Nghệ An: Người dân trồng mía 'ngồi trên lửa' vì nhà máy chậm thu mua

Người dân "ngồi trên lửa", nguồn thu nhập chính bị đe dọa

Theo thời vụ, cứ đến khoảng giữa tháng 11 đến tháng 4 hàng năm, người trồng mía đã thu để bán cho Công ty CP Đường Sông Con. Năm nay, đến tháng 3/2025, người dân vẫn thấp thỏm lo lắng vì nhà máy chậm trễ trong việc thu mua.

Có mặt tại các đồng mía của các xã: Giai Xuân, Tân Xuân, Tân Hợp... huyện Tân Kỳ theo ghi nhận của PV nhận thấy hàng trăm ha mía vẫn đứng xanh đồng.

Hàng trăm ha mía đến thời vụ nhưng vẫn chưa được thu hoạch

Mặc dù đang là thời kì mùa vụ nhưng trên các cánh đồng vẫn im lìm, tiếng xe cộ vắng tanh, lâu lâu mới thấy bóng dáng của người dân kéo xe chặt tỉa ít ngọn về cho trâu bò và thu hoạch bán lẻ cho các thương lái.

Theo chân chị Trương Thị T. (trú ở xóm Hoàng Trang, xã Tân Xuân, huyện Tân Kỳ) ra rẫy mía đã đến mùa thu hoạch, nhìn mía đứng sừng sững, xốp ruột, chị không khỏi xót xa.

Năm nay, gia đình chị T. trồng hơn 3ha mía nhưng hiện nay gia đình chị chưa bán được một cây nào, thời điểm này đã cuối vụ rồi cuối nên chị rất nóng ruột.

Cùng cảnh ngộ, gia đình anh Vũ Đình T. (trú ở xã Gia Xuân), năm nay trồng khoảng 8ha, nhưng đến thời điểm này anh mới chỉ bán nhỏ lẻ không đáng là bao.

“Chắc chắn trọng lượng mía sẽ giảm rất nhiều, nhưng lo nhất vẫn là nguồn thu nhập của gia đình. Thực trạng này năm nào chúng tôi cũng phải gánh chịu nhưng không biết kêu ai cho thấu", anh T. chua chát cho nói.

Với đà thu mua hiện nay, người dân ở đây không biết lúc nào nhà anh mới bán hết mía. Bên cạnh đó nếu khi nhà máy có lệnh thì nhân dân phải hối hả thu hoạch gấp gáp thì lúc đó chẳng khác gì làm khó người dân.

Người dân thu hoạch rồi mòn mỏi chờ Công ty thu mua

Khác với gia đình chị T. và anh T. thì gia đình anh Hoàng Văn C. (trú ở xã Giai Xuân), cho biết, nhiều năm nay gia đình anh kinh tế dựa vào cây mía là chủ lực với hơn 8ha. Thế nhưng khi cây mía thu mua không đảm bảo, giá cả bấp bênh nên gia đình anh dự định sẽ chuyển sang trồng cây sắn và keo. Chỉ còn lại ít diện tích để trồng mía giống vì theo anh C. mình đã sợ cảnh trồng mía nhiều để rồi phụ thuộc, ăn ngủ không yên mà năm nào nhà máy cũng làm khó.

Chính quyền địa phương và doanh nghiệp nói gì?

Theo phản ánh của người dân và chính quyền tại đây, không chỉ năm nay mà các năm trước cũng thế. Việc Công ty CP Mía đường Sông Con thu mua mía chậm đã diễn ra thường niên và đây được xem là phương án "tối ưu" được áp dụng để có lợi cho công ty.

Chủ tịch UBND xã Tân Xuân, huyện Tân Kỳ cho biết, trên địa bàn xã diện tích trồng mía hơn 400ha. Số diện tích này người dân chủ yếu hợp đồng với Công ty CP Mía đường Sông Con. Năm nay phía công ty thu mua chậm, ít lệnh nên dân phải bán ngoài khoảng 50%.

Nhiều văn bản của UBND xã Giai Xuân gửi đến các cơ quan chức năng với mong muốn phía Công ty nhà máy đường Sông Con mua mía cho dân đúng thời vụ

"Chúng tôi đã nhiều lần phản ánh tình trạng này với Công ty nhưng vẫn không có hiệu quả. Khi người dân dài cổ chờ lệnh nhà máy thì họ phải bán cho các thương lái trên địa bàn để cứu vớt nguồn thu nhập. Trong khi đó phía công ty tìm mọi cách để làm khó dân", Chủ tịch UBND xã Tân Xuân bức xúc.

So với diện tích trồng mía của xã Tân Xuân thì xã Giai Xuân gấp đôi với tổng diện tích trồng mía toàn xã là hơn 880ha.

Theo báo cáo của xã Giai Xuân, vụ ép 2024 – 2025 xã Giai Xuân có tổng diện tích mía đứng là 882,9 ha. Tuy nhiên sau gần hai tháng (từ ngày 25.11.2024 đến ngày 16.1/.2025), Công ty Cổ phần mía đường Sông con tiến hành thu hoạch, trên địa bàn xã mới 49,5ha/882,9ha, trọng lượng khoảng 3000 tấn.

"Nội dung này chính quyền xã đã nhiều lần làm việc với phía Công ty rồi nhưng họ không nghe. Đến thời vụ phía công ty vẫn cấp lệnh thu nhập nhưng rất ít, phía xã đã có các văn bản báo cáo cho huyện và công ty nhiều lần rồi. Nếu tình trạng này vẫn tiếp diễn, vào cuối vụ cấp lệnh thì làm khó cho người dân như: thiếu nhân lực, mùa vụ chậm trễ... Kinh tế người dân ở đây chỉ chờ vào cây mía nhưng nhà máy thì luôn có lý do riêng để làm khó người dân", Chủ tịch UBND xã Giai Xuân Vũ Ngọc Sơn cho biết.

Liên quan đến vấn đề này, một lãnh đạo UBND huyện Tân Kỳ cho biết, phía huyện cũng đã nắm được tình hình về việc người dân bức xúc về vấn đề nhà máy chậm trễ thu mua mía. Ủy ban huyện đã chỉ đạo các xã có diện tích trồng mía nhiều báo cáo nhanh vấn đề này. Quan niệm của chính quyền là bảo vệ lợi ích cho người dân một cách tốt nhất.

Trao đổi với PV Báo Đại Biểu Nhân dân, lãnh đạo Công ty CP Mía đường Sông Con cho hay, vụ ép của nhà máy đường là kéo dài từ cuối tháng 12.2024 đến cuối tháng 4.2025, mong muốn của dân là muốn thu hoạch trước và sau Tết. Việc thu hoạch mía phải theo chu kỳ, nếu người dân muốn thu hoạch vào một thời điểm nhất định thì không thể. Việc người dân bán mía trong tỉnh thì là chuyện bình thường còn thu hoạch đi bán ngoài tỉnh thì không nên.

Cũng theo đại diện của Công ty CP Mía đường Sông Con thì việc thu mua mía của người dân là diễn ra bình thường, phía Công ty sẽ cố gắng đúng tiến độ.

Nhiều năm qua, việc Công ty thu mua mía chậm đã xảy ra thường xuyên. Người dân và chính quyền xã đã phản ánh nhiều nhưng vẫn không có hiệu quả.

Báo Đại Biểu Nhân dân sẽ tiếp tục thông tin sự việc đến bạn đọc.

Nguyễn Tú - Xuân Sinh