Ngành Công thương tập trung sắp xếp bộ máy, bảo đảm 'tinh-gọn-mạnh-hiệu năng-hiệu lực-hiệu quả'

Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên.

Phóng viên: Thưa Bộ trưởng, trong năm 2024, ngành Công thương đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, tiếp tục giữ vững vai trò là trụ cột của nền kinh tế. Xin Bộ trưởng khái quát những kết quả mà ngành đã đạt được?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên: Năm 2024, dưới sự chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự phối hợp kịp thời, hiệu quả của các bộ, ngành, địa phương, ngành Công thương đã chủ động triển khai thực hiện đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả các giải pháp theo chức năng, nhiệm vụ được giao và đạt nhiều kết quả tích cực trên các mặt công tác, đóng góp quan trọng vào thành tựu chung của cả nước.

Cụ thể, chúng tôi đã tạo được sự đột phá trong công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách với hàng loạt luật, nghị định, thông tư được sửa đổi, bổ sung và ban hành mới, nhất là trong lĩnh vực năng lượng và công nghiệp. Trong đó, Bộ Công thương đã tham mưu với cấp có thẩm quyền ban hành chủ trương tái khởi động dự án điện hạt nhân Ninh Thuận; xây dựng cơ chế tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho các dự án điện năng lượng tái tạo, giúp khai thông các điểm nghẽn, hạn chế lãng phí nguồn lực xã hội, tạo thuận lợi cho sự phát triển bứt phá và bền vững ngành năng lượng, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, phục vụ phát triển kinh tế đất nước.

Các cân đối lớn được bảo đảm, nhất là an ninh năng lượng và cân đối cung cầu các mặt hàng thiết yếu, nguyên vật liệu đầu vào; không xảy ra thiếu hụt, đứt gãy nguồn cung xăng dầu; điện bảo đảm cung ứng đủ cho sản xuất, kinh doanh và đời sống nhân dân, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế phục hồi mạnh mẽ và phụ tải điện tăng đột biến.

Sản xuất công nghiệp cũng phục hồi mạnh mẽ, tăng trưởng hơn 8% so với năm 2023, vượt kế hoạch được giao và cao hơn nhiều mức tăng trưởng 2,3% của năm 2023; trong đó, ngành chế biến, chế tạo tăng gần 10%, cao hơn 3 lần mức tăng của năm trước, khẳng định vai trò trụ cột dẫn dắt tăng trưởng kinh tế.

Bên cạnh đó, xuất nhập khẩu tiếp tục là điểm sáng nổi bật và là một trong những động lực chính của tăng trưởng kinh tế với tổng kim ngạch cả năm đạt kỷ lục mới gần 800 tỷ USD, tăng 15% so với năm 2023 và vượt gần 3 lần kế hoạch được giao; cán cân thương mại ghi nhận năm thứ 9 liên tiếp xuất siêu ở mức cao gần 25 tỷ USD, góp phần nâng cao dự trữ ngoại hối, ổn định tỷ giá và các chỉ số kinh tế vĩ mô.

Thị trường trong nước phát triển ổn định ở mức cao, giá cả cơ bản ổn định, nguồn cung các mặt hàng thiết yếu được bảo đảm. Thương mại điện tử tăng trưởng hơn 20%, giúp quy mô thị trường thương mại điện tử bán lẻ vượt mốc 25 tỷ USD, chiếm 2/3 giá trị kinh tế số của cả nước, đưa Việt Nam vào tốp 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử hàng đầu thế giới, tạo động lực phát triển kinh tế số và dẫn dắt chuyển đổi số doanh nghiệp.

Công tác hội nhập kinh tế quốc tế được triển khai đồng bộ, hiệu quả với việc khai mở thành công thị trường tiềm năng lớn ở Trung Đông, châu Phi thông qua ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện Việt Nam - UAE (CEPA) trong thời gian đàm phán ngắn kỷ lục (16 tháng), góp phần mở rộng thêm “xa lộ” hội nhập thương mại toàn cầu của Việt Nam.

Phòng vệ thương mại cũng đạt kết quả tích cực, vững chắc, xử lý thành công hàng trăm vụ việc điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp, lẩn tránh thương mại, góp phần quan trọng bảo vệ hàng hóa Việt Nam trên hành trình vươn ra thế giới.

Phóng viên: Năm 2025 là năm cuối để thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ tại Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng cũng như Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025. Ngành Công thương có kế hoạch và giải pháp gì để hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên: Để góp phần thực hiện thắng lợi, toàn diện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội trong năm tới, tạo nền tảng cho đất nước bước vào kỷ nguyên mới, ngành Công thương sẽ tập trung thực hiện quyết liệt, hiệu quả một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:

Một là, ngành Công thương tiếp tục quán triệt sâu sắc, kịp thời thể chế hóa các quan điểm, chủ trương mới của Đảng, Nhà nước về phát triển công nghiệp, thương mại thành các cơ chế, chính sách đủ mạnh, đồng bộ, khả thi và chỉ đạo, tổ chức thực hiện quyết liệt, hiệu quả, tạo dư địa, động lực mới cho phát triển kinh tế đất nước.

Hai là, ngành Công thương sẽ tập trung đổi mới, nâng cao chất lượng công tác thể chế, xác định đây là nhiệm vụ “đột phá của đột phá”, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, khả thi, thúc đẩy thu hút đầu tư phát triển công nghiệp, năng lượng và thương mại.

Trước mắt, chúng tôi sẽ tập trung hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Điện lực (sửa đổi) và các nghị định của Chính phủ về cơ chế, chính sách về phát triển điện mặt trời áp mái, mua bán điện trực tiếp; xây dựng quy định về khung giá các loại hình điện năng, giá điện 2 thành phần, giá điện theo giờ cũng như các dự thảo Nghị định về cơ chế phát triển các dự án điện khí thiên nhiên và điện gió ngoài khơi, góp phần thúc đẩy thu hút đầu tư, phát triển thị trường điện cạnh tranh.

Bộ Công thương sẽ khẩn trương triển khai rà soát, điều chỉnh Quy hoạch điện VIII và các nhiệm vụ liên quan đến Chương trình phát triển điện hạt nhân theo chỉ đạo của Chính phủ; đồng thời, hoàn thiện dự thảo Luật Hóa chất, Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, Luật Sản xuất sản phẩm công nghiệp trọng điểm để trình Quốc hội tại các kỳ họp tới. Bộ cũng sẽ tiếp tục chủ động đề xuất với cấp có thẩm quyền cho áp dụng đại trà sau thí điểm ở các địa phương về một số cơ chế, chính sách có tính đột phá, phù hợp để khơi thông và giải phóng các nguồn lực cho phát triển ngành.

Ba là, chúng tôi sẽ tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu ngành công nghiệp theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh dựa trên nền tảng của khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo, góp phần làm mới cũng như thúc đẩy các động lực tăng trưởng truyền thống (đầu tư, tiêu dùng và xuất khẩu), đồng thời khai thác có hiệu quả các động lực tăng trưởng mới (chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, các ngành công nghệ cao như chíp, bán dẫn,…).

Bộ Công thương sẽ tập trung thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi, phát triển sản xuất, kinh doanh; đẩy nhanh triển khai các dự án phát triển công nghiệp, năng lượng trọng điểm để sớm đưa vào hoạt động, tạo động lực mới cho tăng trưởng kinh tế.

Bốn là, công tác hội nhập kinh tế quốc tế sẽ được tăng cường hơn nữa thông qua chủ động khai thác có hiệu quả cơ hội từ quan hệ đối ngoại với các nước lớn để đón đầu làn sóng dịch chuyển đầu tư của các tập đoàn đa quốc gia trong lĩnh vực nước ta đang có nhu cầu và lợi thế.

Các giải pháp kết nối giữa doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp trong nước cũng sẽ được thực thi hiệu quả nhằm thúc đẩy phát triển kỹ năng quản trị, chuyển giao công nghệ, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt, đáp ứng yêu cầu tham gia sâu vào chuỗi sản xuất toàn cầu.

Vai trò của hệ thống cơ quan Thương vụ Việt Nam ở ngoài nước sẽ tiếp tục được phát huy nhằm hỗ trợ các địa phương, doanh nghiệp khai thác hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam là thành viên để đa dạng hóa thị trường, chuỗi cung ứng và đẩy mạnh xuất khẩu.

Bộ Công thương sẽ chủ động tham mưu đàm phán, ký kết mới và nâng cấp các FTA với đối tác tiềm năng, tạo động lực tăng cường hợp tác thương mại và đầu tư; đồng thời, đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp chuyển sang xuất khẩu chính ngạch gắn với xây dựng thương hiệu, thúc đẩy xuất khẩu bền vững.

Năm là, Bộ Công thương cũng tập trung nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến thương mại, kết hợp chặt chẽ giữa thương mại truyền thống với hiện đại nhằm khai thác tốt thị trường nội địa còn nhiều tiềm năng; đẩy mạnh phát triển thương mại điện tử và kinh tế số để khai thác tốt hơn xu hướng số hóa nền kinh tế; theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả, thị trường các mặt hàng thiết yếu để điều hành phù hợp, hiệu quả; tăng cường công tác quản lý và giám sát thị trường nội địa cũng như nâng cao năng lực phòng vệ thương mại, bảo vệ sản xuất, lợi ích người tiêu dùng, phù hợp với các cam kết quốc tế.

Sáu là, toàn ngành Công thương sẽ khẩn trương hoàn thành sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy theo chỉ đạo của Trung ương, bảo đảm “tinh-gọn-mạnh-hiệu năng-hiệu lực-hiệu quả”, gắn với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức đủ phẩm chất, năng lực ngang tầm nhiệm vụ trong tình hình mới; tiếp tục tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính gắn với đổi mới lề lối, phương thức làm việc, đề cao trách nhiệm người đứng đầu trong triển khai thực hiện nhiệm vụ.

Chúng tôi quyết tâm đẩy mạnh cải cách, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, nhất là thủ tục hành chính nội bộ gắn với thúc đẩy chuyển đổi số trong mọi hoạt động, tạo chuyển biến mạnh trong toàn hệ thống.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

THÁI LINH (thực hiện)