Ngành công thương củng cố nền tảng tăng trưởng mới

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu chỉ đạo Hội nghị triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2026 ngành Công thương. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Hội nghị được tổ chức trực tiếp tại trụ sở Bộ Công Thương, kết nối trực tuyến với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự và chỉ đạo hội nghị. Cùng dự có Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi, Thượng tướng Nguyễn Trường Thắng – Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; lãnh đạo nhiều bộ, ngành, địa phương, tập đoàn, tổng công ty và cộng đồng doanh nghiệp.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng trình bày báo cáo tổng kết, nhấn mạnh năm 2025 khép lại trong bối cảnh kinh tế thế giới tiếp tục biến động phức tạp, tăng trưởng toàn cầu phục hồi chậm, căng thẳng thương mại và xu hướng bảo hộ gia tăng, rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng do xung đột địa chính trị và biến đổi khí hậu tiếp tục tạo sức ép lớn lên thương mại, đầu tư quốc tế. Nhiều thị trường xuất khẩu của Việt Nam phục hồi chậm, trong khi Hoa Kỳ áp dụng chính sách thuế đối ứng đã đặt ra thách thức lớn đối với nền kinh tế có độ mở cao như Việt Nam.

Ở trong nước, năm 2025 mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng khi là năm cuối thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn 2021–2025, đồng thời tạo tiền đề cho giai đoạn phát triển mới 2026–2030. Trong bối cảnh các năm đầu kỳ chịu tác động nặng nề của dịch COVID-19, các năm cuối tiếp tục đối mặt với thiên tai, bão lũ nghiêm trọng, toàn hệ thống chính trị đã triển khai quyết liệt Nghị quyết số 18-NQ/TW về sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và cắt giảm thủ tục hành chính.

Nhờ sự chỉ đạo quyết liệt, điều hành linh hoạt của Chính phủ và sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương, kinh tế Việt Nam tiếp tục phục hồi rõ nét. Kinh tế vĩ mô duy trì ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn của nền kinh tế và an sinh xã hội được bảo đảm. Tăng trưởng tổng ngân sách quốc nội (GDP) năm 2025 ước đạt khoảng 8%, thuộc nhóm quốc gia có mức tăng trưởng cao trong khu vực và trên thế giới. Trong bức tranh chung đó, ngành công thương đóng góp quan trọng khi cơ bản hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ năm 2025 và cả giai đoạn 2021–2025, trong đó nhiều chỉ tiêu vượt kế hoạch.

Một trong những dấu ấn nổi bật là đột phá trong tham mưu chính sách và hoàn thiện thể chế. Giai đoạn 2021–2025, Bộ Công Thương đã chủ trì xây dựng, trình ban hành 6 luật cùng hàng chục nghị định, hàng trăm thông tư và nhiều chiến lược, quy hoạch quan trọng, tạo nền tảng pháp lý cho phát triển công nghiệp, thương mại trong trung và dài hạn. Riêng năm 2025, nhiều chính sách lớn về phát triển công nghiệp, năng lượng và thị trường tiếp tục được hoàn thiện, góp phần tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh và thu hút nguồn lực xã hội.

Các cân đối lớn của nền kinh tế, đặc biệt là an ninh năng lượng và cung cầu các mặt hàng thiết yếu, được bảo đảm. Đến hết năm 2025, hệ thống điện Việt Nam đạt quy mô khoảng 90.000 MW, nằm trong nhóm hệ thống điện lớn của thế giới. Nhiều dự án nguồn và lưới điện trọng điểm được triển khai, góp phần bảo đảm cung ứng điện cho sản xuất và đời sống.

Đáng lưu ý, hoạt động xuất nhập khẩu tiếp tục là trụ cột tăng trưởng quan trọng. Giai đoạn 2021–2025, xuất khẩu tăng trưởng bình quân trên 10%/năm, cán cân thương mại duy trì xuất siêu. Riêng năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt hơn 920 tỷ USD, đưa Việt Nam vào nhóm 15 quốc gia có quy mô thương mại lớn nhất thế giới. Sản xuất công nghiệp phục hồi mạnh mẽ, chỉ số sản xuất công nghiệp năm 2025 ước tăng 9,5%; trong đó, ngành chế biến, chế tạo tăng trên 10%, tiếp tục là động lực chủ yếu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Cùng đó, hội nhập kinh tế quốc tế của ngành công thương giai đoạn 2021–2025 có bước đổi mới toàn diện. Việt Nam ký mới các hiệp định thương mại tự do (FTA), nâng tổng số FTA lên 17 hiệp định với 65 quốc gia và vùng lãnh thổ. Đặc biệt, năm 2025, ngành công thương chú trọng nâng cao chất lượng thực thi các FTA, lần đầu công bố Bộ chỉ số đánh giá thực thi FTA cấp địa phương, đồng thời chủ động, linh hoạt xử lý quan hệ thương mại với các đối tác lớn, tăng cường phòng vệ thương mại và bảo vệ lợi ích chính đáng của các ngành sản xuất trong nước.

Đánh giá cao kết quả quan trọng mà ngành công thương đạt được trong năm 2025, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Anh Tuấn cho rằng: Trong bối cảnh quốc tế và trong nước diễn biến nhanh, phức tạp, nhiều vấn đề chưa có tiền lệ vượt ngoài dự báo kinh tế thế giới phục hồi chậm, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn gia tăng, xu hướng bảo hộ thương mại, phân mảnh chuỗi cung ứng và gia tăng các tiêu chuẩn mới về môi trường lao động... những kết quả mà ngành công thương đã được là toàn diện. Đặc biệt, kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2025 ghi nhận đạt mức tăng trưởng cao, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và cán cân thương mại của đất nước, khẳng định vị thế của Việt Nam trong nhóm các nền kinh tế có độ mở cao và là đối tác thương mại quan trọng của nhiều quốc gia, khu vực.

Cùng đó, Thứ trưởng Lê Anh Tuấn Lãnh cũng nhấn mạnh sự phối hợp ngày càng chặt chẽ, hiệu quả giữa Bộ Ngoại giao và Bộ Công Thương về hội nhập kinh tế, xử lý vấn đề phát sinh trong quan hệ thương mại với đối tác, nhất là trong bối cảnh gia tăng các rào cản thương mại và tiêu chuẩn mới.

Ở góc độ địa phương, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Lê Văn Ánh cho biết: Năm 2025, ngành công thương tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột trong tăng trưởng kinh tế của tỉnh, đóng góp hơn 6 điểm phần trăm vào mức tăng trưởng trên địa bàn (GRDP) gần 12%. Công nghiệp chế biến, chế tạo trở thành động lực chính với mức tăng trưởng trên 25%.

Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh đề nghị Bộ Công Thương tiếp tục hỗ trợ tháo gỡ cơ chế, chính sách cho các dự án năng lượng trọng điểm, đặc biệt là dự án điện khí LNG; đồng thời hỗ trợ thu hút đầu tư vào các ngành công nghiệp công nghệ cao, phát huy vai trò cửa ngõ xuất nhập khẩu qua biên giới và hoàn thiện khung pháp lý cho lực lượng quản lý thị trường.

Đối với lĩnh vực nông nghiệp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam đánh giá cao vai trò điều phối thị trường của ngành công thương, nhất là trong bối cảnh xuất khẩu nông sản gặp nhiều khó khăn do biến động thị trường và các biện pháp thuế quan, rào cản kỹ thuật từ các nước nhập khẩu.

Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, sự phối hợp kịp thời giữa hai Bộ trong điều hành thị trường lúa gạo, tổ chức các hội nghị, tham mưu Chính phủ ban hành công điện chỉ đạo đã góp phần bình ổn thị trường, bảo đảm lợi ích cho người nông dân. Đến thời điểm hiện tại, xuất khẩu gạo năm 2025 ước đạt khoảng 7,5 triệu tấn. Dù kim ngạch xuất khẩu giảm, chỉ đạt khoảng gần 4 tỷ USD, nhưng trong bối cảnh thị trường nhiều biến động, đây vẫn là nỗ lực rất lớn của các bộ, ngành và doanh nghiệp.

Đặc biệt, vào thời điểm tháng 9, khi một số quốc gia tạm ngừng nhập khẩu gạo, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã trực tiếp trao đổi với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để cùng bàn bạc ở cấp Bộ, tham mưu cho Chính phủ các giải pháp phù hợp. Nhờ sự phối hợp và chủ động này, thị trường gạo đã từng bước được bình ổn.

Bên cạnh đó, sau khi Hoa Kỳ áp dụng các biện pháp thuế đối ứng, Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục phối hợp chặt chẽ để xây dựng các kế hoạch hành động nhằm thích ứng với tình hình mới. Đến nay, việc điều chỉnh và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu đã đạt được những kết quả tích cực. Xuất khẩu nông sản sang các thị trường châu Âu, châu Phi và Trung Đông đều tăng trưởng, trong đó riêng thị trường châu Phi ghi nhận mức tăng khoảng 70%.

Đáng chú ý, dù chịu tác động từ chính sách thuế, kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ trong năm 2025 vẫn tăng khoảng 4,9%. Những kết quả này là minh chứng cho sự phối hợp hiệu quả giữa Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Bộ Ngoại giao trong việc chuyển hướng, mở rộng thị trường xuất khẩu, thích ứng linh hoạt với bối cảnh mới.

Chuẩn bị bước sang giai đoạn phát triển mới với nhiều yêu cầu và thách thức, Thứ trưởng Trần Thanh Nam bày tỏ mong muốn, ngay từ đầu năm tới, Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện quy chế phối hợp trên các lĩnh vực, đặc biệt là trong đàm phán các hiệp định thương mại, nhằm bảo đảm chuỗi cung ứng từ sản xuất đến tiêu thụ nông sản được vận hành thông suốt, hiệu quả.

Uyên Hương (TTXVN)