Nghệ sĩ Ngô Hồng Quang: Hành trình trở về

1.Ngô Hồng Quang là ca sĩ, nhạc sĩ, nghệ sĩ đương đại tốp đầu Việt Nam trong việc thể nghiệm kết hợp nhạc cụ dân tộc với các thể loại nghệ thuật đương đại, mang thanh âm truyền thống của Việt Nam vươn ra thế giới. Anh đã có nhiều năm học tập và sinh sống tại Hà Lan cũng như thực hiện rất nhiều tour lưu diễn tại nhiều quốc gia trên thế giới; tuy nhiên, mỗi khi có cơ hội quay về Việt Nam, anh đều tham gia vào nhiều chuyến điền dã cũng như thực hiện các dự án âm nhạc, góp phần làm đa dạng và đưa âm nhạc dân tộc đến gần hơn với công chúng.

Anh từng chia sẻ với tôi dự án đi gom chất liệu khắp các vùng miền của Việt Nam để sáng tạo nên một thứ âm nhạc mới, mang màu sắc đương đại. Với anh, âm nhạc dân tộc luôn có sức hấp dẫn kỳ lạ, ở đó, là những sắc màu riêng biệt, mang đậm tính bản địa mà chỉ Việt Nam mới có. Nhưng nếu chỉ bê nguyên truyền thống, Quang chỉ là một nghệ nhân.

Anh luôn tâm niệm, nghệ thuật phải được sống và vận động trong dòng chảy của đời sống đương đại. Từ những chất liệu âm nhạc của người Mông, người Dao, của văn hóa Tày Nùng, Tây Nguyên, châu thổ sông Hồng... Ngô Hồng Quang đã tạo nên một không gian âm nhạc của riêng mình.

Nghệ sĩ Ngô Hồng Quang.

Hành trình miệt mài hơn 10 năm của anh đã để lại nhiều dấu ấn. Và “Tình đàn” - tên album sắp ra mắt của nghệ sĩ Ngô Hồng Quang cũng chính là tên tác phẩm chủ đề trong album lần này đánh dấu một dấu mốc quan trọng trong chặng đường làm nghệ thuật của anh.

Những giai điệu của tác phẩm đã được nghệ sĩ Ngô Hồng Quang cùng nhóm Đàn Đó thổi hồn bằng âm thanh mộc mạc đầy tính biểu cảm của cây Đàn Tính và hòa quyện trong đó là âm sắc tự nhiên đầy chất bản địa của Đàn Đó, Trống Chum, Trống Lãng, Sáo Thiu và Đàn Môi.

Không chỉ được chăm chút kĩ lưỡng về chất lượng âm thanh, cảnh đẹp thiên nhiên Việt Nam hùng vĩ trong MV cũng sẽ mang đến cho khán giả một trải nghiệm âm nhạc hoàn thiện cả phần nghe và phần nhìn, với những cảnh quay được thực hiện tại lòng hồ thủy điện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang. Đây là nơi sinh sống lâu đời và mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc Tày - cảm hứng khởi nguồn cho tác phẩm “Tình Đàn”.

Nét chấm phá độc đáo và sâu sắc của “Tình đàn” hứa hẹn sẽ đưa khán giả tới một không gian âm nhạc đa chiều mới, tới vùng gặp gỡ không biên giới của những nghệ sĩ sáng tạo và các nhạc cụ truyền thống vùng miền.

“Tình đàn” sử dụng chất liệu chính từ yếu tố bản địa trong âm nhạc Việt Nam, nhưng đồng thời, cũng được truyền cảm hứng từ những trải nghiệm và tiếp xúc với âm nhạc quốc tế trong những chuyến công diễn của nghệ sĩ Ngô Hồng Quang.

Anh chia sẻ: “Tình đàn” vừa là lời tri ân tới khán giả, vừa giống như một cuốn nhật kí ghi lại hành trình mang âm nhạc dân tộc Việt Nam vươn ra thế giới. Sự giao thoa và song hành vô cùng tự nhiên của âm nhạc dân tộc cùng thanh âm đa dạng từ âm nhạc quốc tế, sự tổng hòa của truyền thống và hiện đại, cùng niềm hoài cổ, sự tương tác và môi trường âm nhạc không biên giới chính là nguồn cảm hứng vô tận, và là khát khao mà tôi mong muốn được truyền tải đến khán giả thông qua album này”.

Ngô Hồng Quang và nhóm nghệ sĩ nước ngoài trong dự án "Tình đàn".

2. Có thể nói, Ngô Hồng Quang đang lựa chọn một con đường độc đạo. Con đường gian nan ấy, không có người đồng hành. Quang cũng không có nhiều tiền bạc, danh tiếng như bạn bè khi họ đi con đường dễ dàng hơn, đại chúng hơn. Nhưng Quang không mấy quan tâm đến điều đó. Tôi theo dõi hành trình của Quang từ khi anh tốt nghiệp cao học ở Hà Lan đến nay, hơn 10 năm, anh không ngừng làm việc, kết nối và sáng tạo. Một con đường rõ ràng đã được chính Quang vẽ ra để chậm rãi từng bước định hình.

Sinh ra trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, Ngô Hồng Quang đã sớm bén duyên với âm nhạc thông qua cây đàn nhị. Anh trở thành sinh viên Khoa Âm nhạc truyền thống của Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam từ khi còn rất trẻ.

Tốt nghiệp - rồi trở thành giảng viên tại trường giống như một con đường được định sẵn cho một tài năng trẻ xuất sắc như Ngô Hồng Quang. Tuy nhiên, anh luôn cảm thấy mình được thôi thúc bởi những điều mới mẻ, bởi những khả năng vô tận đang chờ mình khai phá và những chuyến du học tại Hà Lan đã mở ra cho anh cơ hội để bay nhảy, thử nghiệm và định hình phong cách âm nhạc đặc trưng của riêng mình.

Ngô Hồng Quang chia sẻ, khi theo học chuyên ngành Sáng tác đương đại tại Hà Lan, anh mới tìm ra con đường đúng đắn nhất cho bản thân mình. Nỗi lo sợ sẽ mất đi cái chất truyền thống của dân tộc đã hoàn toàn được loại bỏ bởi một môi trường học tập tuyệt vời, nơi anh được khích lệ để phát triển toàn diện và tạo nên dấu ấn riêng với tư cách là một nghệ sĩ đương đại.

Âm nhạc của Ngô Hồng Quang luôn đặc biệt, bởi con người anh và phong cách của anh chính là điểm giao thoa hài hòa giữa những giá trị tưởng chừng như đối lập: của âm hưởng truyền thống và thanh âm hiện đại, của văn hóa Đông - Tây, của mong muốn gìn giữ những giá trị lâu đời của ông cha và khát khao mang âm thanh ấy hội nhập với bạn bè năm châu.

Sự giao thoa ấy được thể hiện trong âm nhạc của Ngô Hồng Quang bằng các sáng tác dựa trên nhạc cụ truyền thống bản địa được biến tấu theo những kĩ thuật Tây phương, hoặc sự kết hợp khéo léo giữa các giai điệu dân tộc Việt Nam với thanh âm truyền thống của các quốc gia trên thế giới.

Anh chia sẻ: “Tôi luôn trăn trở, làm âm nhạc thế nào để vẫn giữ được chất Việt Nam mà phải kết nối với thế giới, thế giới mà vẫn rất Việt Nam. Tôi nghĩ, đó chính là linh hồn của âm nhạc ngũ cung. Ngũ cung Việt Nam là gì, linh hồn đó là chất hoa mỹ, luyến láy, đậm chất Việt Nam, không trộn lẫn, mỗi vùng miền có một âm sắc khác nhau. Tôi đang chạm tới vẻ đẹp tinh túy đó. Chúng ta cần quan tâm tới những giá trị mình đang có và đưa nó vào không gian âm nhạc của mình. Đưa thế nào là câu chuyện khác. Bởi thực tế, chơi âm nhạc truyền thống như nguyên bản đã khó khăn, chơi được và đưa vào không gian mới còn khó khăn hơn”.

Ngô Hồng Quang là gương mặt tiêu biểu của lớp nghệ sĩ đương đại, với tình yêu cháy bỏng dành cho âm nhạc dân tộc, mong muốn gìn giữ và phát triển những giá trị lâu đời nhưng không hề mòn cũ trong lối suy nghĩ, mà ngược lại, không ngừng sáng tạo, phát triển và bứt phá, khao khát mang âm hưởng dân tộc sánh vai với bạn bè quốc tế.

Hơn một năm nay, vì dịch COVID - 19, Ngô Hồng Quang bị “kẹt” lại ở Việt Nam. Nhưng chính quãng thời gian tĩnh lặng này đã mang lại cho anh nhiều nguồn năng lượng mới. Anh rong ruổi đến các vùng miền của Việt Nam để thu gom chất liệu. Từ Đồng bằng sông Cửu Long đến Lai Châu, Tuyên Quang, Hà Giang... Mỗi vùng đất đều hấp dẫn anh bởi sự phong phú và đa dạng của văn hóa bản địa, trong đó có âm nhạc.

Quang sẽ mang âm nhạc Việt Nam ra thế giới theo cách của mình, bởi anh cho rằng, bản địa Việt Nam cần được hòa nhập và sống chung với các bản địa khác, đó là xu thế phát triển của thế giới đương đại khi mọi ranh giới đang bị xóa nhòa. Vậy chúng ta có gì để nhận dạng mình, đó chính là văn hóa, cụ thể hơn, đó là âm nhạc dân tộc.

Tôi nghĩ, chúng ta may mắn có những bạn trẻ như Quang, luôn trăn trở tìm kiếm và sáng tạo để mang văn hóa Việt ra thế giới, thay vì chỉ chạy theo những thứ hào nhoáng, bề nổi. Con đường Quang đi hẳn còn nhiều khó khăn nhưng nó sẽ mang lại nhiều giá trị, trước hết cho chính anh và sau nữa, cho đời sống âm nhạc Việt Nam.

Lan Tường