Ngẩn ngơ ngắm ngôi làng rêu phong 'giấu trong mây' ở Hà Giang
Ngôi làng ẩn mình trong mây ở Hà Giang, dù rêu và những loại cây sống bám sinh trưởng trên mái thì chủ nhà cũng không bao giờ cạo hoặc nhổ đi.
Hà Giang, vùng đất địa đầu của Tổ quốc không chỉ thu hút du khách bởi cảnh đẹp hùng vĩ mà còn bởi những ngôi làng mang đậm dấu ấn thời gian.
Một trong những ngôi làng độc đáo gây ấn tượng với du khách là những ngôi nhà mái rêu “giấu trong mây", nằm trên cung đường chinh phục đỉnh Tây Côn Lĩnh.
Đây là ngôi làng của người dân tộc Dao, làng Xà Phìn, xã Phương Tiến (huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang).
Từ trung tâm thành phố Hà Giang, du khách phải di chuyển theo quốc lộ 2 về hướng cửa khẩu Thanh Thủy đến km 12 thì rẽ trái. Từ đây, du khách sẽ bắt đầu chinh phục cung đường uốn lượn cùng những con dốc ngược về phía đỉnh trời dài hơn 10 km.
Cung đường cho nhiều trải nghiệm như đi xuyên qua mây, một bên là rừng nguyên sinh, một bên là hẻm núi thăm thẳm, phía dưới là những căn nhà nhỏ như hạt ngô bên thửa ruộng bậc thang đang chuyển màu... Ven đường, du khách sẽ bắt gặp nhiều thác nước nhỏ như dải lụa vắt qua những gộp đá tung bọt trắng xóa.
Cuối cùng, đường tới Xà Phìn phải vòng qua một con dốc cao nữa mới tới. Nếu không có những dải ruộng bậc thang trải dài ôm sườn núi, cảnh dễ gây nhầm lẫn với những vùng đất trung du bởi những tán lá cọ xanh mướt mắt, trải xòa vươn lên trời.
Làng Xà Phìn có trên 50 hộ với lối kiến trúc nhà sàn truyền thống, mái lợp lá cọ truyền thống của người Dao. Anh Điệp, người dân tộc Dao dẫn du khách đi tham quan căn nhà của cha vợ mình bên thửa ruộng bậc thang lúa đang ngả vàng.
Theo anh Điệp thuyết minh, căn nhà đã làm được trên 20 năm, phía trên lớp lá cọ dày gần 20 cm, rêu xanh phủ gần kín mái. Có lẽ mái lợp lá cọ phủ rêu là nét độc đáo riêng của ngôi làng này bởi ngôi làng ở trên cao, độ ẩm không khí thích hợp cho rêu phát triển. Không như những thôn phía dưới đèo, người dân cũng lợp loại lá này, nhưng dù bao năm tháng, mái lá chỉ bạc và cũ đi thôi.
Theo kinh nghiệm của đồng bào ở đây, chỉ nhìn vào số lượng rêu trên mái có thể biết căn nhà đã dựng khoảng bao nhiêu năm. Điều đặc biệt là dù rêu và những loại cây sống bám sinh trưởng trên mái thì chủ nhà cũng không bao giờ cạo hoặc nhổ đi.
Gia đình nào ở đây cũng có một giàn bằng cây vầu (một họ của tre) để phơi lúa và một hồ nước được xây sát cạnh nhà. Nước được dẫn từ khe suối về quanh năm chảy vào hồ róc rách.
Ngoài những ngôi nhà rêu phong, Xà Phìn còn có những rừng chè shan tuyết cổ thụ hàng trăm năm tuổi. Những cây lâu năm thân to đến 2 – 3 vòng tay ôm không xuể, có cây cao hàng chục mét, tán lá rộng, mọc theo từng khóm. Cây chè ở đây hầu như không cần chăm sóc, bón phân hay phun thuốc.
Để có thể làm ra trà ngon, người dân thường đi hái lá trà chỉ trong buổi sáng, khi hái chỉ chọn phần búp và 1-2 lá liền kề, sau đó đem về chế biến ngay. Du khách có thể tham gia trải nghiệm công việc hái và sơ chế chè theo phương thức thủ công truyền thống của người dân bản địa.