Ngành gỗ muốn thoát gia công

Thông tin này được Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) đưa ra tại Đại hội nhiệm kỳ V (2025-2030), tổ chức chiều 11-12 tại TP.HCM.

Toàn cảnh đại hội. Ảnh: CHÍ NHÂN

Trong nhiệm kỳ IV (2019–2024), thị trường tiêu thụ gỗ gặp nhiều khó khăn do các quy định chặt chẽ về nguồn gốc, phòng vệ thương mại cùng áp lực cạnh tranh gay gắt. Dù vậy, ngành gỗ Việt Nam vẫn duy trì đà tăng trưởng tích cực.

Giá trị xuất khẩu năm 2024 ước đạt hơn 16 tỉ USD. Con số này giúp ngành gỗ tiếp tục giữ vững vị thế là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam và nằm trong nhóm 5 quốc gia xuất khẩu gỗ hàng đầu thế giới.

Dự báo năm 2025 thị trường vẫn còn khó khăn nhưng tính chung 10 tháng đầu năm 2025, giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản ước đạt 14 tỉ USD, tăng 6% so với cùng kỳ. Trong đó, xuất khẩu sản phẩm gỗ ước đạt 9,6 tỉ USD, tăng 5,3%. Kết quả này cho thấy sự linh hoạt và khả năng thích ứng cao của doanh nghiệp, đặc biệt tại thị trường Mỹ.

Tại đại hội, hiệp hội và các doanh nghiệp cũng thẳng thắn chỉ ra nhiều điểm nghẽn. Đáng chú ý, công tác hoàn thuế, phân loại hàng hóa xuất nhập khẩu và quy định phòng cháy chữa cháy vẫn là những vấn đề lớn.

Bên cạnh đó, nguồn nguyên liệu trong nước mới đáp ứng khoảng 70-75% nhu cầu chế biến, vẫn phụ thuộc đáng kể vào nhập khẩu. Giá cước logistics tăng cao, cộng thêm yêu cầu truy xuất nguồn gốc khắt khe từ EU, Bắc Mỹ khiến chi phí sản xuất tăng mạnh.

Mặt khác, phần lớn doanh nghiệp Việt Nam vẫn chủ yếu gia công theo hình thức OEM (sản xuất theo đơn hàng), chưa có nhiều thương hiệu gỗ mạnh tầm quốc tế. Đây là thách thức lớn nếu muốn tăng giá trị và phát triển bền vững.

Để duy trì đà tăng trưởng, VIFOREST cho biết trong nhiệm kỳ mới sẽ phối hợp cùng các bộ, ngành và doanh nghiệp khắc phục những tồn tại chủ quan.

Hiệp hội ưu tiên nâng cao năng lực cạnh tranh qua chuyển đổi số và công nghệ. Đơn vị cũng sẽ thúc đẩy doanh nghiệp chuyển từ gia công (OEM) sang tự thiết kế (ODM) và sở hữu thương hiệu (OBM), nhằm xây dựng chuỗi cung ứng gỗ minh bạch, bền vững.

THU HÀ