Ngành Hải quan: Chủ động nguồn lực để đạt mục tiêu chuyển đổi số

Phát triển hệ thống theo hướng xử lý tập trung

Những năm qua, hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) của ngành Hải quan đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần đắc lực cho tạo thuận lợi thương mại và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hải quan, được cộng đồng doanh nghiệp, người dân và các cơ quan quản lý nhà nước ghi nhận, đánh giá cao.

Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu phát triển trong giai đoạn mới, cũng như phù hợp với chủ trương, kế hoạch chuyển đổi số của Chính phủ, của Bộ Tài chính; ứng dụng công nghệ của Cách mạng công nghiệp 4.0; xu hướng phát triển của cơ quan Hải quan các nước phát triển trên thế giới và mô hình phát triển hải quan số do Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) đưa ra, Tổng cục Hải quan đã và đang triển khai quyết liệt các nội dung công việc liên quan đến chuyển đổi số.

Về mặt quan điểm, chuyển đổi số trước tiên là chuyển đổi nhận thức. Một cơ quan, tổ chức có thể tiến hành chuyển đổi số ngay thông qua việc sử dụng nguồn lực, hệ thống kỹ thuật sẵn có để số hóa toàn bộ tài sản thông tin của mình, tái cấu trúc quy trình nghiệp vụ, cơ cấu tổ chức và chuyển đổi các mối quan hệ từ môi trường truyền thống sang môi trường số… Người dân là trung tâm của chuyển đổi số. Trong đó, thiết bị di động thông minh là phương tiện chính của người dân trong thế giới số…; thể chế và công nghệ là động lực của chuyển đổi số. Ngoài ra, phát triển nền tảng số là giải pháp đột phá để thúc đẩy chuyển đổi số nhanh hơn, giảm chi phí, tăng hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về hải quan. Đây là quan điểm mà ngành Hải quan luôn quán triệt khi triển khai nhiệm vụ chuyển đổi số.

Nguồn: Tổng cục Hải quan Đồ họa: Hồng Vân

Theo ông Lê Đức Thành - Cục trưởng Cục CNTT và Thống kê hải quan, Tổng cục Hải quan, năm 2022, WCO đã chọn là năm thúc đẩy chuyển đổi số Hải quan. Đồng thời, để đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số theo mục tiêu đặt ra tại Quyết định 749/QĐ-TTg ngày 3/6/2020 của Chính phủ về phê duyệt “Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Ngành Hải quan cũng đã đặt nhiều mục tiêu để phấn đấu đến năm 2025 phát triển Hải quan số, nâng cao hiệu quả, hiệu lực hoạt động.

Mục tiêu đầu tiên chính là hoàn thành xây dựng hệ thống CNTT đáp ứng yêu cầu thực hiện Hải quan số. Theo đó, mỗi hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện xuất nhập cảnh được quản lý từ khâu đầu đến khâu cuối sử dụng nền tảng công nghệ số; phát triển hệ thống CNTT theo định hướng xử lý tập trung, đáp ứng yêu cầu triển khai mở rộng Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN và Cơ chế một cửa quốc tế nhằm đáp ứng yêu cầu kết nối, trao đổi, chia sẻ thông tin giữa cơ quan hải quan với các bộ, ngành và các bên có liên quan tham gia chuỗi dây chuyền cung ứng thương mại.

Các mục tiêu khác được chuyển hóa thành những chỉ tiêu hết sức cụ thể. Đó là: 100% thủ tục hành chính có nhu cầu sử dụng cao được cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 và được thực hiện trên nhiều phương tiện truy cập khác nhau. Bên cạnh đó, cung cấp dịch vụ 24/7, sẵn sàng phục vụ trực tuyến bất cứ khi nào người dân và doanh nghiệp cần. Các dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 có sự phù hợp về kỹ thuật công nghệ với Cổng dịch vụ công Quốc gia được tích hợp lên Cổng dịch vụ công quốc gia.

Học tập kinh nghiệm của hải quan các nước tiên tiến

Ông Lê Đức Thành cho rằng, để thực hiện thành công chuyển đổi số, khối lượng công việc đặt ra là rất lớn. Cụ thể, toàn ngành Hải quan phải tiếp tục hoàn thiện môi trường pháp lý; hoàn thiện, nâng cao chất lượng hạ tầng số; phát triển các nền tảng về CNTT; phát triển cơ sở dữ liệu; phát triển các ứng dụng, dịch vụ; Bảo đảm an toàn thông tin; phát triển nguồn nhân lực...

“Ngoài ra, chúng ta phải thúc đẩy hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm và tăng cường hợp tác quốc tế, học tập kinh nghiệm của hải quan các nước tiên tiến nhằm đẩy mạnh ứng dụng các giải pháp công nghệ trong xây dựng và triển khai các hệ thống công nghệ thông tin hải quan” – lãnh đạo Cục Công nghệ thông tin và thống kê hải quan cho hay.

Để khẳng định quyết tâm hoàn thành những mục tiêu này, vừa qua, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan đã ban hành Chỉ thị số 384/CT-TCHQ về việc đẩy mạnh cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục hải quan hướng tới hải quan phi giấy tờ năm 2022. Điều này sẽ góp phần giúp ngành Hải quan hướng đến đạt được mục tiêu cải cách hiện đại hóa giai đoạn 2021-2030; xây dựng nền tảng Hải quan số dựa trên ứng dụng dữ liệu lớn (big data); hướng tới kết nối với các bên thông qua việc chia sẻ dữ liệu và các nền tảng số hóa để tạo các dịch vụ Hải quan số; ứng dụng tối đa các công nghệ mới của cuộc cách mạng 4.0 để chủ động phấn đấu là đơn vị đi đầu trong kế hoạch chung về chuyển đổi số của Chính phủ, phấn đấu trở thành cơ quan hải quan số hàng đầu trên thế giới trong giai đoạn 2026-2030.

Phấn đấu 100% thủ tục hành chính thông qua Cơ chế một cửa quốc gia

Ngành Hải quan cũng phấn đấu 100% thủ tục hành chính cấp phép, kiểm tra chuyên ngành cho hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh được thực hiện thông qua Cơ chế một cửa quốc gia; 95% chứng từ thuộc hồ sơ hải quan được chuyển sang dạng dữ liệu điện tử, tiến tới số hóa; 100% thủ tục hành chính đủ điều kiện theo quy định của pháp luật được cung cấp dưới hình thức dịch vụ công trực tuyến mức độ 4; 100% dịch vụ công trực tuyến được thiết kế, thiết kế lại nhằm tối ưu hóa trải nghiệm người dùng, khi sử dụng được điền sẵn dữ liệu mà người dùng đã cung cấp trước đó theo thỏa thuận, phù hợp với tiêu chuẩn chất lượng dịch vụ.