Nghệ An: 'Sốc' khi nộp thuế đất

Thửa đất 300m2 của gia đình bà Nguyễn Thị Hồng phải nộp 4,5 tỷ đồng tiền thuế nếu chuyển mục đích sử dụng từ đất vườn sang đất ở. Ảnh: Điền Bắc.

Thuế đất cao hơn tiền bán đất

Ngày 21/5, UBND tỉnh Nghệ An ban hành bảng giá đất mới, với mức tăng mạnh nhất trong các đợt điều chỉnh từ trước đến nay, có nơi tăng đến 15 lần so với giai đoạn 2019 - 2024. Tại TP Vinh, mức điều chỉnh tập trung ở các trục đường trung tâm và các tuyến kết nối vùng.

Lý giải cho việc này, UBND tỉnh Nghệ An cho rằng, điều chỉnh giá nhằm tiệm cận giá thị trường, tăng tính minh bạch trong giao dịch, đồng thời làm căn cứ quản lý nhà nước về đất đai, xác định nghĩa vụ tài chính với người dân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, thực tế cho thấy bảng giá đất tăng đột biến đã khiến nhiều người dân rơi vào cảnh khó khăn khi chuyển mục đích sử dụng đất, trong đó có nhiều trường hợp có diện tích đất đã sử dụng từ trước các thời điểm 1980, 1993, 2004.

Bà Nguyễn Thị Hồng (58 tuổi) - trú tại khối Đức Thịnh, phường Hưng Lộc, TP Vinh có thửa đất bám mặt đường Hòa Lộc sử dụng từ trước năm 1993 và đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Do chồng bị bệnh hiểm nghèo, cần tiền điều trị, cũng như một phần cho con gái, ngày 16/5/2025 (trước thời điểm giá đất mới có hiệu lực 5 ngày) bà Hồng cùng con gái mang hồ sơ đến bộ phận 1 cửa TP Vinh nộp, để làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng 300m2 đất vườn sang đất ở.

Bà Hồng cho biết: Khi nhận thông báo phải nộp gần 4,5 tỷ đồng tiền thuế, cả gia đình bà “sốc nặng”. “Điều đáng nói là hồ sơ tôi nộp trước ngày bảng giá mới có hiệu lực, nhưng hơn một tháng sau (tức ngày 23/6) mới nhận được giấy báo thuế và ngỡ ngàng vì số tiền phải nộp gần 4,5 tỷ đồng, gấp nhiều lần so với mức tính theo bảng giá cũ” - bà Hồng nói và cho rằng, diện tích 300m2 này, giá thực tế khoảng 3 tỷ đồng, nhưng nếu phải nộp thuế để chuyển mục đích thì số tiền thuế phải bù lỗ gần 1,5 tỷ đồng.

Ông Võ Hồng Hải - Phó Chánh Văn phòng Trung tâm phục vụ hành chính công TP Vinh cho biết: Mới đây, có 3 anh em ruột ở xã Hưng Hòa (TP Vinh) được bố mẹ chia đất làm nhà ở cũng lâm vào tình cảnh tương tự. Nguồn gốc đất được cấp từ trước năm 1980, 3 người này có ý định chuyển từ đất vườn sang đất ở để tách thành 3 sổ đỏ. Theo bảng giá đất cũ, tiền thuế để chuyển mục đích 3 người phải nộp là khoảng 1,4 tỷ đồng, nhưng khi áp bảng giá đất mới, số tiền thuế phải nộp lên đến gần 11 tỷ đồng. Hay như một trường hợp khác ở xã Phúc Thọ (TP Vinh) cũng làm hồ sơ chuyển mục đích sử dụng gần 500m2 đất vườn của bố mẹ cho tặng sang đất ở, khi áp bảng giá đất mới, tiền thuế chuyển mục đích phải nộp hơn 6 tỷ đồng.

Đang rà soát để báo cáo

Được biết, bảng giá đất của tỉnh Nghệ An năm 2025 đã được HĐND tỉnh này thông qua và đã có hiệu lực từ ngày 21/5 vừa qua, với mức tăng giá đất ở vùng đô thị, nông thôn từ 2 - 15 lần so với bảng giá giai đoạn 2020 - 2024. Theo đó, giá đất ở tại nhiều tuyến đường, khu vực trọng điểm tại TP Vinh và các huyện, thị xã đều tăng mạnh, có nơi tăng 15 lần so với bảng giá giai đoạn 2020 - 2024. Tại TP Vinh, giá đất ở đường Quang Trung được điều chỉnh từ 52 triệu đồng lên 150 triệu đồng/m2, các lô góc 2 mặt đường tại tuyến này tăng từ 53 triệu đồng lên 165 triệu đồng/m2.

Trong khi đó, tại các tuyến đường liên xã, khu vực ngoại ô TP Vinh cũng có mức tăng đột biến. Các lô đất trên tuyến đường nối từ tỉnh lộ 535A đến tỉnh lộ 353B (thuộc xã Nghi Xuân, TP Vinh) tăng từ 1,2 triệu đồng lên 18 triệu đồng/m2. Tuyến QL 46C đoạn qua xã Nghi Xuân tăng từ 1,3 triệu đồng lên 14 triệu đồng/m2, đường 72m nối TP Vinh - Cửa Lò tăng từ 3 triệu đồng lên 35 triệu đồng/m2. Tại các huyện, thị, lần điều chỉnh này giá đất cũng tăng từ 2 đến 10 lần, nhất là những khu vực bám các tuyến đường lớn.

Trao đổi với phóng viên Báo Đại đoàn kết, ông Phùng Thanh Vinh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An cho biết: Sau hơn một tháng thực hiện bảng giá đất mới, tỉnh đã nhận được một số phản ánh của người dân về việc tiền nộp thuế cao khi chuyển mục đích sử dụng. Việc UBND tỉnh ban hành bảng giá là căn cứ vào Luật Đất đai 2024 và Nghị định 103/2024 nhằm tiệm cận giá thị trường, tăng tính minh bạch trong giao dịch, đồng thời làm căn cứ quản lý nhà nước về đất đai, xác định nghĩa vụ tài chính đối với người dân và doanh nghiệp.

“Đối với vấn đề giao dịch của người dân, hiện UBND tỉnh đã chỉ đạo các địa phương, các ngành rà soát các vướng mắc của từng trường hợp cụ thể, quy trình xử lý, thực hiện giao dịch đúng quy định. Riêng đối với những bất cập về giá đất như dư luận và người dân phản ánh, hiện chúng tôi cũng đang rà soát để có cái nhìn tổng quát, minh chứng cụ thể… để có thể đề nghị với Quốc hội, Chính phủ thay đổi chính sách cho phù hợp” - ông Vinh cho biết thêm.

Điền Bắc