Ngăn hành vi xấu ở biển Đông

Nhân chuyến thăm Việt Nam tham dự Đối thoại Chính sách quốc phòng thường niên, Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách An ninh khu vực châu Á - Thái Bình Dương Randall G. Schriver hôm 5-10 nhấn mạnh sự hợp tác giữa Mỹ và các đồng minh, đối tác trong khu vực để duy trì một khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và rộng mở.

Nỗ lực nhiều mặt

"Chúng tôi đang tham gia một môi trường cạnh tranh với Trung Quốc. Thực tế là chúng tôi không muốn các nước có cảm giác rằng họ phải chọn giữa Mỹ và Trung Quốc, mà đó là sự lựa chọn giữa bảo vệ chủ quyền hoặc mô hình của Trung Quốc thông qua chiến lược kinh tế để tác động, gây sức ép tới những quyết sách của các nước trong khu vực" - ông Schriver cho biết tại buổi nói chuyện với báo giới về Chiến lược Quốc phòng của Mỹ tại khu vực Đông Nam Á ở TP HCM.

Đề cập vụ chạm trán gần nhất giữa tàu chiến Trung Quốc và tàu khu trục USS Decatur của Hải quân Mỹ tại biển Đông cuối tuần rồi, ông Schriver cho rằng việc tàu Trung Quốc tiếp cận ở khoảng cách khoảng 40 m là hành động đặc biệt nguy hiểm và thiếu an toàn. Vị trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ khẳng định tầm quan trọng của các bước đi tích cực nhằm không để cách hành xử như vậy tái diễn.

Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Randall G. Schriver tại cuộc nói chuyện ở TP HCM về “Chiến lược Quốc phòng của Mỹ tại khu vực Đông Nam Á” Ảnh: THU HẰNG

Ông Schriver cũng đề cập tới nhiều mặt trong nỗ lực đó, bao gồm các động thái (của Mỹ) nhằm "đối trọng" Trung Quốc (ở biển Đông), các hoạt động tập trận, ngoại giao, khuyến khích đồng minh và đối tác tham gia bảo vệ tự do hàng hải.

Quan chức này còn bày tỏ sự kỳ vọng các nước ASEAN và Trung Quốc sẽ đạt được những tiến triển tích cực trong đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) để bảo đảm luật pháp quốc tế được thực thi ở vùng biển này. Bên cạnh đó, ông Schriver đánh giá cao những đóng góp của ASEAN trong vấn đề biển Đông, đồng thời tỏ ra lạc quan về hợp tác giữa khối với Mỹ trong các hoạt động liên quan tới điểm nóng này.

Khẳng định tiềm năng lớn trong phát triển quan hệ đối tác giữa Mỹ và Việt Nam, ông Schriver cho biết hai bên tiếp tục có các hướng đi để hợp tác lâu dài. Ngoài ra, Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nhấn mạnh vai trò của Việt Nam trong nhiều vấn đề quốc tế khác, trong đó có hòa bình trên bán đảo Triều Tiên.

"Nguy cơ đáng kể"

Biển Đông không phải là "cái gai" duy nhất trong quan hệ Mỹ - Trung lúc này. Báo cáo mới của Lầu Năm Góc hôm 5-10 đánh giá Trung Quốc đang là "nguy cơ đáng kể và ngày càng lớn" đối với hoạt động cung cấp những vật liệu, công nghệ được đánh giá là mang tính chiến lược và quan trọng cho quân đội Mỹ. Văn kiện dài gần 150 trang này kết luận hiện có 300 điểm yếu có thể ảnh hưởng đến những nguyên vật liệu quan trọng và thành phần mang tính sống còn đối với quân đội Mỹ.

Trung Quốc là cái tên được nói đến nhiều trong báo cáo nói trên vì đang thống trị hoạt động cung ứng những loại khoáng sản đất hiếm vốn không thể thiếu trong các ứng dụng quân sự Mỹ. Báo cáo cũng lưu ý vị thế của nền kinh tế thứ 2 thế giới trong việc cung cấp những linh kiện điện tử hoặc hóa chất nhất định được sử dụng trong đạn dược Mỹ.

Một loạt đề xuất đã được đưa ra nhằm tăng cường sức mạnh ngành công nghiệp Mỹ, trong đó có mở rộng đầu tư trực tiếp vào các lĩnh vực được đánh giá là có vai trò quan trọng. Chi tiết cụ thể của những đề xuất này không được công bố cùng với báo cáo. Tuy nhiên, theo đài CNN, chính quyền Tổng thống Donald Trump dự định giải quyết vấn đề nói trên bằng cách bơm hàng triệu USD vào các công ty Mỹ đang sản xuất những sản phẩm đóng vai trò quan trọng đối với quân đội.

Báo cáo trên còn chỉ ra những mặt thiếu sót góp phần vào sự suy yếu của ngành công nghiệp nội địa. Một trong số đó là sự trồi sụt của ngân sách quốc phòng, gây khó khăn cho nhiều công ty trong việc dự đoán nhu cầu của chính phủ. Một điểm yếu khác là nền giáo dục khoa học và công nghệ của Mỹ.

Reuters nhận định báo cáo mới này nhiều khả năng thúc đẩy sáng kiến "Mua hàng Mỹ" do chính quyền ông Trump phát động với mục tiêu mang thêm hàng tỉ USD tiền bán vũ khí đến các nhà sản xuất và tạo thêm nhiều công ăn việc làm.

Báo cáo trên nhiều khả năng bổ sung yếu tố gây căng thẳng mới vào mối quan hệ Mỹ - Trung đang ngày một lao dốc bởi một loạt vấn đề, từ thương mại, do thám mạng cho đến vấn đề Đài Loan, tình hình biển Đông…

Đáng chú ý, vấn đề do thám mạng đột ngột nóng trở lại sau khi trang Bloomberg hôm 4-10 tiết lộ quân đội Trung Quốc bị tố giấu con chip nhỏ xíu trong bản mạch chủ máy tính bán cho các công ty lớn ở Mỹ, như Amazon và Apple. Công nghệ này cho phép tin tặc truy xuất bất kỳ mạng nào có sử dụng thiết bị này.

Cả Apple và Amazon đã bác bỏ thông tin này. Trước đó, giới chức tình báo Mỹ cảnh báo về khả năng Bắc Kinh sử dụng điện thoại di động, thiết bị mạng làm tại Trung Quốc để do thám người Mỹ.

THU HẰNG - HOÀNG PHƯƠNG