Ngành nông nghiệp Gia Lai: 'Sống chung' với khó khăn thách thức

Đối mặt nhiều khó khăn

Năm 2019, bệnh dịch tả heo châu Phi đã xảy ra tại 3.337 hộ ở 393 thôn, làng của 105 xã, phường, thị trấn thuộc 15 huyện, thị xã, thành phố. Tổng số heo mắc bệnh, chết buộc phải tiêu hủy là 29.751 con với trọng lượng 1.487,6 tấn. Hiện dịch còn xảy ra tại 1.273 hộ ở 120 thôn, làng của 29 xã, phường, thị trấn thuộc 11 huyện, thị xã, thành phố có heo mắc bệnh, chết và tiêu hủy chưa qua 30 ngày. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh có hơn 10 ngàn ha mì bị bệnh khảm lá vi rút, bắp bị sâu keo mùa thu gây hại; hàng chục ngàn héc ta cây trồng tại các huyện phía Đông và Đông Nam tỉnh bị hạn hán, thiệt hại khoảng 1.696,7 tỷ đồng. Giá cả một số mặt hàng như: cà phê, hồ tiêu, mía giảm 20-50% so với năm 2018... đã ảnh hưởng đến đời sống người nông dân.

Thu hoạch chanh dây. Ảnh: Nguyễn Linh Vinh Quốc

Tại huyện Krông Pa, năm 2019, gần 2.103 ha mì bị nhiễm bệnh khảm lá vi rút; có 424 con heo với tổng trọng lượng 14,7 tấn bị chết và tiêu hủy do dịch tả heo châu Phi. Ông Đinh Xuân Duyên-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Krông Pa-cho biết: Ngoài dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi, ngành nông nghiệp huyện còn gặp rất nhiều khó khăn do khô hạn. Lượng mưa của năm 2018 thấp, cộng với nắng nóng kéo dài từ tháng 6 đến tháng 8 làm mực nước trên hệ thống sông suối và các hồ như: Phú Cần, Ia Mlah, Ia Hdreh, đập dâng Uar... xuống thấp không đủ nước tưới dẫn đến hơn 3 ngàn ha cây trồng bị hạn, năng suất giảm 30-70%.

Tương tự, tại huyện Kbang, do mùa mưa năm 2018 kết thúc sớm khiến lượng nước tích trữ tại các hồ thủy lợi, thủy điện và sông suối thấp hơn nhiều so với trung bình nhiều năm, trong khi mùa mưa năm 2019 đến muộn đã ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất của người dân. Ông Mã Văn Tình-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện-cho biết: “Chưa năm nào nắng hạn xảy ra trên cả vụ Đông Xuân và vụ mùa như năm nay. Hạn hán đã làm hơn 7.300 ha mía, bắp, lúa nước giảm năng suất trên 50%. Ngoài ra, bệnh khảm lá vi rút làm ảnh hưởng đến năng suất của hơn 400 ha mì; sâu keo mùa thu gây hại hơn 35 ha bắp. Riêng bệnh dịch tả heo châu Phi mặc dù có xảy ra trên địa bàn huyện nhưng không gây ảnh hưởng lớn đến chăn nuôi. Tuy nhiên, bệnh vẫn gây tâm lý hoang mang cho người dân”.

Tại Ia Pa, ông Lê Văn Nguyên-Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện-cho biết: “Trong năm 2019, bệnh khảm lá vi rút bùng phát rất nhanh làm hơn 1.488 ha mì bị nhiễm. Để hạn chế sự lây lan nguồn bệnh, giảm thiểu thiệt hại, Trung tâm đã phối hợp với các xã mở lớp tập huấn hướng dẫn người dân các biện pháp phòng trừ bệnh và vận động các hộ tích cực phối hợp với cơ quan chức năng xử lý nhổ bỏ, tiêu hủy những diện tích nhiễm cục bộ, nhiễm nhẹ. Ngoài ra, Ia Pa là địa phương bị thiệt hại nặng nề do bệnh dịch tả heo châu Phi”.

Nỗ lực vượt khó

Ông Đoàn Ngọc Có-Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT-cho biết: Khi dịch bệnh xuất hiện, Sở đã chỉ đạo Chi cục Chăn nuôi và Thú y chủ động đề xuất, tham mưu giúp Ban chỉ đạo phòng-chống dịch tả heo châu Phi tỉnh kịp thời triển khai các biện pháp phòng-chống dịch; thường xuyên phối hợp với các huyện, thị xã, thành phố hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc công tác phòng-chống dịch tại địa phương và giám sát chặt chẽ, nắm bắt tình hình dịch bệnh gia súc, gia cầm trên địa bàn tỉnh. “Đến nay, các địa phương đã triển khai hỗ trợ cho hộ chăn nuôi có heo mắc bệnh và tiêu hủy với tổng kinh phí khoảng 8 tỷ đồng. Sau khi khống chế dịch, một số trang trại, hộ gia đình đã bắt đầu tái đàn để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ thịt heo của thị trường vào dịp cuối năm. Ngoài ra, chăn nuôi trang trại tập trung theo chuỗi khép kín, ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến, công nghệ cao được mở rộng và nhiều mô hình chăn nuôi hữu cơ, sinh học được hình thành. Hiện toàn tỉnh có 205 trại chăn nuôi gồm 126 trại chăn nuôi heo, 53 trại gia cầm, 26 trại bò”-ông Có cho biết thêm.

Mô hình sản xuất rau thủy canh của ông Nguyễn Văn Hưng (thôn An Tân Sơn, xã Tân An, huyện Đak Pơ). Ảnh: L.N

Giá trị sản xuất nông-lâm nghiệp, thủy sản năm 2019 của tỉnh ước đạt 28.521 tỷ đồng, đạt 99,9% kế hoạch, tăng 5,29% so với năm 2018. Trong đó, nông nghiệp tăng 5,1%; lâm nghiệp giảm 5,5%; thủy sản tăng 4,3% so với năm 2018. Tổng diện tích gieo trồng cả năm ước đạt 533.441 ha, đạt 99,5% kế hoạch, giảm 0,4% so với năm 2018. Tổng đàn gia súc 708.962 con (trâu 14.410 con, bò 385.806 con, heo 308.746 con).

Ngoài ra, xu hướng phát triển sản xuất quy mô lớn, hợp tác liên kết theo chuỗi giá trị tiếp tục được nhân rộng. Theo đó, toàn tỉnh có 165 cánh đồng lớn với tổng diện tích 8.840 ha của 3.607 hộ dân và 8 doanh nghiệp tham gia; có 192 hợp tác xã nông nghiệp; 21 dự án ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp; 12.000 ha cà phê sản xuất theo tiêu chuẩn 4C; 1.200 ha rau, cà phê, hồ tiêu và cây ăn quả sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP; gần 1.000 ha cây ăn quả sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGAP; 60 ha cà phê, hồ tiêu sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ; hơn 25.634 ha cây trồng được áp dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước. Trong năm 2019, toàn tỉnh đã tái canh được 2.561 ha cà phê, nâng tổng diện tích tái canh từ năm 2016 đến nay lên 12.082 ha; xây dựng 38 mô hình điểm về sản xuất và tái canh cà phê bền vững; xây dựng 15 vườn mẫu sản xuất cà phê theo tiêu chuẩn 4C, VietGAP...

Cũng theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT, hiện nay, trong sản xuất nông nghiệp, cơ cấu cây trồng trên địa bàn tỉnh đa dạng hơn. Trong năm qua, người dân đã chuyển đổi 4.000 ha các loại cây kém hiệu quả, rủi ro cao như mía, hồ tiêu sang trồng cây ăn quả; chuyển đổi 659 ha đất lúa kém hiệu quả sang trồng các loại cây có giá trị kinh tế, thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu, phù hợp với nhu cầu của thị trường. Các địa phương đã hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung quy mô từ vài chục héc ta đến vài trăm héc ta trên các loại cây trồng như: cà phê, cao su, cây ăn quả, lúa, rau đậu các loại... Nhiều doanh nghiệp, tập đoàn lớn đã chọn nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ làm hướng đi chính để đầu tư và đạt được những thành công rõ rệt, góp phần làm tăng năng suất, chất lượng sản phẩm. “Đặc biệt, để tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh công tác tái cơ cấu ngành nông nghiệp, UBND tỉnh đã ban hành Chương trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, chất lượng sản phẩm và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất; Tỉnh ủy đã ban hành nghị quyết về bảo tồn và phát triển cây dược liệu, nghị quyết phát triển sản xuất rau, hoa và cây ăn quả”-ông Có nhấn mạnh.

LÊ NAM