Nghệ thuật khen con

Lời khen của cha mẹ giúp trẻ tự tin hơn. Ảnh: M&C.

Hãy động viên, ủng hộ con một cách đúng mực và thực tế. Khen ngợi thái quá chẳng có tác dụng gì, và trên thực tế còn gây hại hơn là có lợi cho lòng tự tôn. Người ta không giỏi giang hơn nhờ những lời khen ngợi mà từ việc chấp nhận rủi ro phù hợp với lứa tuổi, từ việc có trách nhiệm với hành động của mình, từ việc thử thách bản thân, thất bại, đưa ra quyết định và giải quyết các vấn đề.

Trẻ cần được cảm thấy mình hữu ích, cảm thấy mình có thể đối diện với những khó khăn và học các kỹ năng mới. Việc bình luận về những thành tựu và những cảm súc tích cực của trẻ về bản thân giúp con thừa nhận thành công của mình.

Hãy giúp trẻ theo đuổi những sở thích ở không gian ngoài gia đình, nơi chúng được thử thách và đạt được thành công cho riêng mình. Dựa trên những gì con chia sẻ, hãy đưa chúng tham gia các hoạt động ngoại khóa như thể thao, diễn kịch, hướng đạo... Khi trẻ nắm được mọi ngóc ngách của một hoạt động nào đó và có cơ hội tập tương tác với các bạn cùng trang lứa thì cảm giác làm chủ cuộc sống của con sẽ tăng lên.

Con học được giá trị của làm việc theo nhóm, đối diện với thử thách và phát triển lòng kiên cường, đặc biệt là khi chúng bị thua trong một trò chơi hay không được chọn vào vai yêu thích. Đây là những bài học cuộc sống rất quan trọng và có tác động lớn lao. Những hoạt động ngoại khóa mở ra cơ hội cho những người lớn khác có thể làm tấm gương tích cực cho trẻ.

Hãy để ý xem con bạn có thể hiện những phản ứng cực đoan với các tình huống hay không, có gặp vấn đề với việc điều tiết tâm trạng trước những kích thích, khiêu khích, có thường xuyên nổi đóa hay khó có thể bình tĩnh được hay không. Lối suy nghĩ và hành vi cực kỳ cứng nhắc, những cảm xúc dễ dàng bị kích động quyết liệt và việc không thể hiểu được cảm xúc của người khác có thể là dấu hiệu cho thấy con bạn cần sự hỗ trợ từ các chuyên gia.

Những hành vi này là tín hiệu cho thấy đã đến lúc phải tìm đến một nhà trị liệu quen thuộc với kiểu gia đình có đời sống cảm xúc phức tạp trong đó có một phụ huynh ái kỷ hoặc rối loạn nhân cách ranh giới. Một nhà trị liệu giỏi có thể tạo ra môi trường an toàn, thân thiện để trẻ hiểu được các mối quan hệ trong gia đình và học cách thấu hiểu cũng như xử lý những cảm xúc như chực vượt ra ngoài tầm kiểm soát.

Cha mẹ nào cũng muốn con trưởng thành với một cảm thức lành mạnh về bản thân, cảm thấy mình có khả năng và tự tin về khả năng của mình. Đạt được lòng tự tin là một quá trình phát triển bình thường thời thơ ấu; tuy nhiên, không phải gia đình nào cũng có thể đưa ra lời phản hồi chân thực và có thể chăm sóc sao cho con phát triển cảm giác lành mạnh về giá trị bản thân.

Có một người cha/người mẹ ái kỷ hoặc rối loạn nhân cách ranh giới nghĩa là bạn sẽ có thêm nhiều thử thách cần phải giải quyết để giúp con trưởng thành thành một con người mạnh mẽ và kiên cường. Dạy trẻ tự trắc ẩn và làm gương cho con trong những tương tác với con và với người khác sẽ giúp ích được rất nhiều.

Nó sẽ đem tới sự chăm sóc, chú ý, những thông tin thực tế, sự thấu hiểu và chấp nhận vốn liên tục thiếu thốn ở những người cha/người mẹ ái kỷ hoặc rối loạn nhân cách ranh giới.

Margalis Fjelstad & Jean McBride/ Thái Hà Books & NXB Công thương