tháng giam giữ ở nước ngoài, mãi đến ngày 9/2/2023 vừa qua, ông mới được thả và trở về địa phương.

Khuôn mặt thất thần, giương đôi mắt trĩu nặng nhìn về khơi xa, cho đến bây giờ, ông C vẫn chưa thể nào quên những ngày tháng bị tạm giam nơi xứ người. "Tôi làm nghề đánh bắt trên biển đã 20 năm rồi. Con tàu trước dưới 12m, không thể đánh bắt khơi được nên gia đình tôi mới dành hết vốn liếng để đổi sang con tàu này. Có ngờ đâu, chỉ vì một phút sai lầm mà giờ đây tài sản không còn. Bản thân tôi cũng phải chịu bao khổ cực, bị pháp luật trừng trị, rồi cả cảm xúc, sinh hoạt, ăn uống. Bây giờ tôi quá sợ, sẽ không bao giờ tái phạm lần 2 nữa. Với tất cả những gì đã trải qua, tôi mong ngư dân đừng nên vi phạm vùng biển nước ngoài như tôi", ông C chia sẻ nỗi niềm.

Ông Nguyễn Văn Hưng, Chủ tịch UBND huyện Phù Cát cho biết, hiện nay, toàn huyện có 713 tàu cá tổng công suất hơn 220.000CV. Dù đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giám sát, tuy nhiên từ năm 2020 đến nay, toàn huyện Phù Cát vẫn có 33 tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài với 198 ngư dân bị bắt giữ. Riêng trong năm 2022, có 8 tàu vi phạm.

"Ngay sau khi những người vi phạm, bị bắt giữ trở về, địa phương tổ chức kiểm điểm trước toàn dân. Đồng thời, những địa phương để xảy ra vi phạm, người đứng đầu tổ chức đảng, cá nhân, người đứng đầu từ cấp xã, cấp thôn cũng đã bị hạ một bậc thi đua. Việc kiểm điểm giúp người ta ý thức được việc đánh bắt, xâm phạm vùng biển nước ngoài là một việc xấu hổ cho cả bản thân, gia đình, địa phương và cả quốc gia. Đồng thời, người dân cũng lấy đó làm bài học cho mình để không vi phạm", ông Hưng cho hay.

Cũng theo ông Hưng, khó khăn nhất hiện nay là công tác quản lý tàu. Hầu như toàn bộ các phương tiện không có ở địa phương, không xuất bến tại địa phương hoặc không cập cảng cá trong tỉnh Bình Định. Những tàu vi phạm ở địa bàn thường là những tàu dưới 15m, không được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình.

Địa phương đã lập danh sách, rà soát, thống kê đầy đủ, phân loại các tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU). Đồng thời, thành lập đoàn công tác, hàng tháng vào làm việc với các tỉnh phía Nam, tổ chức gặp gỡ trực tiếp với chủ tàu, thuyền trưởng để tuyên truyền, vận động, quản lý, đồng thời giám sát việc xuất, nhập bến. Cũng đã lên danh sách, thu thập số điện thoại, giao địa phương phụ trách từng người. Thường xuyên nắm thông tin để biết ngày giờ dự kiến phương tiện ra khơi. "Mặc dù người ta ra khơi đánh bắt không phải ở địa phương mình nhưng vẫn lập một danh sách, bất kể khi nào thấy nguy cơ cao, báo cho biên phòng báo huyện, tổng hợp báo cáo lên tỉnh báo các địa phương cùng phối hợp", ông Hưng cho cho biết thêm.

Hiện nay toàn tỉnh Bình Định có 5.795 tàu cá đăng ký hoạt động khai thác thủy sản, trong đó có 1.511 chiếc vùng bờ, 1.004 chiếc vùng lộng và 3.281 chiếc vùng khơi. Trong số này có 4.870 tàu được cấp giấy phép khai thác thủy sản, còn lại 925 tàu chưa thực hiện thủ tục đề nghị cấp giấy phép khai thác thủy sản. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Định, qua rà soát, toàn tỉnh có 318 tàu cá thường xuyên hoạt động ngoài tỉnh có nguy cơ cao vi phạm IUU, chủ yếu là tàu cá có chiều dài dưới 15 mét và tàu cũ đóng mới trên 20 năm. Trong đó có 15 tàu cá chủ tàu đã chuyển hộ khẩu đến tỉnh khác (chủ yếu là Bà Rịa - Vũng Tàu) nhưng chưa chuyển đăng ký tàu đến nơi có hộ khẩu. Ngoài ra còn có 71 tàu cá đã bán ra ngoài tỉnh nhưng chưa thực hiện sang tên đổi chủ.

Mặc dù UBND tỉnh Bình Định đã chỉ đạo rất quyết liệt, các ngành, các cấp, chính quyền địa phương đã có nhiều cố gắng trong việc tuyên truyền, phổ biến chủ trương, chính sách pháp luật của Nhà nước, cũng như các quy định, hình thức xử lý vi phạm của một số nước, nhưng tình trạng tàu cá bị bắt giữ vẫn chưa chấm dứt hẳn. Từ ngày 25/12/2022 đến nay có 3 tàu cá, 16 thuyền viên bị Malaysia bắt giữ. Trong đó có 2 tàu chiều dài dưới 15 mét, 11 thuyền viên ở Phù Cát; 1 tàu chiều dài trên 15 mét, 5 thuyền viên ở Hoài Nhơn.

Đối với tàu cá BĐ - 98905TS, theo báo cáo của địa phương vào khoảng 6h ngày 30/12/2022, trong lúc đang hoạt động tại ngư trường Trường Sa thuộc vùng biển Việt Nam thì bị lực lượng Hải quân Malaysia bắt giữ. Qua kiểm tra trên bản đồ hệ thống thiết bị giám sát tàu cá lúc 6h sáng 30/12/2022, tàu cá BĐ-98905-TS ở vị trí thuộc vùng biển được phép đánh bắt của Việt Nam, cách đường ranh giới vùng được phép đánh bắt khoảng 31,5 hải lý về hướng Đông Bắc. Tuy nhiên, theo Văn bản số 20/KN-TTKN ngày 2/2/2023 của Cục Kiểm ngư (nhận thông tin từ Bộ Ngoại giao Malaysia), thì tàu cá trên bị bắt vào ngày 14/1/2023.

Sở Ngoại vụ đã có văn bản báo cáo Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao đề nghị trao đổi thông tin với Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia để có biện pháp can thiệp, triển khai các biện pháp bảo hộ ngư dân cần thiết, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của công dân Việt Nam. Đến nay vẫn chưa nhận được thông báo cụ thể về tàu cá này.

Ông Trần Văn Phúc, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Phó trưởng Ban chỉ đạo IUU tỉnh Bình Định cho biết, Sở đang tiếp tục rà soát, phân loại đối tượng các tàu vi phạm hoặc có nguy cơ cao vi phạm IUU để tăng cường công tác theo dõi, quản lý cụ thể đối với từng nhóm đối tượng.

Diễm Phúc