Ngành tôn thép có lâm nguy?

Theo đó, sáng hôm qua 18/3, Tôn Hoa Sen đã tổ chức cuộc họp Đại hội đồng cổ đông niên độ tài chính 2024 - 2025. Khác với phần lớn các doanh nghiệp trên thị trường, năm tài chính của Tôn Hoa Sen kết thúc vào cuối tháng 9 hàng năm, không phải cuối tháng 12. Đó là lý do có niên độ tài chính 2024 - 2025 như vậy.

Đáng chú ý, ông Lê Phước Vũ, Chủ tịch Tôn Hoa Sen cho rằng, ngành tôn thép giỏi lắm chỉ đi ngang, xu thế chung là đi xuống. Tôn Hoa Sen là doanh nghiệp nổi tiếng tại Việt Nam với sản phẩm chính là tôn mạ, doanh thu mỗi năm của công ty ở mức trên 40.000 tỷ đồng. Việc Chủ tịch một doanh nghiệp lớn đưa ra nhận xét tiêu cực về ngành là điều đáng chú ý.

Vậy ngành tôn thép có thực sự lâm nguy?

Tôn Hoa Sen đã tăng trưởng liên tục suốt một thập kỷ nhờ động lực chính là xuất khẩu. Theo ông Vũ, tỷ trọng xuất khẩu của công ty hàng năm ở xung quanh mức 60%. Từ năm 2018, khi ông Donald Trump ngồi ghế Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ đầu tiên, Tôn Hoa Sen đã phải chịu mức thuế 25% khi xuất khẩu vào nước này. Đến nay, công ty chịu thêm một vụ kiện chống bán phá giá nữa, dự kiến có kết quả vào cuối năm nay. Thị trường châu Âu cũng gặp khó khăn vì hạn ngạch nhập khẩu tôn thép, trong khi Ấn Độ và Malaysia khởi xướng vụ kiện chống bán phá giá với thép Việt Nam.

Những lý do ông Vũ đưa ra là do xu hướng bảo hộ trên toàn cầu, đặc biệt từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ngồi ghế lần hai khiến việc xuất khẩu, động lực tăng trưởng chính của Tôn Hoa Sen trở nên khó khăn.

Thị trường nội địa có những biến động gì?

Ông Vũ không kỳ vọng mấy vào thị trường nội địa bởi ông cho rằng, cung đã vượt quá cầu. Chủ tịch Tôn Hoa Sen nhận định, tổng công suất các nhà máy nội địa hiện nay đã gấp 3 lần nhu cầu trong nước. Nếu nhận định này đúng thì ngành thép Việt thật sự đang lâm nguy?

Đánh giá bi quan về thị trường của Tôn Hoa Sen được đưa ra khi Công ty này mất dần đi lợi thế cạnh tranh trong nước do quy mô không đủ lớn. Ông Vũ có vẻ như thừa nhận điều ấy khi nói về kế hoạch đầu tư nhà máy thép Cà Ná với mức đầu tư lên tới 10 tỷ USD từ năm 2020 nhưng phải dừng dự án.

Trong cuộc họp cổ đông sáng 18/3, ông Vũ lấy vui mừng vì việc dừng sớm dự án Cà Ná, bởi nhờ vậy mà công ty không phải gánh nợ. Từ năm 2022 đến nay, Tôn Hoa Sen hoàn toàn không vay nợ dài hạn.

Hiện tại, khi Tôn Hoa Sen đã dừng hẳn dự án 10 tỷ USD, Hòa Phát hay Formosa vẫn mở rộng sản xuất, xây dựng thêm nhà máy. Riêng Hòa Phát rất lạc quan khi nhà máy Dung Quất giai đoạn 2 đi vào hoạt động. Nếu thị trường thực sự khó khăn và cung vượt cầu, thì Hòa Phát sẽ không mạo hiểm như vậy. Đặc biệt khi mà giai đoạn 2 sẽ đạt công suất tối đa vào năm 2028 theo kế hoạch.

Ngoài ra, kế hoạch xây dựng các công trình lớn như sân bay Long Thành, đường sắt cao tốc Bắc - Nam, sự hồi phục của thị trường bất động sản, việc thúc đẩy đầu tư công từ Chính phủ,… sẽ mang đến cho ngành thép nhiều cơ hội.

Trong thời gian tới, khi thép cuộn nóng HRC của Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam bị đánh thuế chống bán phá giá, Hòa Phát và Formosa còn tranh thủ lợi thế để chiếm lĩnh thêm thị trường trong nước mà thép Trung Quốc để lại.

Một điều không may, HRC là nguyên liệu đầu vào của Tôn Hoa Sen. Việc đánh thuế này có thể khiến giá đầu vào của công ty này bị đội lên và càng mất thêm lợi thế cạnh tranh.

Như vậy, ngành thép Việt dù đứng trước nhiều thách thức, khó khăn của tình hình địa chính trị bấp bênh nhưng vẫn còn rất nhiều tiềm năng và dư địa tăng trưởng trong tương lai.

Minh Thư