Ngăn trẻ hóa tội phạm: Đừng để quá muộn
Theo đánh giá của ngành chức năng, trong thời gian qua, tình hình tội phạm hình sự được kìm hãm, năm sau giảm so với năm trước, nhưng vẫn diễn biến phức tạp, thành phần tội phạm có xu hướng trẻ hóa. Đáng chú ý, thủ đoạn hoạt động của tội phạm trẻ ngày càng manh động, liều lĩnh, tinh vi, côn đồ, gây ra nhiều hệ lụy cho xã hội. Đây là một vấn nạn xã hội cần được quan tâm, tìm giải pháp ngăn chặn kịp thời.
Nhóm thanh, thiếu niên tham gia hỗn chiến bằng “bom xăng” trên tuyến đường Phạm Văn Thuận (P.Tân Mai, TP.Biên Hòa) vào tối 15-5 bị Công an TP.Biên Hòa bắt giữ cùng tang vật. Ảnh: Trần Danh
Bài 1: Gây án manh động, hành xử liều lĩnh
Đa phần các vụ vi phạm pháp luật do thanh, thiếu niên thực hiện thường tập trung ở các tội danh: cố ý gây thương tích, trộm cắp tài sản, cướp giật tài sản, gây rối trật tự công cộng, sử dụng trái phép chất ma túy… với hành vi, thủ đoạn ngày càng manh động, liều lĩnh.
* Gia tăng thói côn đồ
Nổi lên trong các vụ phạm pháp hình sự trong thời gian qua là tình trạng các nhóm thanh niên tụ tập gây rối, đánh nhau để giải quyết mâu thuẫn cá nhân (chủ yếu do ghen tuông hoặc xích mích cá nhân). Có vụ việc trong thời gian ngắn, các đối tượng đã lôi kéo hàng chục thanh niên tham gia ẩu đả với các hung khí có tính sát thương cao; thậm chí, một số đối tượng dùng cả súng công cụ hỗ trợ, bom xăng để truy sát nhau, gây bức xúc dư luận.
Điển hình như vụ hỗn chiến bằng “bom xăng” xảy ra trên tuyến đường Phạm Văn Thuận (P.Tân Mai, TP.Biên Hòa) vào tối 15-5. Theo xác minh của cơ quan công an, nhóm đối tượng tham gia hỗn chiến có độ tuổi từ 16-19, đều ngụ TP.Biên Hòa. Quá trình điều tra, cơ quan công an xác định Đinh Văn Đức (19 tuổi, ngụ P.Tân Mai) có mâu thuẫn với Trần Hoàng Lâm (18 tuổi, ngụ P.Bình Đa, TP.Biên Hòa) do ghen tuông. Sau nhiều lần chửi nhau trên mạng xã hội, các đối tượng đã hẹn gặp nhau ở P.Tân Mai để “nói chuyện”.
Thống kê của Công an tỉnh, từ năm 2020 đến hết quý I-2022, trên địa bàn tỉnh xảy ra 234 vụ, 457 đối tượng vi phạm pháp luật do người dưới 18 tuổi thực hiện, tập trung ở các tội: cố ý gây thương tích, trộm cắp tài sản, cướp giật tài sản, gây rối trật tự công cộng, sử dụng trái phép chất ma túy, các hành vi liên quan đến ma túy. Trong đó, năm 2021 giảm 55 vụ, 73 đối tượng so với năm 2020; quý I-2022 tăng 4 vụ, 7 đối tượng so với cùng kỳ năm 2021.
Khoảng 2 giờ ngày 15-5, 2 nhóm thanh niên này đã dùng hung khí, bom xăng xông vào ẩu đả. Một số người còn ném bom xăng, dùng súng bắn đạn cao su để tấn công đối thủ khiến 1 người bị thương ở đùi phải nhập viện. Các đối tượng còn lại sau khi gây án đã bỏ trốn khỏi hiện trường. Sau một thời gian ngắn điều tra truy xét, cơ quan công an đã xác định và đưa hơn 30 đối tượng về trụ sở để làm việc, lập hồ sơ xử lý theo quy định.
Trước đó, vào ngày 1-3, Đội Cảnh sát hình sự Công an TP.Biên Hòa phối hợp với Công an P.Tân Hiệp và lực lượng cảnh sát cơ động bắt nhóm thanh niên tham gia vụ ẩu đả tại khu vực ngã tư Tân Phong (P.Tân Hiệp).
Theo xác minh của cơ quan công an, xuất phát từ mâu thuẫn trong chuyện tình cảm nên Hoàng Văn Danh (ngụ TP.Biên Hòa) gọi thêm người, mang hung khí hẹn đánh nhau với nhóm của Phạm Thanh Tuấn (ngụ TP.Biên Hòa). Tại đây, các đối tượng xông vảo ẩu đả, một đối tượng đã dùng súng công cụ hỗ trợ bắn nhiều phát gây thương tích cho 2 người.
Ngay sau khi vụ việc xảy ra, lực lượng công an đã khống chế, bắt giữ 5 đối tượng liên để điều tra về hành vi gây rối trật tự công cộng. Khám nghiệm hiện trường, lực lượng công an thu giữ 10 vỏ đạn, 1 viên đạn cao su, 3 dao tự chế, 1 tuýp sắt, tạm giữ 2 xe ô tô...
Thiếu tá Lê Hoàng Long, Đội trưởng Đội Cảnh sát hình sự Công an TP.Biên Hòa, cho biết qua xác minh 2 vụ việc nêu trên cho thấy, các đối tượng tham gia hỗn chiến đều còn trẻ tuổi, một số người chưa đủ 18 tuổi. Đặc biệt, trong số đó có vài trường hợp còn là học sinh tại một số trường học trên địa bàn TP.Biên Hòa. Số thanh niên còn lại do thiếu sự quan tâm của gia đình nên sống lêu lổng, không có nghề nghiệp ổn định. Khi được bạn bè rủ đi đánh nhau, các thanh niên này đã bất chấp pháp luật mang theo hung khí, súng để tham gia. Hành vi của các đối tượng gây hoang mang dư luận, làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự địa phương.
* Thực hiện các vụ cướp giật tài sản táo bạo
Theo Công an tỉnh, tội phạm xâm hại sở hữu (trộm cắp, cướp, cướp giật tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản) chiếm tỷ lệ cao nhất trong cơ cấu các loại tội phạm. Chỉ tính riêng năm 2021, toàn tỉnh xảy ra 687 vụ, chiếm 68,22%. Đối tượng gây án chủ yếu là thanh, thiếu niên, không có nghề nghiệp, nghiện ma túy; nhiều tiền án, tiền sự với tính chất, mức độ ngày càng manh động, nguy hiểm.
Đơn cử như mới đây, Công an H.Trảng Bom triệt xóa thành công, bắt giữ băng nhóm 6 đối tượng có độ tuổi từ 19-23 chuyên đi cướp giật dây chuyền, túi xách, điện thoại của người đi đường. Quá trình lấy lời khai, các bị can thừa nhận do bản thân lười lao động, không có nghề nghiệp ổn định nhưng lại thích hưởng thụ nên đã cùng nhau bàn bạc, lập nhóm đi cướp giật tài sản trên các địa bàn: Trảng Bom, Thống Nhất, Định Quán, Long Thành…
Trước đó, ngày 15-4, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an H.Nhơn Trạch đã ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam nhóm 4 đối tượng từ 18-20 tuổi chuyên giả gái để cướp tài sản của công nhân tan ca về đêm trên địa bàn các xã giáp ranh các khu công nghiệp ở H.Nhơn Trạch để điều tra, làm rõ về các hành vi cướp, cướp giật tài sản.
Bước đầu cơ quan công an xác định, từ tháng 1 đến cuối 3-2022 , nhóm cướp giả gái trên thực hiện hơn 10 vụ cướp, cướp giật tài sản táo bạo, manh động. Các đối tượng ăn mặc như phụ nữ, rảo quanh địa bàn giáp ranh các khu công nghiệp ở H.Nhơn Trạch, chọn địa điểm gây án là những khu vực vắng vẻ, ít người qua lại. Khi thấy "con mồi", nhóm này liền dàn cảnh gây hấn, đánh nhau rồi mang hung khí hù dọa hoặc “xin đểu” tiền rồi khống chế nạn nhân cướp tài sản...
* Từ con nghiện đến tội phạm ma túy
Đánh giá của Ban Chỉ đạo phòng, chống AIDS, tội phạm và tệ nạn xã hội cho thấy, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy vẫn còn diễn biến phức tạp và có xu hướng gia tăng trên cả nước nói chung và địa bàn Đồng Nai nói riêng. Số người nghiện ma túy ngày càng trẻ hóa (từ dưới 16-30 tuổi chiếm tỷ lệ 65,5%). Thành phần đối tượng nghiện có trình độ văn hóa thấp, không có nghề nghiệp, không có thu nhập, có tiền án, tiền sự. Tình trạng sử dụng ma túy trái phép không chỉ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng người sử dụng, mà còn gây mất trật tự an toàn xã hội, gây lo lắng, bức xúc trong nhân dân.
Thực tế, có không ít thanh thiếu niên bị lôi kéo thành người nghiện ngay từ khi còn trẻ, lâu dần trở thành “chân rết” và “bán mình” cho ma túy khi mới qua tuổi đôi mươi. Từ giữa tháng 4-2022 đến nay, TAND tỉnh đã tuyên 6 bản án tử hình, 5 bản án chung thân và nhiều bị cáo phải chịu mức án từ 10-20 năm tù vì ma túy. Điển hình, vào ngày 12-5, TAND tỉnh tuyên phạt các bị cáo Chu Văn Khôi (32 tuổi, quê tỉnh Nghệ An), Vũ Văn Quân (26 tuổi, quê tỉnh Nghệ An) và La Văn Tình (32 tuổi, quê tỉnh Yên Bái) mức án tử hình về tội mua bán trái phép chất ma túy. Cùng tội danh này, 2 bị cáo Chu Văn Khương (26 tuổi) và Đinh Minh Trọng (26 tuổi, cùng quê tỉnh Nghệ An) lãnh án tù chung thân. Cụ thể, từ tháng 6-2020 đến tháng 7-2020, theo sự chỉ đạo của Khôi, các bị cáo Quân, Tình, Khương, Trọng đã cùng tham gia vào đường dây buôn bán 4kg ma túy và bị công an bắt giữ.
Điều đáng nói, đa số bị cáo trong các vụ án ma túy này đều nghiện ma túy từ khi tuổi khoảng 15-18. Sau đó, theo chân “đàn anh” đi buôn ma túy và tự chôn vùi cuộc đời trong song sắt trại giam hoặc lãnh bản án tử hình.
Trung tá Nguyễn Duy Tú, Phó đội trưởng Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an TP.Biên Hòa, cho biết các đối tượng tội phạm liên quan đến ma túy phần lớn còn trẻ. Do thiếu sự quan tâm của gia đình nên nhiều trường hợp còn rất trẻ đã bị bạn bè xấu rủ rê tham gia vào các tụ điểm ăn chơi dẫn đến nghiện ngập. Từ việc sử dụng, nhiều đối tượng đã chuyển sang mua bán, tàng trữ, tổ chức sử dụng ma túy để kiếm tiền lời tiêu xài, mua ma túy sử dụng. Thực tế này đã khiến cho tội phạm và tệ nạn ma túy ngày càng diễn biến phức tạp, các đối tượng không chỉ mua bán ma túy mà còn tổ chức sử dụng ma túy, khiến cho công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và tệ nạn ma túy ngày càng cam go, vất vả.
