Nghe di tích kể chuyện lịch sử

Những di tích biết kể chuyện

Giữa nhịp sống hối hả của phố thị hôm nay, đâu đó vẫn còn những dấu tích lịch sử âm thầm có mặt, kể lại những câu chuyện đã làm nên trang sử hào hùng. Bia tưởng niệm nơi treo lá cờ Ðảng đầu tiên tại tỉnh (Ðường Trần Phú, phường Bạc Liêu) là một minh chứng sống động. Ngày 1/5/1930, một lá cờ đỏ búa liềm với dòng chữ “Cộng sản đánh Tây” bất ngờ tung bay phấp phới trước thành lính trong nội ô thị xã Bạc Liêu. Lá cờ đơn sơ ấy đã thổi bùng ngọn lửa đấu tranh, khích lệ phong trào cách mạng lan rộng, dẫn đến sự ra đời Chi bộ Ðảng đầu tiên của tỉnh. Hơn 90 năm qua, nơi này không chỉ là dấu mốc thiêng liêng, mà còn là nơi nhắc nhớ các thế hệ hôm nay về buổi bình minh lịch sử.

Ông Huỳnh Kim Gia, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Khoa học lịch sử tỉnh (bìa phải) giới thiệu về Nơi treo lá cờ Ðảng đầu tiên tại tỉnh.

Cách đó không xa, chùa Vĩnh Ðức (đường Cách Mạng, Khóm 5, phường Bạc Liêu) vẫn trầm mặc giữa lòng phố thị, lưu giữ nhiều ký ức hào hùng. Không chỉ là nơi sinh hoạt tín ngưỡng, ngôi chùa này từng là căn cứ cách mạng bí mật, là điểm tựa tinh thần của quân và dân tỉnh nhà trong những năm tháng gian khó. Chính nơi đây, lễ truy điệu Bác Hồ được tổ chức trang nghiêm giữa vòng vây kẻ thù, thể hiện lòng kính yêu vô bờ của người dân với Bác. Và cũng từ mái chùa này, rạng sáng 30/4/1975, những cán bộ cách mạng đã xuất phát tiến về Dinh Tỉnh trưởng, trực tiếp đàm phán giành chính quyền về tay Nhân dân.

Ông Thích Quảng Thiệt (Giám tự chùa Vĩnh Ðức, nguyên Chánh thư ký Tỉnh hội Phật giáo Bạc Liêu năm 1975) kể lại lịch sử, các sự kiện quan trọng gắn liền với di tích lịch sử - cách mạng này.

Ðến Bia Khám Lớn (Ðường 30/4, phường Bạc Liêu), ký ức kháng chiến như ùa về. Nơi đây, thực dân Pháp và sau đó là Mỹ - ngụy từng biến thành nhà tù giam cầm, đàn áp phong trào đấu tranh của quân và dân ta. Hàng ngàn lượt cán bộ, chiến sĩ và người dân yêu nước bị giam cầm, tra tấn dã man, nhiều người đã vĩnh viễn nằm lại trong ngục tối. Thế nhưng, những năm tháng khắc nghiệt đó chẳng thể khuất phục tinh thần cách mạng, ngược lại càng nung nấu thêm ý chí đấu tranh, hun đúc nên khí phách bất khuất của quân và dân ta, góp phần làm nên đại thắng mùa Xuân năm 1975.

Ðặc biệt, không thể không nhắc đến Dinh Tỉnh trưởng - dấu son chói lọi trong lịch sử cách mạng Bạc Liêu. Ðúng 9 giờ 30 phút sáng 23/8/1945, dưới sức ép đấu tranh kiên cường và khí thế sục sôi của toàn dân, Tỉnh trưởng Trương Công Thiện buộc phải tuyên bố đầu hàng ngay tại nơi này. Từ đó, chính quyền tỉnh Bạc Liêu chính thức về tay Nhân dân. Với ý nghĩa trọng đại đó, ngày 23/8 hằng năm đã được chọn là ngày truyền thống cách mạng của tỉnh. Dinh Tỉnh trưởng (nay là Nhà cổ số 29, Ðường Trần Phú, phường Bạc Liêu) trở thành biểu tượng bất diệt, ghi dấu chiến thắng “không tiếng súng, không đổ máu” - một kỳ tích rạng rỡ trong hành trình đấu tranh giành độc lập dân tộc.

Ông Trần Hữu Hạnh (nguyên Thị đội trưởng Thị đội Bạc Liêu) kể về sự kiện giành chính quyền về tay Nhân dân (vào ngày 23/8/1945 và 30/4/1975).

Lan tỏa ký ức lịch sử trong cộng đồng

Ðiều kỳ diệu là, giữa những bức tường rêu phong ấy, lịch sử không chỉ thuộc về quá khứ mà còn sống trong hiện tại. Nhiều bạn trẻ khi đứng trước các di tích đã không khỏi xúc động, có bạn bật khóc khi nghe kể về sự hy sinh của thế hệ cha anh đi trước. Ðiều đó chứng tỏ, các bạn không hề thờ ơ với lịch sử, chỉ cần có cơ hội để lắng nghe một cách gần gũi, chân thật.

Những lời nhắn gửi của bà Huỳnh Thanh Hoa, nguyên Bí thư Thị đoàn Bạc Liêu, như một lời thức tỉnh: “Thế hệ hôm nay hãy trân trọng cuộc sống hòa bình, độc lập này. Hãy sống đẹp, sống có ích, am tường lịch sử quê hương, chung tay dựng xây bằng trí tuệ và nhiệt huyết tuổi trẻ”. Ðó không chỉ là thông điệp, mà còn là trách nhiệm trao truyền từ quá khứ cho hiện tại.

Tuổi trẻ phường Bạc Liêu và “nhân chứng sống” Huỳnh Kim Gia (nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Khoa học lịch sử tỉnh) đến viếng Bia Khám Lớn...

Cùng với sự nhắn nhủ ấy, tiếng nói của thế hệ trẻ hôm nay cũng vang lên đầy ý thức. Bạn Lâm Huỳnh Nguyên Thảo, thành viên Câu lạc bộ Thuyết minh viên phường Bạc Liêu, chia sẻ: “Mỗi lần đứng trước du khách hay các bạn học sinh, sinh viên để kể về các di tích của tỉnh, tôi luôn thấy đó là nhiệm vụ, đồng thời cũng là trách nhiệm của bản thân với lịch sử. Bởi nếu không kể, không nhắc nhở, thì những giá trị ấy dễ bị lãng quên. Thế hệ trẻ hôm nay phải biết gìn giữ, phải góp phần để di tích không chỉ là nơi tham quan, mà còn là bài học sống động về truyền thống cho mọi người”.

... được nghe bà Huỳnh Thanh Hoa, nguyên Bí thư Thị đoàn Bạc Liêu kể về những gian khổ của cán bộ, chiến sĩ ta trong những ngày bị giam cầm trong Nhà tù Khám lớn.

Hình ảnh những đoàn viên, học sinh thành kính tham gia lễ thắp hương, báo công tại Ðền thờ Bác Hồ càng minh chứng rõ nét hơn. Dù năm nào cũng tham dự, nhưng các bạn vẫn có cảm xúc như tham dự lần đầu. Bởi mỗi lần trở về, lịch sử lại gợi mở thêm một tầng ý nghĩa, hun đúc thêm niềm tự hào. Sự gắn bó âm thầm ấy khiến họ trở thành những “người kể chuyện” trẻ tuổi, mang ký ức cha ông lan tỏa trong bạn bè, cộng đồng.

Lịch sử Cà Mau từ những lá cờ đầu tiên, những ngôi chùa kiên trung, những tấm bia khắc ghi chiến công... không chỉ là những mốc son, mà còn là dòng chảy bất tận, nối liền các thế hệ. Ðó là lịch sử không đổ máu trong những cuộc giành chính quyền, là lịch sử nhân văn của một vùng đất luôn biết chọn con đường hòa bình nhưng kiên định.

Ðứng trước những di tích, người trẻ không chỉ nhìn thấy quá khứ, mà còn thấu cảm được những câu chuyện, những giá trị để lại, khi ấy lịch sử không còn xa lạ. Mỗi di tích bỗng trở thành một “người thầy” thầm lặng, dạy họ về lòng yêu nước, về trách nhiệm. Và từ sự kết nối ấy, ngọn lửa quá khứ sẽ tiếp tục cháy sáng, dẫn lối cho thế hệ hôm nay và mai sau./.

Kim Trúc