Ngày mai, xét xử 19 bị cáo trong vụ án Gang thép Thái Nguyên

Trong vụ, 14 bị cáo bị đưa ra xét xử về tội “Vi phạm quy định của Nhà nước về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”. Các bị cáo bị truy tố tội danh này gồm: Trần Trọng Mừng – nguyên Tổng Giám đốc TISCO; Mai Văn Tinh – nguyên Chủ tịch Tổng Công ty Thép Việt Nam; Trần Văn Khâm – nguyên Chủ tịch, kiêm Tổng Giám đốc TISCO.

Tiếp đến là Đậu Văn Hùng – nguyên Tổng Giám đốc Tổng công ty Thép Việt Nam; Ngô Sĩ Hán – nguyên Trưởng ban Dự án mở rộng giai đoạn 2 TISCO; Đặng Văn Tập – nguyên Phó giám đốc thường trực BQLDA; Đồng Quang Dương – nguyên Phó giám đốc BQLDA; Đỗ Xuân Hòa – nguyên Kế toán trưởng TISCO; Lê Thị Tuyết Lan – nguyên Phó phòng kế toán TISCO.

Đầu tư hàng nghìn tỷ đồng nhưng Dự án Gang thép Thái Nguyên chỉ như "đống sắt vụn".

Tương tự, Uông Sĩ Bính – nguyên Phó phòng Kế toán Tổng công ty Thép Việt Nam; Nguyễn Văn Tráng – nguyên Ủy viên kiểm soát Tổng công ty Thép Việt Nam; Nguyễn Trọng Khôi – nguyên Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Thép Việt Nam; Đặng Thúc Kháng – nguyên Trưởng ban Kiểm tra Tổng công ty thép Việt Nam; Trịnh Khôi Nguyên – nguyên Trưởng phòng Đầu tư phát triển Tổng công ty thép Việt Nam cũng bị xét xử về tội danh trên.

Các bị cáo còn lại là Lê Phú Hưng, Nguyễn Minh Xuân – cùng nguyên thành viên HĐQT Tổng công ty Thép Việt Nam; Nguyễn Chí Dũng, Đoàn Thu Trang và Hoàng Ngọc Diệp – cùng nguyên thành viên HĐQT TISCO cùng bị truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Theo kế hoạch của tòa án, phiên xử sẽ diễn ra trong 10 ngày liên tiếp, kể cả thứ 7, chủ nhật dưới sự điều hành của Thẩm phán Phan Huy Cương. Ngoài ra, tòa án còn bố trí 8 thẩm phán, 2 thư ký dự khuyết. Có hơn 30 luật sư tham gia bào chữa cho các bị cáo.

Trước đó, cáo trạng của Viện KSND Tối cao xác định, Dự án Mở rộng giai đoạn 2 của TISCO được triển khai năm 2007 và do Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS) chỉ đạo, kiểm soát. Đơn vị trúng thầu là Tập đoàn Khoa học công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC).

Triển khai dự án, TISCO đã ký với MCC hợp đồng trọn gói EPC trị giá hơn 160 triệu USD. Trong đó, phần E (thiết kế) trị giá hơn 3,1 triệu USD, phần P (cung cấp thiết bị) trị giá gần 115 triệu USD và phần C (xây lắp) trị giá hơn 42 triệu USD.

Nội dung hợp đồng EPC thể hiện, giá trị 160 triệu USD là không đổi và MCC phải thi công, chạy thử, chuyển giao công nghệ cũng như sửa chữa lỗi nếu có của dây chuyền luyện kim công suất 500.000 tấn phôi thép/năm... trong vòng 30 tháng.

Ngoài ra, nhà thầu MCC phải nhận trách nhiệm toàn bộ về việc lường trước tất cả khó khăn và chi phí để hoàn thành công trình… Tháng 8-2007, hợp đồng EPC chưa có hiệu lực nhưng TISCO đã cho nhà thầu MCC ứng hơn 35 triệu USD.

Đến cuối năm 2008, tức 11 tháng sau khi hợp đồng có hiệu lực, tập đoàn luyện kim Trung Quốc vẫn chưa lựa chọn nhà thầu phụ, chưa hoàn thiện thiết kế, không đặt hàng máy móc… Thậm chí, MCC rút hết người về nước, đồng thời yêu cầu chủ đầu tư tăng giá trị hợp đồng EPC thêm 138 triệu USD nữa. Lý do MCC đưa ra là thay đổi tỷ giá, thị trường thế giới biến động.

Cáo trạng truy tố cho rằng, các bị cáo biết doanh nghiệp Trung Quốc vi phạm hợp đồng và có thể chấm dứt hợp tác, thu tiền tạm ứng, áp dụng điều khoản phạt nhưng lại xin ý kiến để có thể chấp thuận yêu cầu điều chỉnh tăng giá trị hợp đồng cho nhà thầu thi công.

Tài liệu truy tố cũng xác định, các bị cáo trong vụ án đã bất chấp quy định của hợp đồng và tư vấn từ hãng luật nước ngoài. Từ đó dẫn tới việc TISCO và VNS đã chấp thuận tăng giá phần C (xây lắp) và chuyển hình thức từ hợp đồng trọn gói sang hợp đồng theo đơn giá, dẫn tới việc tăng giá thi công dự án.

Ngoài phần C, tập đoàn luyện kim Trung Quốc chỉ hoàn thành phần E (thiết kế) và được thanh toán gần 3 triệu USD (hơn 92%). Tại phần P (cung cấp), MCC còn thiếu 526 tấn thiết bị trị giá 16 triệu USD nhưng vẫn được TISCO thanh toán hơn 107 triệu USD (93,86%).

Cùng với việc tăng giá hợp đồng, dự án bị kéo dài nên đã đội vốn từ tổng mức đầu tư ban đầu là 3.834 tỷ đồng lên tới 8.104 tỷ đồng. Đến năm 2018, dự án chưa hoàn thành, nhiều thiết bị đã hư hỏng nhưng TISCO đã đổ vào đây hơn 4.423 tỷ đồng, dẫn tới thiệt hại hơn 830 tỷ đồng là số tiền lãi phải trả cho các ngân hàng.

Lâm Vinh