Nghị định 282/2025: Bổ sung, tăng mức phạt nhiều vi phạm về hôn nhân gia đình, cư trú

Từ hôm nay (15-12), Nghị định 282/2025 chính thức có hiệu lực, thay thế Nghị định 144/2021, quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng, chống bạo lực gia đình.

Nghị định mới mở rộng phạm vi điều chỉnh, bổ sung nhiều hành vi vi phạm và tăng mức xử phạt đối với nhiều hành vi.

Người dân được Công an phường Tân Sơn Nhất hướng dẫn thực hiện đăng ký cư trú tại. Ảnh: HUỲNH THƠ

Cưỡng ép con học quá sức bị phạt đến 10 triệu đồng

Điều 40 Nghị định 282/2025 quy định phạt tiền từ 5-10 triệu đồng đối với một trong các hành vi: Ngăn cản thành viên gia đình gặp gỡ người thân, có quan hệ xã hội hợp pháp, lành mạnh hoặc hành vi khác nhằm cô lập, gây áp lực thường xuyên về tâm lý;

Kỳ thị, phân biệt đối xử về hình thể, giới tính, năng lực của thành viên gia đình; ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu hoặc giữa cha, mẹ và con hoặc giữa vợ và chồng hoặc giữa anh, chị, em với nhau; cưỡng ép thành viên gia đình học tập quá sức.

Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với các hành vi: Cưỡng ép thành viên gia đình phải chứng kiến bạo lực đối với người, con vật nhằm gây áp lực thường xuyên về tâm lý; Cưỡng ép thành viên gia đình nghe âm thanh, xem hình ảnh, đọc nội dung kích thích bạo lực.

Ép vợ/chồng đóng góp tài chính quá khả năng bị phạt tới 30 triệu đồng

Nghị định 282/2025 cũng mở rộng và cụ thể hóa các hành vi bạo lực kinh tế trong gia đình.

Dù vẫn giữ khung phạt từ 20 - 30 triệu đồng, Điều 44 nghị định mới bổ sung hàng loạt hành vi như: chiếm đoạt hoặc hủy hoại tài sản chung của gia đình, tài sản riêng của thành viên khác (chưa đến mức xử lý hình sự); cưỡng ép thành viên gia đình lao động quá sức; cưỡng ép đóng góp tài chính vượt quá khả năng; kiểm soát tài sản, thu nhập nhằm tạo sự lệ thuộc về vật chất, tinh thần hoặc các mặt khác.

Ép vợ/chồng quan hệ tình dục bị phạt đến 30 triệu đồng

Trong lĩnh vực phòng, chống bạo lực gia đình, Nghị định 282/2025 quy định rõ các hành vi bạo lực tình dục. Điều 41 quy định phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với hành vi cưỡng ép thành viên gia đình nghe âm thanh, xem hình ảnh, đọc nội dung khiêu dâm.

Phạt 20-30 triệu đồng đối với hành vi cưỡng ép thành viên gia đình trình diễn hành vi khiêu dâm hoặc cưỡng ép thực hiện hành vi quan hệ tình dục trái ý muốn của vợ hoặc chồng nhưng chưa đến mức truy cứu TNHS.

Chồng đánh, đuổi vợ ra khỏi nhà bị phạt đến 30 triệu đồng

Điều 45 Nghị định 282/2025 quy định phạt tiền từ 5-10 triệu đồng đối với hành vi cưỡng ép thành viên gia đình ra khỏi chỗ ở hợp pháp trái pháp luật.

Hành vi đe dọa xâm hại sức khỏe, tính mạng để cưỡng ép thành viên gia đình ra khỏi chỗ ở hợp pháp trái pháp luật thì bị phạt tiền từ 10-20 triệu đồng.

Phạt tiền từ 20-30 triệu đồng đối với hành vi sử dụng các công cụ, phương tiện hoặc các vật dụng khác gây thương tích cho thành viên gia đình để cưỡng ép họ ra khỏi chỗ ở hợp pháp trái pháp luật. Trước đây, hành vi này theo Nghị định 144/2021 chỉ bị phạt chung từ 5-20 triệu đồng.

Thả rông động vật nuôi ở nơi công cộng bị phạt đến 1 triệu đồng

Nghị định 282/2025 tăng mức phạt đối với các hành vi gây mất trật tự, mỹ quan đô thị. Theo Điều 8, hành vi thả rông động vật nuôi trong đô thị hoặc nơi công cộng bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 - 1.000.000 đồng.

Cùng khung phạt này còn áp dụng đối với việc để vật nuôi, cây trồng hoặc vật khác xâm lấn lòng đường, vỉa hè, vườn hoa, sân chơi, khu sinh hoạt chung; vứt rác hoặc đồ vật lên tường rào, khu vực liền kề mục tiêu bảo vệ; chăn, thả gia súc, gia cầm trong chung cư. Trước đây, các hành vi này chỉ bị phạt từ 300.000 - 500.000 đồng.

Không đăng ký cư trú theo quy định sẽ bị phạt

Nghị định 282/2025 cũng siết chặt xử phạt các vi phạm về cư trú. Theo đó, phạt tiền từ 2-4 triệu đồng đối với các hành vi như tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch giấy tờ cư trú; mua bán, cho thuê, mượn giấy tờ cư trú để thực hiện hành vi trái pháp luật; không làm thủ tục thay đổi nơi đăng ký cư trú khi đã đủ điều kiện; cơ sở lưu trú không thông báo lưu trú từ 1 đến 3 người.

Mức phạt từ 4-8 triệu đồng áp dụng với các hành vi cho người khác đăng ký cư trú để vụ lợi; không thông báo lưu trú từ 4 đến 8 người; cản trở quyền tự do cư trú hoặc không chấp hành kiểm tra cư trú.

Hành vi làm giả hoặc sử dụng thông tin cư trú giả trên ứng dụng định danh quốc gia, cung cấp thông tin sai sự thật để đăng ký thường trú, tạm trú có thể bị phạt từ 8-12 triệu đồng.

Nghị định 282/2025 còn bổ sung chế tài xử phạt đối với các vi phạm liên quan đến lý lịch tư pháp. Theo đó, phạt tiền 3-5 triệu đồng đối với hành vi gian dối khi lập tờ khai yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp; 5-7 triệu đồng đối với hành vi tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch nội dung phiếu.

Các hành vi nghiêm trọng hơn như sử dụng phiếu lý lịch tư pháp của người khác trái pháp luật, xâm phạm đời tư; sử dụng giấy tờ của người khác để xin cấp phiếu; truy cập trái phép, phá hoại dữ liệu lý lịch tư pháp điện tử… sẽ bị phạt 7-10 triệu đồng.

Cầm cố thẻ căn cước sẽ bị phạt đến 10 triệu đồng

Nghị định 282/2025 cũng tăng mạnh mức xử phạt đối với vi phạm về cấp, quản lý, sử dụng thẻ CCCD/căn cước. Cụ thể, phạt cảnh cáo hoặc 500.000 - 1 triệu đồng với hành vi không xuất trình thẻ khi bị kiểm tra; không thực hiện đúng quy định về cấp, đổi, cấp lại hoặc không nộp thẻ theo yêu cầu (trước đây 300.000 - 500.000 đồng).

Phạt 2-4 triệu đồng đối với hành vi chiếm đoạt, sử dụng trái phép; hủy hoại, làm hư hỏng, tẩy xóa thẻ; không nộp lại thẻ khi thôi hoặc bị tước quốc tịch (trước đây 1-2 triệu đồng).

Phạt 4-8 triệu đồng với hành vi làm giả dữ liệu, sử dụng dữ liệu giả, cung cấp thông tin sai sự thật để được cấp thẻ (tăng gấp đôi so với trước).

HUỲNH THƠ