Ngân hàng số: Đăng ký và xét duyệt khoản vay trên kênh số là một mục tiêu khó

Diễn đàn "Tương lai Chiến lược Ngân hàng số tại Việt Nam" do Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh phối hợp cùng các cơ quan liên quan tổ chức tại Hà Nội, nhằm thảo luận đa chiều về các cơ hội và thách thức tiến tới ngân hàng số hoạt động hiệu quả, mang lại lợi ích cho tất cả các bên.

Các giải pháp e-KYC có rất nhiều rủi ro

Phát biểu tại Diễn đàn, bà Nguyễn Thùy Dương, Phó Tổng Giám đốc EY Việt Nam và Chủ tịch EY Consulting VN cho rằng: Khảo sát về hiện trạng chuyển đổi số trong ngành ngân hàng tại Việt Nam cho thấy phần lớn các ngân hàng tham gia khảo sát đã triển khai đa dạng dịch vụ cho khách hàng trên kênh số: 47% - 77,7% đã triển khai chuyển tiền, tiết kiệm trực tuyến, thanh toán hóa đơn, thanh toán thương mại điện tử. 41,2% kỳ vọng triển khai đăng ký và xét duyệt khoản vay trên kênh số.

41,2% ngân hàng Việt kỳ vọng triển khai đăng ký và xét duyệt khoản vay trên kênh số.

"Đây là một mục tiêu khó vì khi khách hàng dùng điện thoại để mở tài khoản ngân hàng với e-KYC (định danh, xác thực khách hàng bằng phương thức điện tử) khách hàng có thể chuyển tiền (có hạn mức) mà không cần đến quầy sau khi mở tài khoản với số chứng minh nhân dân và nhận diện trên điện thoại. Tuy nhiên, một số ngân hàng đang rất thận trọng vì các giải pháp e-KYC hiện nay có rất nhiều rủi ro xảy ra"- bà Dương đánh giá.

Phó tổng giám đốc EY Việt Nam kể trường hợp một ngân hàng có thời điểm trong 1 ngày có khoảng 3.000 tài khoản mới mở và có 5 triệu đồng cứ "chạy lòng vòng" giữa các tài khoản đó. Các kẻ gian trên mạng có khả năng tạo ra các công cụ để mở tài khoản tự động và chuyển tiền để kiểm tra xem mức độ chuẩn của mình khi mình mở tài khoản với e-KYC như thế nào.

Đồng quan điểm, trao đổi về chính sách quy định và khung pháp lý trong dịch vụ thanh toán số, ông Phạm Xuân Hùng, Trưởng ban Nghiên cứu và điều phối chính sách giám sát, Ủy ban giám sát tài chính quốc gia, cho rằng quan trọng nhất với ngân hàng số là định danh được khách hàng. Việc công an đang đổi CMND dưới dạng số hóa là cơ sở quan trọng để góp phần thực hiện mục tiêu này.

"Khoảng trống trong hành lang pháp lý đối với phát triển ngân hàng số còn chậm ban hành, mới tập trung cho các hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, như về chứng thực chữ ký số; xác định danh tính khách hàng; bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng trong dịch vụ tài chính; bảo vệ tính riêng tư dữ liệu người dùng"- ông Hùng nói

Định hướng pháp lý trong thời gian tới, ông cho rằng cần sớm ban hành khung pháp lý, trong đó đặc biệt là định danh khách hàng trực tuyến (e-KYC) có giới hạn; các đại lý thanh toán dịch vụ phải thay đổi; chú trọng bảo mật thông tin khách hàng bảo vệ người tiêu dùng và các ngân hàng thương mại cần có kế hoạch, lộ trình thực hiện.

Trao đổi về việc MobiFone tham gia chuyển đổi số lĩnh vực trung gian thanh toán với dịch vụ Mobile Money, ông Hoàng Sinh Trường, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ số MobiFone, nêu khuyến nghị Chính phủ sớm ban hành cơ chế thử nghiệm Sandbox Fintech để mở đường cho các loại hình dịch vụ mới như P2P Lending,…

Đặc biệt, ông Trường nêu kiến nghị cần hoàn thiện hành lang pháp lý cho thanh toán số, ngân hàng số: Đưa cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư vào sử dụng, định danh khách hàng… để đỡ gian lận, rủi ro, phòng chống rửa tiền. "Doanh nghiệp có thể trả phí, vì để thực hiện việc này, nếu chỉ một mình doanh nghiệp thực hiện sẽ hết sức tốn kém"- Giám đốc Trung tâm Dịch vụ số MobiFone nêu.

Đòi hỏi thay đổi về thể chế và vốn đầu tư lớn

Chia sẻ tại Diễn đàn, ông Phạm Xuân Hòe, Nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, công nghệ số đang dần thay đổi cơ bản hình thức cung ứng các dịch vụ tài chính - ngân hàng.

Ông Phạm Xuân Hòe, Nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng.

Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang hàng ngày, hàng giờ làm thay đổi diện mạo các ngân hàng, các đơn vị cung cấp dịch vụ tài chính hay các ngành dịch vụ khác trên thế giới.

Ngành công nghiệp ngân hàng đang ứng dụng nhiều hơn các công nghệ tiên tiến trong cung cấp các sản phẩm dịch vụ tài chính sáng tạo như: internet kết nối vạn vật, trí tuệ thông minh nhân tạo, học máy, phân tích dữ liệu nâng cao, công nghệ sổ cái phân tán, điện toán đám mây và các giao diện lập trình ứng dụng.

Sự xâm nhập của các gã khổng lồ về công nghệ thông tin (IT) và bưu chính viễn thông vào cung ứng dịch vụ tài chính làm thay đổi căn bản bộ mặt ngành dịch cụ tài chính, phá đi tính độc tôn của ngân hàng trong lĩnh vực này.

Một nhân tố nữa góp phần tạo nên cách mạng trong ngành tài chính số, đó là sự tham gia sâu rộng của các công ty công nghệ trong lĩnh vực tài chính (Fintech). Với chi phí thấp hơn và phạm vi bao phủ rộng hơn, công nghệ số đang dần khiến các ngân hàng thay đổi mô hình kinh doanh truyền thống trên toàn cầu, từng bước khẳng định vai trò của công nghệ trong thời đại mới.

Theo ông Hòe, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã công bố một kết quả khảo sát tại các ngân hàng thương mại Việt Nam cho thấy, số hóa giúp các ngân hàng tiết kiệm từ 60-70% chi phí và một khi đã tiếp cận với số hóa, các ngân hàng có xu hướng tiếp cận ngày càng sâu hơn với dịch vụ ngân hàng số, tích hợp đa chiều trong cung ứng dịch vụ tài chính trọn gói. Tuy nhiên, ông Hòe cho rằng, sự phát triển và ứng dụng công nghệ số trong ngành ngân hàng cũng đi kèm không ít thách thức đòi hỏi thay đổi về thể chế, vốn đầu tư lớn, về nguồn nhân lực ngân hàng có đầy đủ kiến thức và năng lực để nắm bắt các công nghệ mới và các kỹ năng mới trong hoạt động ngân hàng – tài chính thời kỳ số hóa, về năng lực kiểm soát, xử lý được những rủi ro mới một cách hiệu quả, cũng như cả vấn đề bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng tài chính.

Minh Hoa